วันนี้ (26 ตุลาคม) ศ.พิเศษ ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กล่าวระหว่างเป็นประธานการประชุมคณะกรรมการบริหารสำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) โดยได้หยิบยกประเด็นที่ประเทศไทยติดอันดับ 5 ของประเทศที่มีอิทธิพลด้านมรดกวัฒนธรรมของโลก ประจำปี 2564 จากรายงาน World’s Best Countries for Cultural Heritage Influence, 2021 โดย CEOWORLD Magazine ซึ่งเป็นนิตยสารด้านธุรกิจที่มีชื่อเสียงระดับนานาชาติ โดยการจัดอันดับได้วิเคราะห์และเปรียบเทียบข้อมูลของ 165 ประเทศ ใน 9 ด้าน ได้แก่ สถาปัตยกรรม มรดกงานศิลป์ แฟชั่น อาหาร ดนตรี วรรณกรรม ประวัติศาสตร์ สถานที่ท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม และการเข้าถึงทางวัฒนธรรม ซึ่งประเทศที่คว้าอันดับ 1 คือ อิตาลี รองลงมา ได้แก่ กรีซ สเปน อินเดีย และไทย
โดยดร.เอนกมองว่า ประเทศไทยมีมรดกทางวัฒนธรรมมากมายที่ประเทศอื่นไม่มี และเป็นสิ่งที่ไม่ต้องลงทุนซื้อหา แต่สามารถต่อยอดเชื่อมโยงกับจุดแข็งอื่นๆ ของไทย เช่น อาหารไทย มวยไทย ที่มีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นแตกต่างจากชาติอื่น จะเห็นได้ว่าแม้จะมีกีฬามวยทั่วโลก แต่กางเกงมวยไทยขายดีที่สุดในโลก
“ถ้าประเทศไทยจับมือกับ CLMV และอินเดีย ในรูปของ Asian Cultural Heritage ก็จะทำให้มีพลังในการขับเคลื่อนในระดับภูมิภาค อยากให้ สอวช. ทำในเรื่องนี้ ในการถอดบทเรียนมรดกทางวัฒนธรรม เพื่อทำเป็นตำรา บทเรียน และวิจัยร่วมกัน น่าจะมีอะไรที่เสนอแก่โลกได้ ที่ผ่านมาในมหาวิทยาลัยก็มีเป็นตำราบ้าง แต่เป็นการแปลจากตำราต่างประเทศ ไม่ได้เขียนขึ้นมาเอง ถ้าเราจัดทำเนื้อหาเองก็จะดีกว่า”
ในที่ประชุมยังได้ยกตัวอย่างประเทศเกาหลีใต้ ที่สามารถสอดแทรกมรดกทางวัฒนธรรมเข้าไปเป็นสินค้าทางเศรษฐกิจ เช่น เหล้าโซจู และสินค้าอีกหลายชนิดที่ได้รับความนิยมในระดับโลก หรือแม้แต่ปรากฏการณ์ LALISA ก็ทำให้ประเทศไทยดูมีคุณค่าทางมรดกวัฒนธรรมขึ้นมาในสายตาชาวโลก ทั้งที่เราไม่ได้ลงทุนอะไรกับเขาเลย เราจะทำยังไง จะปล่อยผ่านหรือจะคว้าโอกาสนี้ไว้ เพื่อให้สมกับที่เราติดอันดับ 5 ของโลกที่มีอิทธิพลด้านมรดกทางวัฒนธรรม
“เราต้องระดมสมองเรื่องนี้อย่างจริงจัง การทำงานสร้างสรรค์ ต้องไม่ตั้งกฎเกณฑ์มาก ต้องปล่อยความคิดให้ไหลลื่น คิดไปข้างหน้า อย่าไปเทียบกับคนอื่นแล้วมองว่าเราสู้เขาไม่ได้ มันจะไม่ทำให้เกิดพลัง ต้องถอดบทเรียนความล้มเหลวและความสำเร็จของเขานำมาปรับใช้ สอวช. ต้องหาคนเก่งมาช่วยทำงาน ซึ่งก็เชื่อว่าจะสามารถทำได้ หากมีการค้นคว้าและศึกษามากขึ้น” ดร.เอนกกล่าว
จากนั้นที่ประชุมได้แสดงความคิดเห็นกันอย่างกว้างขวางและได้สนับสนุนแนวคิดของดร.เอนก และได้หยิบยกผลสำรวจล่าสุดที่กรุงเทพมหานครติดอันดับ 1 ของเมืองที่เหมาะกับการทำงานและพักผ่อน หรือ Workation โดยเป็นการสำรวจของเว็บไซต์ Holidu.co.uk ซึ่งเป็นเว็บไซต์สำหรับการค้นหาสถานที่พักผ่อนของประเทศอังกฤษ ซึ่งได้จัดอันดับ 150 เมืองสำหรับการทำงานพักผ่อน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ ปรากฏว่ากรุงเทพมหานครถูกจัดอันดับให้เป็นเมืองสำหรับการทำงานและพักผ่อนเป็นอันดับ 1 ของโลก และภูเก็ตติดอันดับที่ 10
นอกจากนี้ยังมองว่า สอวช. มีความเหมาะสมที่จะเป็นแกนหลักในการผสมผสานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีให้เข้ากับ Cultural Heritage หรือมรดกทางวัฒนธรรม ซึ่งเป็นจุดแข็งของประเทศไทย ขับเคลื่อนประเทศไปสู่มรดกทางวัฒนธรรมที่สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับเศรษฐกิจได้ ดูจาก Soft Power ของประเทศเกาหลีใต้ ที่ถูกพัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็ว ทั้งที่เมื่อ 10 ปีที่แล้ว สินค้าเกาหลีใต้เองยังไม่มีชื่อเสียงอะไรนอกจากโสม จนกระทั่งรัฐบาลสนับสนุนให้จัดทำภาพยนตร์ ซีรีส์ ขายไปทั่วโลก รวมถึงใน Netflix โดยสอดแทรกมรดกทางวัฒนธรรม ทั้งอาหาร เสื้อผ้า เครื่องดื่ม เครื่องสำอาง ที่เป็นเอกลักษณ์ จนได้รับความนิยมไปทั่วโลก ประเทศไทยแม้จะมีบ้าง แต่ที่นำเข้าไปสู่ Netflix ยังเป็นภาพยนตร์ที่ไม่ได้สอดแทรกมรดกทางวัฒนธรรมเข้าไปเท่าไรนัก ถ้าเป็นไปได้ควรจะบูรณาการการทำงานกับกระทรวงวัฒนธรรม โดยการนำเทคโนโลยีมาผสมผสานกับงานศิลปะ ซึ่งมีเขียนไว้ในแผนทุนวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (ววน.) แล้วสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) เองก็ได้ใส่งบประมาณมาให้แล้วด้วย หากสามารถดึงคนเก่งมาทำงานเชิงสร้างสรรค์ก็จะสามารถต่อยอดได้
