วันนี้ (10 เมษายน) นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พร้อมด้วยเครือข่ายภาคประชาชน อาทิ สภาลมหายใจเชียงใหม่ สภาลมหายใจภาคเหนือ และประชาชน ได้รวมตัวยื่นคำร้องต่อศาลปกครองเชียงใหม่ ฟ้อง พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี, คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ, คณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ทั้งนี้ นอกจากยื่นฟ้อง พล.อ. ประยุทธ์แล้ว ยังมีกิจกรรมการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์อีกด้วย
รศ.ดร.สมชาย ปรีชาศิลปกุล อาจารย์คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวว่า วันนี้เดินทางมาในฐานะผู้ร่วมยื่นฟ้อง เนื่องจากแผนฝุ่นแห่งชาติที่มีมาตั้งแต่ปี 2562 นั้นไม่ได้ช่วยให้ความรุนแรงลดลงแต่อย่างใด อีกทั้งมาตรา 9 ของพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติฯ ได้ให้อำนาจนายกรัฐมนตรีในการแก้ปัญหาเต็มที่แต่กลับทำไม่ได้ สิ่งสำคัญพบว่าการบังคับใช้กฎหมายและการดำเนินการไม่ได้ถูกนำไปปฏิบัติอย่างที่ควร และปัญหาที่เกิดขึ้นมีความรุนแรงถึงขั้นวิกฤต ที่จำเป็นต้องแก้ไขโดยด่วนและควรมีแนวทางการป้องกันในระยะยาวด้วย
ด้าน ชัชวาลย์ ทองดีเลิศ ประธานสภาลมหายใจเชียงใหม่ กล่าวว่า ประชาชนทุกคนทนอยู่กับปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็กที่มีความรุนแรงขึ้นทุกปี อยากเรียกร้องให้ภาครัฐดำเนินการแก้ปัญหาอย่างเร่งด่วน ทั้งระยะสั้นและระยะยาว ทั้งนี้ การแก้ปัญหาฝุ่นพิษไม่ควรเป็นแบบชั่วคราว เพราะเป็นการแก้ปัญหาอย่างแท้จริง สภาลมหายใจถือเป็นตัวแทนประชาชนที่เป็นอีกส่วนในการส่งเสียงที่ต้องการให้เกิดการเปลี่ยนแปลง เพื่อลูกหลานจะได้ไม่ต้องเจอกับปัญหาและมีอากาศที่สะอาดในอนาคต
การฟ้องร้องครั้งนี้มี 3 ข้อเรียกร้องสำคัญ ได้แก่
- ฟ้องนายกฯ ให้ใช้อำนาจตามมาตรา 9 ของ พ.ร.บ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติฯ ที่ระบุว่าเมื่อเกิดเหตุภัยพิบัติอย่างร้ายแรงให้มีอำนาจสั่งการให้หน่วยงานทำหน้าที่อย่างเข้มงวด เพราะนายกฯ ไม่ได้ใช้อำนาจนี้จนการแก้ไขปัญหาวิกฤตฝุ่น PM2.5 มีความล่าช้า ไม่ทันต่อความร้ายแรงของเหตุการณ์
- ฟ้องคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ให้ปฏิบัติตามแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนวาระแห่งชาติ การแก้ไขปัญหามลพิษด้านฝุ่นละออง ซึ่งรัฐบาลประกาศแผนนี้มาตั้งแต่ปี 2562 เนื่องจากระยะเวลา 4 ปีในการใช้แผนนี้แทบจะไม่เห็นความคืบหน้าและปัญหายังคงความรุนแรงอยู่
- ฟ้อง ก.ล.ต. ที่กำกับดูแล ตรวจสอบข้อมูล และมีอำนาจให้บริษัทเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับภาคเกษตรที่เป็นต้นเหตุของการเผาในประเทศเพื่อนบ้านและส่งผลกระทบเข้ามาในประเทศไทย ซึ่งการฟ้องเพื่อให้ ก.ล.ต. ทำหน้าที่ในการออกมาตรการบางอย่างให้บริษัทที่ทำธุรกิจเหล่านี้เปิดเผยข้อมูล เพื่อดูว่าเกี่ยวข้องโดยตรงหรือไม่ และเพื่อหาแนวทางแก้ไขในอนาคต
สำหรับการยื่นฟ้องดังกล่าวนำโดยมูลนิธินิติธรรมสิ่งแวดล้อม และคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยมีประชาชนและภาคีเครือข่าย ร่วมลงชื่อตั้งแต่วันที่ 7-9 เมษายน 2566 ที่คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
เรื่องและภาพ: พงศ์มนัส ทาศิริ
