เมืองสีหนุวิลล์ แหล่งท่องเที่ยวชายทะเลของกัมพูชา เผชิญกับการถอยทัพของบริษัทอสังหาริมทรัพย์จากจีนจำนวนมาก ทำให้เมืองนี้เต็มไปด้วยอาคารร้างที่สร้างไม่เสร็จหลายร้อยแห่ง
หนึ่งในนั้นคืออาคารสูงที่ตั้งอยู่บนที่ดินของ Pan Sombo ครูโรงเรียนประถม วัย 51 ปี “นี่มันเหลือเชื่อจริงๆ” เขากล่าวในปี 2019 ขณะกัมพูชาอยู่ในช่วงบูมด้านอสังหา มีนักลงทุนจีนติดต่อเข้ามาขอสร้างอาคารอพาร์ตเมนต์ 10 ชั้นบนที่ดินว่างประมาณ 750 ตารางเมตรของเขา โดยบอกว่าจะสร้างเสร็จในปี 2021 และเขาจะได้รับค่าเช่าประมาณเดือนละ 20 ล้านเรียล (ราว 1.6 แสนบาท) ซึ่งเป็นเงิน 10 เท่าของรายได้ปัจจุบัน Pan Sombo จึงตกลงเข้าร่วมโครงการ
แต่เมื่อเกิดการระบาดของโควิดนักลงทุนจีนได้กลับประเทศไปและบอกว่าไม่สามารถกลับมากัมพูชาได้ นั่นคือครั้งสุดท้ายที่ครูได้คุยกับนักลงทุนท่านนั้น Pan Sombo จึงไปแจ้งทางการท้องถิ่นเพื่อเริ่มกระบวนการยกเลิกสัญญา
สีหนุวิลล์ไม่ได้มีตึกร้างเพียงแค่ตึกเดียว โดยรัฐบาลท้องถิ่นประเมินว่ามีอาคารที่สร้างไม่เสร็จประมาณ 360 แห่ง และอีกประมาณ 170 แห่งที่สร้างเสร็จแล้วแต่ยังว่างเปล่า
สีหนุวิลล์เติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงกลางทศวรรษที่ 2010 จากเงินลงทุนมหาศาลของจีน ซึ่งสอดคล้องกับนโยบาย Belt and Road Initiative ของจีนที่มุ่งเน้นการพัฒนาในประเทศต่างๆ รวมถึงกัมพูชาด้วย บริษัท Prince Real Estate Group ของกัมพูชาได้เริ่มโครงการก่อสร้างหลายโครงการ รวมถึงโรงแรมหรูและศูนย์การค้า เมืองนี้ถูกเปรียบเป็นมาเก๊าแห่งที่ 2 เนื่องจากมีคาสิโนเปิดขึ้นมากมายหลายสิบแห่ง
แต่แล้วการระบาดของโควิดก็เกิดขึ้น ปีที่แล้วกัมพูชาดึงดูดนักท่องเที่ยวจีนได้เพียง 550,000 คน ลดลง 77% จากปี 2019 ขณะที่ผู้โดยสารที่มาถึงสนามบินนานาชาติสีหนุวิลล์ลดลง 98% จาก 8.8 ล้านคนในปี 2019 แตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับการฟื้นตัวด้านการท่องเที่ยวที่เห็นได้ชัดในเมืองเสียมราฐ แหล่งที่ตั้งของนครวัด
เงินลงทุนยังคงไหลมาที่สีหนุวิลล์อย่างเชื่องช้าหลังการระบาด นอกจากผลกระทบจากโควิดแล้ว การที่รัฐบาลกัมพูชาปราบปรามคาสิโน และวิกฤตของตลาดอสังหาริมทรัพย์ในจีนก็มีส่วนสำคัญเช่นกัน รัฐบาลประเมินว่าจะต้องใช้เงินลงทุนเพิ่มอีก 1.1 พันล้านดอลลาร์ หรือราว 4 หมื่นล้านบาทในการสร้างอาคารร้างต่างๆ ให้แล้วเสร็จ
เมื่อเดือนมกราคม นายกรัฐมนตรีฮุน มาเนต ประกาศมาตรการลดหย่อนภาษีและให้สิทธิพิเศษในการยื่นขอใบอนุญาตแก่นักลงทุนที่สนใจจะมาช่วยกอบกู้ ‘ตึกผี’ ในสีหนุวิลล์ แต่ในสภาวะเศรษฐกิจโลกที่กำลังชะลอตัว มาตรการต่างๆ อาจไม่ได้ผล Ky Sereyvath ผู้อำนวยการสถาบันศึกษาประเทศจีนแห่ง Royal Academy of Cambodia กล่าว
หลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้พึ่งพาเงินทุนจากจีนอย่างมากและต้องแบกรับความเสี่ยงจากเศรษฐกิจจีนโดยตรง กัมพูชาไม่ใช่กรณีเดียว วิกฤตหนี้ของบริษัทอสังหายักษ์ใหญ่ของจีนอย่าง Country Garden ก็ส่งผลกระทบมายังมาเลเซียที่โครงการพัฒนาขนาดมหึมามูลค่า 1 แสนล้านดอลลาร์ (ประมาณ 3 ล้านล้านบาท) ในรัฐยะโฮร์ที่ตอนนี้ชะตาแขวนอยู่บนเส้นด้าย
เศรษฐกิจกัมพูชาพึ่งพาเงินทุนจากจีนมากในปี 2022 สภาพัฒนาของกัมพูชาอนุมัติโครงการลงทุนต่างชาติมูลค่ากว่า 1.9 พันล้านดอลลาร์ (ประมาณ 6.3 หมื่นล้านบาท) ซึ่ง 90% เป็นเงินทุนจากจีน “คงยากที่จะหาคนมาถมช่องว่างที่จีนทิ้งไว้ถ้าจะต้องพึ่งพาการลงทุนจากชาติอื่น” ผู้จัดการของบริษัทรับเหมาก่อสร้างในกัมพูชาให้ความเห็น
ด้าน Long Dimanche รองผู้ว่าราชการจังหวัดพระสีหนุ บอกว่า สีหนุวิลล์ต้องทำให้เศรษฐกิจมีความหลากหลายทั้งด้านอุตสาหกรรมและชาติผู้ลงทุนให้มากขึ้น โดยรัฐบาลของ ฮุน มาเนต ได้แสดงความสนใจในการดึงดูดเงินลงทุนจากต่างชาติเพิ่มขึ้น
หนึ่งในความเป็นไปได้ก็คือญี่ปุ่น ปัจจุบันบริษัทญี่ปุ่นมีบทบาทในกัมพูชาค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับไทยหรือเวียดนาม แต่ญี่ปุ่นได้ให้การสนับสนุนท่าเรือสีหนุวิลล์ (ท่าเรือน้ำลึกแห่งเดียวของกัมพูชา) มาเป็นเวลาประมาณ 30 ปีแล้ว
ภาพ: Flach JJ/Andia/Universal Images Group via Getty Images
อ้างอิง:
