ถึงจะไม่ใช่เรื่องน่ายินดี แต่ก็ต้องยอมรับว่าไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่อะไรนัก สำหรับเรื่องราวของผู้นำเผด็จการทั้งหลายบนหน้าประวัติศาสตร์ที่ถูกหยิบมานำเสนอซ้ำแล้วซ้ำเล่า
แต่ How to Become a Tyrant เส้นทางทรราช สารคดีชุดใหม่บน Netflix เลือกนำเสนอในมุมมองที่แตกต่าง เปิดมาด้วยคอนเซปต์
‘คุณเองก็เป็นทรราชได้นะ’ (นึกภาพฉาก นายเองก็เป็นฮีโร่ได้นะ จากเรื่อง My Hero Academia)
พร้อมแนะนำสูตรสำเร็จในการปกครองประชาชนแบบอำนาจนิยมด้วยน้ำเสียงเสียดสีตลกร้าย ผ่านเสียงบรรยายของ ปีเตอร์ ดิงก์เลจ นักแสดงฮอลลีวูดชื่อดังที่หลายคนรู้จักกันดีจากบทบาท ทีเรียน แลนนิสเตอร์ ในซีรีส์ Game of Thrones
คู่มือ How to Become a Tyrant มีทั้งหมด 6 ตอน ความยาวตอนละประมาณ 30 นาที โดยใช้ฟุตเทจจากเหตุการณ์จริงผสมภาพแอนิเมชัน รวมทั้งการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อบอกเล่ากลยุทธ์สู่หนทางการเป็นทรราชทีละขั้นตอน ควบคู่ไปกับผู้นำชื่อกระฉ่อนของโลกที่อาศัยช่วงเวลาแห่งความหวาดกลัวเป็นเครื่องมือเข้ามายึดกุมบังเหียนปกครองบ้านเมืองโดยพลการ
เริ่มกันที่วิธี ‘ยึดอำนาจ’ ของ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์, ‘กำจัดศัตรู’ ของ ซัดดัม ฮุสเซน, ‘ใช้ความกลัวครอบงำ’ ของ อีดี อามิน, ‘ผูกขาดความจริง’ ของ โจเซฟ สตาลิน, ‘สร้างสังคมใหม่’ ของ มูอัมมาร์ กัดดาฟี และปิดท้ายด้วย ‘อยู่ค้ำฟ้า’ ของ ราชวงศ์คิมแห่งเกาหลีเหนือ (จริงๆ น่าจะเพิ่มได้อีกสักตอน เป็นเรื่องของเผด็จการบางคนใกล้ๆ นี่ล่ะ)
สารคดีถ่ายทอดตั้งแต่ความเป็นมาของผู้นำทรราชเหล่านี้ วิธีการต่างๆ ที่พวกเขานำมาใช้ควบคุมคนให้ยอมศิโรราบง่ายๆ สำรวจลึกลงไปในจิตใจว่าอะไรคือส่วนผสมที่หล่อหลอมให้ระบอบเผด็จการเติบโตขึ้นมาได้อย่างแข็งแกร่ง โดยเฉพาะในภาวะที่ผู้คนต่างโหยหาสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจและต้องการกล่าวโทษบางสิ่งบางอย่างร่วมกัน
ผู้นำหลายคนจึงมักจะมาพร้อมตำนานมหัศจรรย์เหนือธรรมชาติ ดุจดั่งเทพลงมากอบกู้ปวงชนให้พ้นจากอันตราย เช่น คิมจองอิล ทายาทสืบสายเลือดแห่งภูเขาศักดิ์สิทธิ์แพ็กตู, ซัดดัม ฮุสเซน ที่ได้รับการแต่งตั้งจากพระเจ้าให้ปกครองอิรัก, ฟร็องซัว ดูว์วาลีเย ผู้มีพลังเวทย์ใช้สาปแช่งให้เกิดการลอบสังหารประธานาธิบดีจอห์น เอฟ. เคนเนดี
“ผู้มีความน่าจะเป็นเผด็จการมักจะหลงตัวเองมาก เชื่อว่าตัวเองเป็นศูนย์กลางจักรวาล และทุกอย่างต้องเป็นไปตามที่พวกเขาตั้งใจไว้”
เป็นเรื่องน่าเศร้าที่เราต่างรู้กันดีว่าเส้นทางสู่การเป็นทรราชตั้งแต่ ‘จุดเริ่มต้น’ จากคนธรรมดาที่ได้ก้าวขึ้นมามีอำนาจเบ็ดเสร็จเหนือฝูงชนอย่างยิ่งใหญ่ มีผู้นำบนหน้าประวัติศาสตร์หลายคนที่ไม่เคยได้รับบทลงโทษสำหรับอาชญากรรมที่ก่อทิ้งไว้เลย
แต่ก็ยังมี ‘จุดจบ’ ของชีวิตผู้นำอีกหลายคนที่ไม่ประสบความสำเร็จตามคู่มือ มัวหลงระเริงลุแก่อำนาจ จนสุดท้ายพวกเขาก็ได้รับผลจากการกระทำอันเลวร้ายของตัวเองอย่างสาสม ในวันคืนที่ประชาชนพร้อมใจลุกฮือขึ้นมาต่อต้าน ไม่ยอมทนตกอยู่ภายใต้อำนาจเผด็จการอีกต่อไป
ว่าแล้วก็น่าจะเริ่มถ่ายทำตอนพิเศษของสารคดีชุดนี้ได้ที่นี่ ตอนนี้เลย เพราะมีผู้นำเผด็จการบางคนโพสต์ภาพตั้งใจทำงาน ปิดทองหลังพระ รออยู่แล้ว!
ภาพประกอบ: IMDb
