อย่างที่ทราบกันดีว่าวงการหนังทั้งประเทศไทยและต่างประเทศ คือหนึ่งในอุตสาหกรรมที่ได้รับผลกระทบจากการระบาดของโควิด-19 มากที่สุด ทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภคต้องปรับตัวให้เข้ากับพฤติกรรมรูปแบบใหม่ที่ทำให้เกิดกระแสการเปลี่ยนแปลงหลายๆ อย่าง
THE STANDARD POP ได้รวบรวม 20 เรื่องราวน่าสนใจที่เกิดขึ้นกับวงการหนังไทยในรอบปีที่ผ่านมา ที่แสดงให้เห็นว่าปี 2020 คืออีกหนึ่งปีที่วงการหนังไทยยังต้องปรับตัว พิสูจน์ตัวเองกับทั้งความเปลี่ยนแปลงและ ‘ความสูญเสีย’ ที่เกิดขึ้นอยู่เสมอ ทั้งก่อนหน้านี้ ตอนนี้ และตลอดไป
*ตัวเลขรายได้ของหนังแต่ละเรื่องนับถึงวันที่ 28 ธันวาคม 2563 และอ้างอิงจากเว็บไซต์ https://www.thailandboxoffice.com/)
- เริ่มต้นปี 2020 ทุกอย่างยังดูคึกคักและหลากหลาย มีหนังอย่าง มือปืน/โลก/พระ/จัน 2 ของยุทธเลิศ สิปปภาค เข้าฉาย ถึงแม้รายได้และเสียงวิจารณ์จะไม่ดีนัก แต่ก็นับว่าสร้างความ ‘คุกรุ่น’ ให้วงการหนังไทยได้ตั้งแต่ต้น โดยเฉพาะประเด็นทาง ‘การเมือง’ ของตัวผู้กำกับที่กำลังร้อนแรงขึ้นเรื่อยๆ ในช่วงต่อมา
- นอกจากนี้ยังมีหนังที่มาแจกความสดใสอย่าง ไทบ้าน x BNK48 จากใจผู้สาวคนนี้ ที่รวม 2 จักรวาลที่แตกต่างมาอยู่ด้วยกันได้อย่างน่ารัก ต่อด้วย Classic Again จดหมาย สายฝน ร่มวิเศษ เวอร์ชันรีเมกจาก The Classic หนังโรแมนติกระดับตำนานของประเทศเกาหลีใต้
- กราฟหนังไทยเริ่มมาพุ่งขึ้นจริงๆ ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ที่มีทั้ง Low Season สุขสันต์วันโสด ที่ทำรายได้ไปเกิน 70 ล้านบาท และ พี่นาค 2 ที่ขยายจักรวาล ‘คำสาปการบวช’ มีแฟนคลับเหนียวแน่นจนกลายเป็นหนังที่ทำรายได้เกิน 100 ล้านบาทเรื่องแรกของปี 2020 ก่อนที่ทุกอย่างจะเข้าสู่ภาวะ ‘ฝันร้าย’ อย่างที่ทุกคนรู้กัน
- ในช่วงที่โควิด-19 เริ่มระบาดในประเทศไทย โรงหนังนับว่าเป็น ‘โรงมหรสพ’ ชนิดแรกๆ ที่ได้รับผลกระทบโดยตรง หลายโรงต้องเริ่มปรับตัวออกมาตรการป้องกันการติดต่อและแพร่ระบาด ด้วยการขอให้ผู้ชมสวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลา, งดการนำอาหารและเครื่องดื่มเข้าไปในโรงโดยเด็ดขาด, จัดที่นั่งแบบเว้นระยะห่างตามมาตรการ Social Distancing และเข้าสู่ยุคของการดูหนังแบบ New Normal โดยสมบูรณ์
- เมื่อสถานการณ์ลุกลามจนควบคุมไม่ไหว มีคำสั่งให้ปิดโรงหนังทั่วประเทศตั้งแต่วันที่ 18 มีนาคม-31 พฤษภาคม 2563 นับเป็นเวลา 75 วัน (คาดการณ์ว่าธุรกิจโรงหนังหลายๆ บริษัทต้องขาดรายได้ประมาณ 25-30%) ที่คนไทยต้องแยกจากโรงหนัง และเข้าสู่จุดพีคของ ‘สตรีมมิง’ ที่ค่อยๆ เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการดูหนังที่บ้านของผู้คนไปทีละน้อย นำไปสู่การ ‘ปรับตัว’ ครั้งใหญ่ของวงการภาพยนตร์ในเวลาต่อมา
- ในเวลาต่อมาบริษัทโรงหนังอย่าง Major Cineplex และ SF Cinema ต้องปรับตัวตามกระแส ด้วยการจัดจำหน่าย ‘ป๊อปคอร์น’ แบบเดลิเวอรีที่สั่งได้จาก Food Application ต่างๆ เรียกว่าต่อให้ฉายหนังในโรงไม่ได้ ก็ยังพอขายป๊อปคอร์นให้คนเอาไปกินระหว่างดูหนังจากสตรีมมิง (ที่จริงๆ มีลักษณะคล้ายๆ เป็นคู่แข่งกัน) ได้อยู่ และกลายเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่สร้างรายได้ให้กับบริษัทนอกจากการฉายหนัง
- มีหนังหลายเรื่องที่ต้องเลื่อนกำหนดฉายออกไป เช่น คืนยุติ-ธรรม, MOTHER GAMER เกมเมอร์ เกมแม่ ฯลฯ ในขณะที่ One Take หนังสารคดีเรื่องที่ 2 ของวง BNK48 ที่มีกำหนดฉายในเดือนเมษายน ตัดสินใจนำไปฉายบน Netflix แทน
ถึงแม้ฟีดแบ็กของตัวหนังจะไม่ดีมากนัก แต่ถ้าสถานการณ์โควิด-19 ระลอกใหม่ยังไม่คลี่คลาย เราอาจได้เห็นโมเดลการเปลี่ยนช่องทางการฉายของหนังเรื่องอื่นๆ มากขึ้น
- ขณะที่หนังส่วนใหญ่เลือกเลื่อนเวลาฉายเพื่อรอให้สถานการณ์คลี่คลาย แต่มี พจมาน สว่างคาตา ของพชร์ อานนท์ ที่เป็นผู้กล้าอาสาเรียกศรัทธาให้คนกลับมาดูหนังในโรงอีกครั้ง (คล้ายๆ กับที่คริสโตเฟอร์ โนแลน ยืนยันว่าจะฉายหนัง TENET ในโรงอย่างเดียว ไม่นำเข้าสตรีมมิง ทั้งที่สถานการณ์โควิด-19 กำลังระบาดอย่างหนักในสหรัฐฯ และยุโรป) และกวาดรายได้ไปพอหอมปากหอมคอ 23 ล้านบาท โดยประมาณ
- มนต์รักดอกผักบุ้ง เลิกคุยทั้งอำเภอ (เลื่อนฉายจากเดือนมีนาคม) ผลงานกำกับของเอกชัย ศรีวิชัย ที่เป็นส่วนหนึ่งในจักรวาล ‘หอแต๋วแตก’ ของ พชร์ อานนท์ ก็ต่อคิวเข้าฉายในช่วงปลายเดือนมิถุนายน ชนิดที่บางคนได้แต่งงเพราะไม่เคยได้ยินชื่อเรื่องนี้มาก่อนด้วยซ้ำ
ความน่าสนใจของเรื่องนี้คือการยืนยันว่า การใช้คนที่มีชื่อเสียงในโลกออนไลน์และพื้นที่ต่างจังหวัดมาเป็นนักแสดงมีพลังดึงดูดคนได้ โดยเฉพาะการได้ ‘เจนนี่และลิลลี่’ สองพี่น้องได้หมดถ้าสดชื่น มาแสดงร่วมกับ ‘ครูเต้ย อภิวัฒน์’ ศิลปินสุดฮอตจากภาคอีสาน จนทำรายได้ไปมากถึง 43 ล้านบาท
- มีกิจกรรมที่น่าสนใจเกิดขึ้นในช่วงนี้คือ Major Cineplex และ SF Cinema พร้อมใจกันงัดกลยุทธ์ ‘โรงหนังไดรฟ์อิน’ มาใช้เพื่อกระตุ้นให้คนออกมาดูหนังได้อย่างปลอดภัยที่สุด ถึงแม้ด้วยสภาพอากาศร้อนอบอ้าวในประเทศไทยจะไม่เหมาะกับการเปิดกระจกดูหนังบนรถเท่าไรนัก แต่ก็นับว่าเป็นหนึ่งในประสบการณ์ที่คงไม่มีทางเกิดขึ้นถ้าอยู่ในสถานการณ์ปกติ
- ปัญหาต่อมาของโรงหนังคือ คนยังไม่กล้าออกมาดูหนังในโรง ผู้สร้างหลายๆ บริษัท (ทั้งไทยและต่างประเทศ) ยังไม่กล้านำหนังมาฉาย เพราะเสี่ยงต่อการขาดทุน ทำให้ไม่มีผลงานใหม่ๆ เข้ามาฉาย โรงหนังหลายโรงต้องแก้ปัญหาด้วยการนำหนังเก่าที่อยู่ในใจคนดูกลับมาฉายอีกครั้ง เพื่อดึงดูดใจให้คนออกมาดูหนังในโรง
เช่น Begin Again, Your Name, พี่มาก..พระโขนง, The Dark Knight Trilogy, Inception, Parasite, Green Book ไปจนถึงหนังเก่าสุดคลาสสิกอย่าง Akira, พันธุ์หมาบ้า, ผู้หญิงข้า ใครอย่าแตะ รวมทั้งโปรเจกต์ที่เราชอบมากๆ คือ The World of Wong Kar-Wai’s Retrospective ของสหมงคลฟิล์ม ที่นำผลงานมาสเตอร์พีซของหว่องกาไว 5 เรื่อง กลับมาให้ชมกันอีกครั้ง
- ในช่วงที่เริ่มกลับมาใช้ชีวิตตามปกติ เป็นเวลาเดียวกับที่สถานการณ์การเมืองและการชุมนุมร้อนแรงขึ้นเรื่อยๆ มีเหตุการณ์น่าสนใจที่หลายคนไม่คาดคิดเกิดขึ้น คือการนำฉากในหนังหลายๆ เรื่อง ไปใช้เป็น ‘สัญลักษณ์’ แทนข้อความบางอย่างที่ไม่อาจพูดได้ตรงๆ เช่น
การชุมนุมเสกคาถาแฮร์รี่ พอตเตอร์ จุดเริ่มต้นสำคัญที่ผลักดันให้การเมืองไทยมาไกลกว่าที่เคย, การชู 3 นิ้วจาก The Hunger Games เพื่อแสดงออกถึงสิทธิและเสรีภาพ และอีกหลายอย่างที่เกิดขึ้นอย่างสร้างสรรค์ แต่ที่เราชอบและรู้สึกเซอร์ไพรส์มากที่สุดต้องยกให้การ ‘ต่อบท’ จากหนังเรื่อง หอแต๋วแตก ของกลุ่ม ม็อบไม่มุ้งมิ้งแต่ตุ้งติ้งค่ะคุณรัฐบาล ที่มีคำว่า ‘หนูด่าตุ๊กตา’ เป็นคำสั้นๆ ที่ดูเหมือนธรรมดา แต่ทรงพลังมากจริงๆ
- ในเวลาใกล้เคียงกันมีหนังไทยเรื่องใหม่ที่เริ่มกลับมาฉายตามปกติ เช่น เกมเซ่นผี, รักข้ามคาน, คืนยุติ-ธรรม, MOTHER GAMER เกมเมอร์ เกมแม่, เลิฟยู โคกอีเกิ้ง, เฮ้ย!ลูกเพ่ นี่ลูกพ่อ, รักหนูมั้ย แต่ไม่มีเรื่องไหนทำรายได้เกิน 30 ล้านบาทได้เลย
- จนในช่วงท้ายปีที่มี อีเรียมซิ่ง เป็นเหมือน ‘นารีขี่ม้าขาว’ มาช่วยกระตุ้นวงการหนังไทยให้คึกคักอีกครั้ง โดยได้เสน่ห์และพลังการแสดงของเบลลา-ราณี แคมเปน รวมกับแก๊งเพื่อนสุดโบ๊ะบ๊ะจากคณะฮาไม่จำกัด และ ‘โรเบิร์ต สายควัน’ ดาวตลกที่ขึ้นไปเปล่งประกายบนฟ้า ชักชวนคนออกมาดูหนังในโรงและกวาดรายได้ไปมากถึง 200 ล้านบาท กลายเป็นหนังที่ทำรายได้สูงสุดในปีนี้
- ในขณะที่ อ้าย..คนหล่อลวง หนังใหม่เพียงหนึ่งเดียวในปีนี้ของค่าย GDH ที่ได้ทั้งณเดชน์ คูกิมิยะ และ ใบเฟิร์น-พิมพ์ชนก ลือวิเศษไพบูลย์ มาแสดงนำ แต่เหมือนเครื่องร้อนไม่สุด หลังจากเข้าฉายไปตั้งแต่วันที่ 3 ธันวาคม แต่ยังทำรายได้ ไปได้ 92 ล้านบาท และมีแนวโน้มว่าอาจจะต้องหยุดลงเท่านี้ เมื่อโควิด-19 ระลอกใหม่เริ่มกลับมาระบาดอีกครั้งและรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ
- อีกหนึ่งเรื่องที่ได้รับผลกระทบมากๆ คือ วอน(เธอ) ของค่าย M39 ที่เข้าฉายในวันที่ 24 ธันวาคม ทั้งที่รวมตัวนักแสดงขวัญใจวัยรุ่นที่มีแฟนคลับติดตามเป็นจำนวนมาก ทั้ง ฟ้า-ษริกา สารทศิลป์ศุภา, มีน-พีรวิชญ์ อรรถชิตสถาพร, เซ้นต์-ศุภพงษ์ อุดมแก้วกาญจนา, พีค-ภีมพล พาณิชย์ธำรง แต่กลับทำรายได้ไปแค่ 1.8 ล้านบาทเท่านั้น ไม่ใช่หนังไทยเท่านั้นที่ได้รับผลกระทบ เพราะแม้กระทั่งหนังอย่าง Soul แอนิเมชันจาก Pixar ที่เข้าฉายพร้อมกันและควรจะเป็นเรือธงในช่วงปลายปีนี้ ก็เพิ่งทำรายได้ไปแค่ 3.6 ล้านบาทเท่านั้น
- ปี 2020 เป็นอีกหนึ่งปีที่วงการหนังไทยสูญเสียบุคลากรไปหลายคน เช่น นักแสดงดาวรุ่ง กอล์ฟ-ธนภัทร พริ้งตระกูล, อั๋น-ธนกร พงษ์สุวรรณ ผู้กำกับฝีดีมือจากเรื่อง FAKE, ณภัทร ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม ผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์และผู้ก่อตั้งนิตยสาร DNA, ตั้ว-ศรัณยู วงษ์กระจ่าง, แอ๊นท์-ธรัญญา สัตตบุศย์, ต่าย-มนัสนันท์ ปานดี, อ้อย-กาญจนา จินดาวัฒน์, ปทุมวดี เค้ามูลคดี, โรเบิร์ต สายควัน
THE STANDARD POP ขอแสดงความเสียใจกับครอบครัวผู้เสียชีวิต และขอเป็นส่วนหนึ่งกล่าวคำขอบคุณทุกท่านที่ได้ร่วมกันสร้างสรรค์ผลงานทุกอย่างขึ้นมาอย่างตั้งใจ
ภาพ: วรรษมน ไตรยศักดา
- นอกจากนี้ยังมีอีกหนึ่งข่าวเศร้าที่ทำให้นักดูหนังชาวไทยหลายคนต้องเสียน้ำตา คือ การประกาศยุติการให้บริการของโรงหนังสกาลา หลังจากอยู่มอบความสุขให้กับคนไทยมาตลอด 50 ปี โดยให้บริการในวันที่ 4 และ 5 กรกฎาคม เป็นครั้งสุดท้าย และมีผู้ชมจำนวนมากมาให้กำลังใจ กล่าวคำอำลาและขอบคุณทีมงาน พนักงานที่น่ารักทุกคน
- ท่ามกลางความเศร้า สถานการณ์ที่ไม่แน่นอน และวิกฤตหลายอย่าง ยังมีข่าวดีของวงการหนังไทยให้ได้ยินในช่วงปลายปี ว่าหนังเรื่อง ONE FOR THE ROAD ของผู้กำกับ บาส-นัฐวุฒิ พูนพิริยะ ที่อำนวยการสร้างโดยหว่องกาไว ได้รับเลือกเข้าฉายรอบ World Premiere ในเทศกาลภาพยนตร์ระดับโลก Sundance Film Festival ประจำปี 2021 ในวันที่ 28 มกราคม 2021 ที่หลายคนคิดกันว่านี่คือหนึ่งใน ‘ความหวัง’ ที่จะทำให้วงการหนังไทยกลับมาคึกคักได้อีกครั้งเมื่อเข้าฉายในปีหน้า
- และเราขอปิดท้ายเรื่องที่ 20 ของปี 2020 ด้วยผลงานของต้อม-ยุทธเลิศ สิปปภาค ที่เราพูดถึงตั้งแต่ข้อแรกของบทความ ในฐานะหนึ่งในผู้กำกับไทยที่แสดงจุดยืนทางการเมืองชัดเจนที่สุด กับโครงการระดมทุนจากประชาชนเพื่อสร้างภาพยนตร์ของประชาชนที่ชื่อว่า 1410 ที่เขาตั้งใจ ‘บันทึก’ ประวัติศาสตร์การเมืองไทย และ ‘การเคลื่อนไหว’ ของคลื่นลูกใหม่ที่กำลังพัดพาอนาคตของประเทศไปข้างหน้า
โดยวาง ไชยอมร แก้ววิบูลย์พันธุ์ หรือ แอมมี่ The Bottom Blues และ มายด์-ภัสราวลี ธนกิจวิบูลย์ผล สองนักเคลื่อนไหวในนามคณะราษฎร 2563 มาเป็นนักแสดงนำ ตอนนี้อยู่ในช่วงที่ต้อมกำลังเก็บข้อมูลความเคลื่อนไหวทางการเมืองเพื่อนำไปพัฒนาบทหนัง วางแผนเริ่มถ่ายทำในปีหน้า และยังไม่มีกำหนดว่าเราจะได้รับชมกันเมื่อไร
แต่อย่างน้อยที่สุด เราเชื่อว่านี่จะเป็นหนึ่งในผลงานสำคัญของยุคสมัยที่บันทึกเอาไว้ว่าเกิด ‘อะไร’ ขึ้นบ้างกับประเทศไทยในเวลานี้
รับชมบทสัมภาษณ์ของ ต้อม-ยุทธเลิศ สิปปภาค ได้ที่
พิสูจน์อักษร: วรรษมล สิงหโกมล
อ้างอิง:
