วันนี้ (16 ธันวาคม) สมาคมสิทธิเสรีภาพของประชาชน (สสส.) พร้อมด้วยมูลนิธิผสานวัฒนธรรม และสมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน เปิดตัวรายงานสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชน ‘10 เด่น (ก้าวหน้า) 10 ด้อย (ถดถอย)’ ประจำปี พ.ศ. 2563 ที่มีวัตถุประสงค์จัดทำขึ้นเพื่อทบทวน และติดตามสถานการณ์สิทธิมนุษยชนของประเทศไทยเพื่อเผยแพร่ต่อสาธารณะ และเพื่อนำไปสู่การพัฒนา หรือแก้ไขปัญหาดังกล่าวในอนาคต
ทั้งนี้ รายงานฉบับนี้อยู่ภายใต้กรอบแนวคิดสิทธิเสรีภาพ และการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่รับรองไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย กติการะหว่างประเทศ และอนุสัญญาทั้ง 9 ฉบับขององค์การสหประชาชาติ
ซึ่งการพิจารณาประเด็น 10 ก้าวหน้า อยู่บนหลักฐานเชิงประจักษ์ที่มีการดำเนินการอย่างเป็นรูปธรรม และปรากฏผลต่อการสร้างบรรทัดฐานต่อเนื่องระยะยาว ในขณะที่ประเด็น 10 ถดถอย พิจารณาจากการดำเนินการของภาครัฐ และองค์กรอิสระมีหน้าที่ในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ที่ส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางต่อเนื่องต่อประชาชน ด้วยการดำเนินงานของหน่วยงานต่างๆ การออกกฎหมาย หรือระเบียบที่ละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชน รวมทั้งการละเมิดสิทธิมนุษยชน
โดย 10 ประเด็นเด่น มีดังนี้
- ประชาชน 100,732 รายชื่อ เข้าชื่อเสนอร่างแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ
- ‘กลุ่มนักเรียนเลว’ เสนอการปฏิรูปการศึกษา
- ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ 2 ฉบับ ให้ลงโทษผู้ไม่มารายงานตัวขัดต่อรัฐธรรมนูญ
- การตรวจสอบการใช้อำนาจของเจ้าหน้าที่ตำรวจโดยศาล กรณีศาลยกคำร้องการฝากขัง และให้ออกหมายเรียกก่อนออกหมายจับ
- สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเสนอร่างกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหายต่อสภาผู้แทนราษฎร
- ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่า ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 301 เรื่องการทำแท้ง ขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 27 และ 28 โดยเห็นสมควรให้มีมาตรการปรับปรุงกฎหมายให้สอดคล้องกับสภาพการณ์ปัจจุบัน
- การพยายามผลักดันร่างกฎหมายส่งเสริมและอนุรักษ์วิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ ของเครือข่ายกลุ่มชาติพันธุ์ พยายามผลักดันการจัดทำร่างกฎหมายส่งเสริมและคุ้มครองกลุ่มชาติพันธุ์ เพื่อยกระดับแนวนโยบายฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเล
- ศาลปกครองสูงสุดพิพากษาการขึ้นทะเบียนพรุแม่ลำพึง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เป็นพื้นที่ชุ่มน้ำสำคัญระดับชาติ เป็นสิทธิในสิ่งแวดล้อมตามรัฐธรรมนูญ
- สิทธิประชาชนในการเลือกตั้งองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.)
- การจัดตั้ง ‘สภาองค์กรผู้บริโภค ประเทศไทย’ เพื่อเป็นตัวแทนของผู้บริโภค คุ้มครองและพิทักษ์สิทธิของผู้บริโภค เมื่อวันที่ 8 ตุลาคม 2563
ส่วน 10 ประเด็นด้อย (ถดถอย) มีดังนี้
- รัฐสภาไม่รับร่างรัฐธรรมนูญฉบับประชาชนเข้าชื่อ (สิทธิประชาชนเสนอกฎหมาย)
- การประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินที่มีความร้ายแรงในเขตท้องที่กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2563 กรณีการชุมนุมของคณะราษฎรที่หน้าทำเนียบรัฐบาล
- การลิดรอนเสรีภาพในการแสดงออก การแสดงความคิดเห็น และการชุมนุมของประชาชนหลายกลุ่มที่เกิดขึ้นตลอดปี 2563 ทั้งการคุกคาม การสลายการชุมนุม การฟ้องร้องดำเนินคดีต่อผู้ชุมนุม
- กรณีอุ้มหาย วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ และความรับผิดชอบของรัฐบาลไทยในการสืบสวนสอบสวน ปราบปรามการทรมานและอุ้มหาย
- กระบวนการยุติธรรมที่ฉ้อฉลบิดเบือนการใช้อำนาจและเลือกปฏิบัติ ในคดีบอส อยู่วิทยา
- ความรุนแรงต่อเด็กในโรงเรียน การทำร้ายร่างกายและการล่วงละเมิดทางเพศเด็กนักเรียน
- การยกเลิกการจัดการที่ดินรูปแบบโฉนดชุมชน
- การสรรหาและเลือกคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) ชุดใหม่ ที่ใช้เวลานาน 3 ปี และกลไกการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนไม่มีประสิทธิภาพ
- ปฏิบัติการด้านข่าวสารของรัฐและเอกชน (IO) ที่ละเมิดสิทธิมนุษยชน
- มาตรการการเยียวยาประชาชนผู้ได้รับผลกระทบ และฟื้นฟูเศรษฐกิจจากการระบาดของโควิด-19 ที่ผู้เดือดร้อนที่แท้จริงจำนวนมากเข้าไม่ถึงสิทธิการเยียวยา
พิสูจน์อักษร: ลักษณ์นารา พักตร์เพียงจันทร์
