The Last Emperor หรือ จักรพรรดิโลกไม่ลืม เรื่องราวของปูยี จักรพรรดิองค์สุดท้ายของจีน ภาพยนตร์ขนาดยาวเกือบสามชั่วโมง ที่กวาดรางวัลออสการ์ไปถึง 9 สาขา เริ่มต้นออกฉายเป็นครั้งแรกที่ประเทศอิตาลี ในวันนี้เมื่อ 31 ปีที่แล้ว
The Last Emperor หรือ จักรพรรดิโลกไม่ลืม กำกับโดย เบอร์นาโด แบร์โตลุชชี ผู้กำกับชาวอิตาลี เล่าเรื่องของจักรพรรดิองค์สุดท้ายของจีน โดยเล่าตัดสลับควบคู่กันไประหว่างชีวิตในสมัยที่ยังคงเป็นจักรพรรดิในพระราชวังต้องห้าม กับชีวิตที่ถูกจองจำในอาชญากรสงครามจนกระทั่งได้รับการปล่อยตัวและกลายเป็นคนสวนธรรมดาๆ ในระบอบคอมมิวนิสต์ของประเทศจีนที่เปลี่ยนแปลงไป ความตลกร้ายที่สะท้อนให้เห็นคือแม้จะอยู่ในจุดที่สูงสุด แต่ชีวิตในวังของจักรพรรดิกลับไม่ต่างจากการถูกจองจำ ดังที่ เรจินัลด์ จอห์นสตัน ครูของปูยีเคยกล่าวไว้ว่า จักรพรรดิน้อยเป็นคนเพียงคนเดียวในจีนที่ไม่สามารถออกจากบ้านของตัวเองได้ เพราะสถานะ ‘จักรพรรดิหุ่นเชิด’ ทั้งของจีนและญี่ปุ่นที่ถูกยัดเยียดมาให้โดยไม่มีทางเลือก
ความน่าทึ่งของภาพยนตร์เรื่องนี้คือความกลมของการเล่าเรื่อง เพียงแค่เห็นฉากปูยีขี่จักรยานร่วมกับสามัญชนคนอื่นๆ ในฐานะคนสวนไร้ยศศักดิ์คนหนึ่ง เราก็ไม่อาจตัดสินได้เลยว่าชีวิตก่อนหน้าหรือช่วงเวลาของเขาในระบอบการปกครองใหม่แบบไหนเรียกได้ว่ามีอิสระมากกว่ากัน
ตลอดทั้งเรื่องก่อนที่จะมาถึงยังฉากตอนนี้ เราได้เห็นทั้งความฟุ้งเฟ้อในการใช้ชีวิต อิสรภาพที่ถูกพรากไป ความเอาแต่ใจไม่แยแสผู้อื่น และชะตาชีวิตที่ไม่อาจเลือกเอง ยากจะบอกว่าเขาน่ารังเกียจ น่าเคารพ หรือน่าสงสาร เพราะเมื่อหลากแง่มุมของเขาถูกแผ่ออกให้เราเห็น เขาก็เป็นเพียงมนุษย์คนหนึ่งไม่ต่างจากเรา
The Last Emperor กวาดรางวัลออสการ์ในทุกสาขาที่ส่งเข้าชิงรวมทั้งหมด 9 รางวัล คือ ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม, ผู้กำกับภาพยนตร์ยอดเยี่ยม, บทภาพยนตร์ดัดแปลงยอดเยี่ยม, กำกับศิลป์ยอดเยี่ยม, กำกับภาพยอดเยี่ยม, ตัดต่อภาพยนตร์ยอดเยี่ยม, ออกแบบเครื่องแต่งกายยอดเยี่ยม, บันทึกเสียงยอดเยี่ยม, และดนตรีประกอบภาพยนตร์ยอดเยี่ยมโดย ริวอิจิ ซากาโมโตะ ไม่ว่าจะเป็นเพลง First Coronation, The Last Emperor หรือ Rain (I Want a Divorce) ล้วนมีส่วนเกื้อหนุนกับเรื่องราวได้เป็นอย่างดี และส่งผลให้ซากาโมโตะและแบร์โตลุชชี ได้ร่วมงานกันอีกในภาพยนตร์เรื่อง The Sheltering Sky และ Little Buddha
