เสียงดนตรีที่ก้องกังวานและเปี่ยมไปด้วยจิตวิญญาณ สามารถเดินทางข้ามผ่านกาลเวลาหลายร้อยปีมาสู่โสตประสาทของเราในปัจจุบัน นี่คือแก่นแท้ของ ‘Sonic Legacy’ หรือมรดกทางเสียงที่ผนึกประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และอารมณ์ของมนุษย์เอาไว้ในตัวของเครื่องดนตรี

มรดกทางเสียงนี้ คือคุณค่าที่ซ่อนอยู่ในเครื่องดนตรีระดับตำนาน ไม่ว่าจะเป็นเสียงอันเป็นปริศนาของไวโอลิน Stradivarius ที่ถูกสร้างขึ้นเมื่อหลายศตวรรษก่อน หรือสำเนียงอันเป็นเอกลักษณ์ของกีตาร์วินเทจที่กำหนดทิศทางของดนตรีทั้งยุคสมัย คุณค่าเหล่านี้คือสิ่งที่สะท้อนถึงความหลงใหลอย่างแท้จริง

ปรัชญาการบริหารความมั่งคั่งของ UOB Privilege Banking เชื่อเสมอว่าความมั่งคั่งที่แท้จริงไม่ได้วัดค่าด้วยตัวเลขเพียงอย่างเดียว แต่ยังรวมถึงความลึกซึ้งของรสนิยม และวิสัยทัศน์ในการมองเห็นคุณค่าที่ซ่อนอยู่ การสะสมเครื่องดนตรีระดับตำนานคือตัวอย่างที่สมบูรณ์แบบที่สุดของการลงทุนด้วยหัวใจ

เสียงเพรียกจากศตวรรษ

หากจะพูดถึงเครื่องดนตรีในฐานะสินทรัพย์ทางวัฒนธรรม ชื่อของ อันโตนิโอ สตราดิวารี (Antonio Stradivari) ถือเป็นสัญลักษณ์ที่ได้รับการยอมรับสูงสุด ไวโอลิน Stradivarius ที่เขาสร้างขึ้นในเมืองเครโมนา ประเทศอิตาลี เมื่อช่วงศตวรรษที่ 17-18 ได้กลายเป็น ‘Holy Grail’ หรือจอกศักดิ์สิทธิ์ของนักดนตรีและนักสะสมทั่วโลก

คุณสมบัติทางเสียงที่ยังคงเป็นปริศนา ทั้งการเลือกใช้ไม้ สัดส่วนที่สมบูรณ์แบบ หรือแม้แต่น้ำยาเคลือบเงา (Varnish) ที่เป็นสูตรลับ ยังคงเป็นสิ่งที่เทคโนโลยีสมัยใหม่ไม่สามารถลอกเลียนแบบได้อย่างสมบูรณ์ นี่คือจุดที่งานฝีมือได้ก้าวข้ามไปสู่ดินแดนของศิลปะอย่างแท้จริง

จากไวโอลิน, วิโอลา และเชลโลกว่า 1,100 ชิ้นที่เขาสร้างขึ้นตลอดชีวิต ปัจจุบันคาดว่าเหลืออยู่เพียงประมาณ 650 ชิ้นทั่วโลก ความขาดแคลนที่แท้จริงนี้ และเมื่อผนวกกับประวัติศาสตร์อันยาวนาน ทำให้ Stradivarius มีสถานะที่เป็นเอกลักษณ์และเป็นที่ต้องการอย่างสูง

มูลค่าของเครื่องดนตรีเหล่านี้ไม่ได้ถูกกำหนดโดยตลาดเพียงอย่างเดียว แต่ถูกกำหนดโดยเรื่องราว ตำนาน และความสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่สั่งสมมานานหลายร้อยปี การครอบครอง Stradivarius จึงเป็นความรับผิดชอบที่ยิ่งใหญ่ นักสะสมที่แท้จริงเข้าใจว่าตนเองไม่ใช่ ‘เจ้าของ’ แต่เป็นเพียง ‘ผู้ดูแล’ ชั่วคราว

หน้าที่ของพวกเขาคือการรักษาสภาพของเครื่องดนตรีให้ดีที่สุด ด้วยการควบคุมอุณหภูมิและความชื้นอย่างเข้มงวด เพื่อให้เครื่องดนตรีชิ้นนั้นยังคงสามารถสร้างเสียงดนตรีที่ไพเราะต่อไปได้อีกหลายร้อยปี นี่คือการลงทุนในมรดกวัฒนธรรมของโลก และเป็นเกียรติยศที่น้อยคนนักจะมีโอกาสได้สัมผัส

สำเนียงของยุคสมัย

ในขณะที่ Stradivarius คือตัวแทนของประวัติศาสตร์คลาสสิก โลกของดนตรียุคใหม่ก็มีตำนานของตัวเอง กีตาร์วินเทจจากยุค 1950s และ 1960s โดยเฉพาะ Gibson Les Paul Standard ปี 1959 หรือ Fender Stratocaster จากยุค Pre-CBS ได้กลายเป็นสินทรัพย์ที่นักสะสมทั่วโลกแสวงหา

คุณค่าของกีตาร์เหล่านี้ไม่ได้อยู่ที่อายุขัยเพียงอย่างเดียว คุณค่าดังกล่าวอยู่ที่การเป็นผู้กำหนด ‘สำเนียง’ ของดนตรีทั้งยุคสมัย เป็นเสียงที่เปลี่ยนโฉมหน้าของดนตรีร็อกแอนด์โรล, บลูส์ และแจ๊ส มาจนถึงปัจจุบัน เครื่องดนตรีเหล่านี้คือพยานของยุคสมัยแห่งการปฏิวัติทางวัฒนธรรม

เสน่ห์ที่สำคัญที่สุดของกีตาร์วินเทจอยู่ที่ ‘Provenance’ หรือประวัติความเป็นมาที่เข้มข้น กีตาร์ที่เคยผ่านมือศิลปินระดับตำนาน จะมีมูลค่าพุ่งสูงขึ้นอย่างประเมินค่าไม่ได้ เพราะเครื่องดนตรีชิ้นนั้นได้ซึมซับจิตวิญญาณและเรื่องราวของเจ้าของเดิมเอาไว้ กลายเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ดนตรี

ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดคือ ‘Blackie’ กีตาร์ Fender Stratocaster ที่ อีริก แคลปตัน ประกอบขึ้นเองและใช้เป็นเครื่องดนตรีคู่ใจมานานหลายปี กีตาร์ชิ้นนี้ถูกประมูลไปในราคาสูงถึง 959,500 ดอลลาร์สหรัฐในปี 2004 โดยเงินทั้งหมดถูกมอบให้กับการกุศล

การประมูลครั้งนั้นสะท้อนให้เห็นว่าสำหรับศิลปินและนักสะสมตัวจริง คุณค่าสุดท้ายของเครื่องดนตรีเหล่านี้คือการ ‘ส่งต่อ’ ไม่ว่าจะเป็นการส่งต่อแรงบันบันดาลใจ หรือการส่งต่อโอกาสให้กับผู้อื่น นี่คือจิตวิญญาณที่แท้จริงของ Passion Investment

บทบาทที่แท้จริงของผู้พิทักษ์

หัวใจของการลงทุนในโลกของเครื่องดนตรี มีความแตกต่างจากสินทรัพย์อื่นอย่างชัดเจน งานศิลปะถูกแขวนบนผนัง รถคลาสสิกถูกเก็บในโรงรถ แต่เครื่องดนตรีที่หายากที่สุดกลับถูกสร้างมาเพื่อ ‘ใช้งาน’ เครื่องดนตรีที่ไม่ได้ถูกเล่น ก็ไม่ต่างอะไรจากไม้ที่ไร้จิตวิญญาณ

ด้วยเหตุนี้ วัฒนธรรมการสะสมเครื่องดนตรีชั้นสูงจึงมีรูปแบบเฉพาะตัวที่เรียกว่า ‘Patronage’ (การเป็นผู้อุปถัมภ์) นักสะสมผู้มั่งคั่งและมีวิสัยทัศน์หลายคน เชื่อว่าวิธีที่ดีที่สุดในการรักษามรดกเหล่านี้ไว้ คือการทำให้แน่ใจว่าเครื่องดนตรีเหล่านั้นยังคงถูกเล่นโดยศิลปินที่มีความสามารถที่สุดในยุคปัจจุบัน

องค์กรอย่าง The Stradivari Society ในชิคาโก คือตัวกลางที่ทำหน้าที่เชื่อมโยงนักสะสมผู้มีวิสัยทัศน์ เข้ากับนักดนตรีระดับโลก นักสะสมจะซื้อไวโอลิน Stradivarius มูลค่าหลายล้านดอลลาร์ และมอบให้ศิลปินรุ่นใหม่ยืมใช้งาน เพื่อให้พวกเขาสามารถสร้างสรรค์ผลงานเพลงที่ยอดเยี่ยมที่สุดออกมาได้

นี่คือสถานการณ์ที่ทุกฝ่ายได้รับประโยชน์อย่างแท้จริง นักสะสมได้เติมเต็มความหลงใหlและได้เห็นมรดกของตนมีชีวิตชีวา นักดนตรีก็ได้ใช้เครื่องมือที่ดีที่สุดในโลกโดยไม่มีภาระทางการเงิน และสาธารณชนก็ได้ฟังเสียงดนตรีที่ไพเราะที่สุดเท่าที่มนุษย์จะสร้างสรรค์ได้

ศิลปินระดับโลกอย่าง อันเนอ-โซฟี มุทเทอร์ (Anne-Sophie Mutter) ก็เป็นหนึ่งในผู้ที่ได้รับประโยชน์จากระบบนี้ โดยเธอได้เล่นไวโอลิน Stradivarius ที่ได้รับการอุปถัมภ์ถึงสองคัน การกระทำเช่นนี้ยืนยันว่านักสะสมไม่ได้มองเครื่องดนตรีเป็นเพียงการลงทุน แต่เป็นการสานต่อมรดกทางวัฒนธรรมที่ยิ่งใหญ่กว่า

มรดกที่วัดค่าด้วยเสียงเพลง

แน่นอนว่าในโลกของความเป็นจริง เครื่องดนตรีหายากเหล่านี้มีมูลค่าทางการเงินที่สูงมาก แม้จะไม่ได้ถูกรวมอยู่ในดัชนีสินทรัพย์หรูหราหลักๆ เสมอไป แต่ข้อมูลเชิงลึกจากผู้เชี่ยวชาญในวงการแสดงให้เห็นถึงความมั่นคงอย่างน่าสนใจ

การศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลโดย Tarisio ซึ่งเป็นสถาบันประมูลเครื่องดนตรีชั้นนำ ชี้ให้เห็นว่าเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายชั้นครู สามารถสร้างผลตอบแทนที่แท้จริง (Real Returns) ที่มั่นคงในระยะยาวได้ประมาณ 3.7% ถึง 6.9% ต่อปี

ในขณะที่เครื่องดนตรีระดับ Top-Tier หรือกลุ่มที่เป็นสุดยอดของตลาด สามารถมีมูลค่าเพิ่มขึ้นถึง 12% ต่อปีในช่วงสี่สิบปีที่ผ่านมา โดยมีความผันผวนที่ต่ำมาก ที่สำคัญคือผลตอบแทนนี้มีความสัมพันธ์กับตลาดหุ้นหรือพันธบัตรในระดับที่ต่ำมาก

ความมั่นคงนี้เกิดจากการที่เครื่องดนตรีเหล่านี้เป็นสินทรัพย์ที่จับต้องได้ มีจำนวนจำกัดอย่างแท้จริง และมีคุณค่าในตัวเองที่ไม่ผูกพันกับความผันผวนของตลาดหุ้นหรือสภาวะเศรษฐกิจระยะสั้น ทำให้เครื่องดนตรีเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของการกระจายความเสี่ยงในพอร์ตโฟลิโอสำหรับนักลงทุนที่มีวิสัยทัศน์

แต่มูลค่าดังกล่าวเป็นเพียง ‘ผลพลอยได้’ ที่น่าพึงพอใจ สำหรับนักสะสมที่ขับเคลื่อนด้วยความหลงใหล ผลตอบแทนที่แท้จริงคือการได้นั่งแถวหน้าในคอนเสิร์ตฮอลล์ และฟังเสียงไวโอลินในคอลเลกชันของตน กำลังบรรเลงบทเพลงที่ยิ่งใหญ่โดยฝีมือนักดนตรีที่เก่งที่สุด

ผลลัพธ์คือความภาคภูมิใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ และได้ต่อลมหายใจให้กับมรดกทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติ นี่คือความสุขที่เงินไม่สามารถซื้อได้โดยตรง แต่เกิดขึ้นจากความเข้าใจอย่างลึกซึ้งในคุณค่าที่แท้จริง

การสะสม ‘Sonic Legacy’ จึงเป็นการลงทุนที่ลึกซึ้งอย่างยิ่งรูปแบบหนึ่ง เป็นการวางแผนมรดกที่ไม่ใช่แค่การส่งต่อตัวเลข แต่คือการส่งต่อ ‘เสียง’ ที่จะยังคงก้องกังวานต่อไปอีกหลายชั่วอายุคน

สิ่งนี้สอดคล้องกับแนวคิดของ UOB Privilege Banking ที่พร้อมดูแลทุกความมั่งคั่ง ไม่ว่าจะเป็นสินทรัพย์ทางการเงิน หรือมรดกทางใจที่ประเมินค่าไม่ได้ เพื่อให้แน่ใจว่าทุกสิ่งที่คุณรักจะถูกส่งต่ออย่างยั่งยืน และสร้างคุณค่าที่แท้จริงเหนือกาลเวลา

อ้างอิง:

• https://tarisio.com/cozio-archive/cozio-cartegio/the-economics-and-investment-value-of-rare-violins/
• https://www.christies.com/en/lot/lot-4318701
• https://www.stradivarisociety.org/
• https://www.knightfrank.com/wealthreport/luxury-investment/musical-instruments
• https://tarisio.com/cozio-archive/cozio-carteggio/investing-in-fine-instruments-a-phd-thesis-investigation/