วันนี้ (30 ตุลาคม) เมื่อเวลา 10.00 น. เครือข่ายประชาชนผู้เป็นเจ้าของแร่ ซึ่งเป็นกลุ่มนักปกป้องสิทธิมนุษยชน ได้รวมตัวกัน ที่ สถานเอกอัครราชทูตสหรัฐอเมริกา ประจำประเทศไทย เพื่อทำกิจกรรม Thailand Is Not for Sale ปฏิบัติการหยุดดีลลับแร่ธาตุสำคัญ MOU ไทย–สหรัฐฯ และยื่นหนังสือคัดค้านบันทึกความเข้าใจ (MOU) ระหว่างรัฐบาลไทยและรัฐบาลสหรัฐฯ ว่าด้วยความร่วมมือในการพัฒนาห่วงโซ่อุปทานของแร่ธาตุที่มีความสำคัญในระดับโลก
การเคลื่อนไหวครั้งนี้เกิดขึ้นภายหลังการลงนามใน MOU ดังกล่าว เมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2568 ระหว่างอนุทิน ชาญวีรกุล นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย กับ โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ระหว่างการเข้าร่วมการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 47 ณ กรุงกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย ซึ่งทางเครือข่ายฯ มองว่าการลงนามในบันทึกความเข้าใจนี้จะส่งผลกระทบต่อประชาชนไทยจากสัญญาที่ไม่เป็นธรรม
เครือข่ายฯ ระบุว่า เนื้อหาของ MOU ฉบับนี้มีลักษณะ เหนือกฎหมายแร่ ของประเทศไทย เนื่องจากให้สิทธิ์แก่บริษัทต่างชาติในการสำรวจและผลิตแร่ โดยข้ามขั้นตอนการขออาชญาบัตรและประทานบัตรตามกฎหมายปกติ ซึ่งเท่ากับเป็นการครอบงำกระบวนการอนุญาตของรัฐไทยทั้งหมด
เครือข่ายฯ กังวลว่า กลไกนี้จะผูกพันประเทศไทยเข้ากับข้อตกลงที่ไม่เป็นธรรมทางกฎหมาย เนื่องจากหากเกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมหรือชุมชน แม้จะมีคำสั่งเพิกถอนใบอนุญาตตามกฎหมายได้ แต่สัญญา MOU จะไม่ถูกยกเลิกตามไปด้วย ซึ่งอาจเป็นช่องทางให้หน่วยงานราชการต้องดำเนินการเอื้อผลประโยชน์ให้เอกชนต่างชาติอย่างถึงที่สุด โดยไม่คำนึงถึงผลประโยชน์หรือผลกระทบต่อประชาชน
นอกจากประเด็นด้านกฎหมายแล้ว เครือข่ายฯ ยังชี้ว่า MOU นี้จะเป็นการ ขยายการนำเข้าและผลิตแร่หายากในประเทศไทย ทั้งที่ปัญหาผลกระทบจากแร่หายากเดิม เช่น ในกรณีแม่น้ำกก ยังไม่มีการแก้ไขหรือเยียวยาที่ชัดเจน แต่รัฐบาลกลับเร่งรัดเปิดดีลใหม่โดยปราศจากการรับฟังเสียงประชาชน
เครือข่ายประชาชนผู้เป็นเจ้าของแร่จึงได้เดินทางมายื่นหนังสือ เพื่อแสดงจุดยืนว่าประเทศไทยไม่ใช่สินค้าขายผลประโยชน์ให้ทุนข้ามชาติ และเรียกร้องให้รัฐบาลยุติการทำข้อตกลงที่กระทบต่อสิทธิชุมชนและอธิปไตยของประเทศ
