อันโตนิโอ คอนเต ถือเป็นกุนซือชาวอิตาเลียนคนที่ 4 ที่คว้าแชมป์พรีเมียร์ลีกได้ ต่อจากเคลาดิโอ รานิเอรี (เลสเตอร์ ซิตี้ ค.ศ. 2015-2016), โรแบร์โต มันชีนี (แมนเชสเตอร์ ซิตี้ ค.ศ. 2011-2012) และคาร์โล อันเชล็อตติ (เชลซี ค.ศ. 2009-2010) ยังไม่รวมถึงความสำเร็จในเวทียุโรปที่อันเชล็อตติ พาบาเยิร์น มิวนิก คว้าแชมป์ลีกบุนเดสลีกา เยอรมนี, มัสซิโม คาร์เรรา พาสปาร์ตัก มอสโก คว้าแชมป์ลีกสูงสุดของรัสเซีย และมัสซิมิเลียโน อัลเลกรี ที่พายูเวนตุสป้องกันแชมป์เซเรียอา อิตาลี และพาทีมเข้าชิงยูฟ่า แชมเปียนส์ลีกได้เป็นสมัยที่ 2

     ความสำเร็จเกือบทั้งหมดของลีกใหญ่ในยุโรปเกิดขึ้นจากกุนซือชาวอิตาเลียน แต่ความสำเร็จทั้งหมดนั้นไม่ได้เริ่มต้นจากความสามารถเฉพาะตัวที่กุนซือเหล่านี้พกติดตัวมาเท่านั้น

     แต่กลับเป็นงานวิจัยและคอร์สอบรมโค้ชจากโคเวียร์ชาโน (Coverciano) สถาบันผลิตโค้ชสัญชาติอิตาเลียน ที่ตั้งอยู่ในเมืองฟลอเรนซ์ ประเทศอิตาลี

 “โคเวียร์ชาโน ไม่ใช่โรงงาน แต่เป็นสถาบันที่สร้างยอดกุนซิอในแบบที่คุณเป็น”

     ในเดือนมิถุนายนของทุกปี อดีตนักฟุตบอลชื่อดังของประเทศอิตาลีจะมารวมตัวกันที่ฟลอเรนซ์เพื่อเข้าคอร์สอบรมหัวหน้าผู้ฝึกสอน เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการสอบ Il Master หรือชื่อทางการคือ UEFA Pro License ที่โคเวียร์ชาโน

     พวกเขาเหล่านี้ต่างมีเป้าหมายที่ต้องการเดินรอยตามโค้ชอย่างคอนเตและรานิเอรี ที่เป็นศิษย์เก่าของโคเวียร์ชาโน รวมถึงอันเชล็อตติ, คาร์เรรา และอัลเลกรี นอกจากนี้กุนซือระดับตำนานอย่างลิปปี และอาร์ริโก ซาคคี ต่างก็เคยผ่านการอบรมที่ฟลอเรนซ์มาแล้วทั้งสิ้น

     แต่คอร์สอบรมที่แห่งนี้ไม่ใช่เรื่องง่าย พวกเขาต้องใช้เวลาหลายเดือนในสถานที่ทำการของสมาคมกีฬาฟุตบอลอิตาเลียน โดยใช้เวลาสัปดาห์ละ 4 วัน พวกเขาต้องทำงานอย่างหนักก่อนจะเข้าสู่การสอบปากเปล่าในช่วงสุดท้าย

     เรนโซ อุริเวียรี (Renzo Ulivieri) ผู้จัดการโรงเรียนโคเวียร์ชาโน พร้อมด้วยคณะกรรมการด้านเทคนิคของโรงเรียน ได้พร่ำสอนทุกอย่างให้กับอนาคตของกุนซือที่จะเป็นตัวแทนของสถาบันแห่งนี้ก่อนออกเดินทางไปทั่วยุโรป ตั้งแต่การวางหมาก แท็กติก จนถึงการสื่อสารกับนักเตะ

     ในโลกของฟุตบอลนั้นมีสไตล์การเล่นมากมายที่ได้ทิ้งร่องรอยเอาไว้ในโลกฟุตบอลปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นโยฮัน ครัฟฟ์ ที่ได้ลงเล่นในยุครุ่งเรืองของโททัลฟุตบอลกับทีมชาติฮอลแลนด์ และสร้างแรงบันดาลใจให้กับตีกี-ตากา (Tiki-taka) ในบาร์เซโลนา แต่สถาบันโคเวียร์ชาโนนั้นแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง อุริเวียรียืนยันว่า ที่นี่ไม่ต้องการสร้างระเบียบหรือสไตล์การเล่นรูปแบบเดียวกัน แต่ต้องการสร้างตัวตนให้กับโค้ชแต่ละคน

     “เราไม่ต้องการสร้างโค้ชที่ออกมาเหมือนกันหมด ที่นี่ไม่มีโค้ชที่เรียกว่า อิตาเลียนสไตล์ ที่นี่ไม่ใช่โรงงาน ที่นี่มีฟุตบอลแบบเดียวคือแบบที่คุณเลือกที่จะใช้กับนักฟุตบอล 20 คนที่คุณมี” อุริเวียรี ได้เผยถึงปรัชญาของโคเวียร์ชาโนกับ The New York Times

การสอนที่ไม่มีคำตอบ แต่เน้นตั้งคำถามแบบโสเครติส

     นอกจากนี้สถาบันแห่งนี้ยังได้เปิดโปรแกรมสำหรับแมวมอง, นักวิเคราะห์ไฮไลต์, ประธานฝ่ายเทคนิค และกรรมการ แต่ Il Master คือคอร์สที่โดดเด่นที่สุด

     ในห้องสมุดของโคเวียร์ชาโนเต็มไปด้วยวิทยานิพนธ์ของศิษย์เก่าไว้ใช้สำหรับอ้างอิง แต่อุริเวียรีไม่เคยสั่งให้ลูกศิษย์ของเขาไปนั่งอ่านตำราเหล่านั้น เพราะเขาเชื่อว่าโลกฟุตบอลนั้นเปลี่ยนแปลงเร็วกว่าหนังสือเกี่ยวกับแท็กติกก่อนจะถูกตีพิมพ์เสียอีก

     อุริเวียรีต้องการให้ลูกศิษย์คิดว่าในโคเวียร์ชาโนแห่งนี้ไม่ได้ให้คำตอบ แต่ให้ความเป็นไปได้ เหมือนกับลักษณะวิธีการซักถามเพื่อให้ได้มาซึ่งความจริงในท้ายที่สุดของโสเครติส ปรัชญาเมธีที่ยิ่งใหญ่คนหนึ่งของโลก อุริเวียรีต้องการให้ห้องเรียนของเขาเป็นแหล่งการแลกเปลี่ยนไอเดีย และให้นักเรียนทุกคนจดสิ่งที่พวกเขาสังเกตเห็นในห้องเรียนทุกวัน

     นอกจากพาชมการฝึกซ้อมของทีมในเซเรีย อา และเซเรีย บี เหล่านักศึกษาจะได้ศึกษาเทปการแข่งขันของยูเวนตุส อินเตอร์ มิลาน และโบรุสเซีย ดอร์ทมุนด์

     “เราจะดูเทปการแข่งขันด้วยกัน เราให้นักศึกษาทุกคนทำเหมือนว่าเป็นผู้จัดการทีมของแต่ละฝั่ง ผมจะหยุดเทปหลังผ่านไป​ 15 นาที เราจะถามนักศึกษาว่าเราควรแก้เกมอย่างไร และทำแบบนี้ต่อเนื่องทุกๆ 15 นาทีจนจบเกม”

     นี่เป็นหลักการที่เขาต้องการส่งต่อสู่ลูกศิษย์ของเขา ทุกเกมแตกต่างกันมาก โดยเฉพาะระหว่างการแข่งขัน ซึ่งเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงโค้ชก็ต้องเปลี่ยนตามให้ทัน เขามองหาโค้ชที่ทุ่มเทกับการคุมทีมระหว่างการแข่งขัน และคนที่สามารถปรับเปลี่ยนได้ทันสถานการณ์ของเกม

     “ถ้าคู่แข่งของเรามีกองหลัง 2 คนที่ดีมาก และเรามีกองหน้า 2 คนที่ดีมากเท่ากับว่าเรามีขุมกำลังเท่ากัน

     “แต่ถ้ากองหน้าเราถอยลงมา กองหลังฝั่งตรงข้ามจะต้องเปลี่ยนมาเล่นในสไตล์ที่ไม่ถนัด และเราได้ทำลายจุดแข็งของคู่แข่งลงได้แล้ว

     “หรือถ้าเรากำลังตาม และอีกทีมกดดันเราหนักมาก เรามีตัวเลือก 2 ทาง คือ เราขุดอุโมงค์ลอดไปหรือโยนข้ามไป เราต้องเป็นผู้สร้างความแตกต่าง”

     ฉะนั้นจุดยืนที่เชื่อมั่นในสไตล์การเล่นแบบเดียวถึงได้ถูกแบนในสถาบันแห่งนี้

     “ไม่มีฟุตบอลสไตล์ไหนดีที่สุด มีแค่สไตล์ที่ใช้งานถูกเวลา” นั่นเป็นสิ่งหนึ่งที่อุริเวียรีชื่นชมในตัวของคอนเต เขาได้นำไปใช้ในอังกฤษและประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก

     “คุณไม่สามารถสอนนักเตะอังกฤษได้เหมือนอิตาเลียน พวกเขาจะมองว่าคุณบ้า”

เหตุผลที่อิตาลีมียอดกุนซือ และอังกฤษไร้กุนซือฝีมือดี

     ฝั่งอังกฤษนั้นแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง โดยความล้มเหลวของกุนซืออังกฤษเห็นได้ชัดเจนที่สุดจากพรีเมียร์ลีกที่เริ่มต้นขึ้นในปี ค.ศ. 1992 จนถึงวันนี้ยังไม่มีกุนซืออังกฤษสามารถพาทีมคว้าแชมป์ลีกได้เลยแม้แต่คนเดียว ซึ่งการฝึกสอนผู้จัดการทีมของอังกฤษนั้นยังคงเชื่อว่า หากโค้ชอังกฤษจะใช้ประสบการณ์ในวันที่เป็นนักเตะมาใช้คุมทีม และไม่จำเป็นต้องเข้าคอร์สอบรมโค้ช เห็นได้ชัดจากการที่ สตีเวน เจอร์ราร์ด นักฟุตบอลระดับตำนานของอังกฤษและลิเวอร์พูล เลือกไปคุมทีมเยาวชน รุ่นอายุไม่เกิน 18 ปีของลิเวอร์พูล รวมถึงความล้มเหลวของ แกรี เนวิลล์ ที่คุมทีมบาเลนเซียในสเปนได้เพียง 4 เดือนก่อนจะถูกปลด และทิ้งสโมสรไว้ 6 แต้มห่างจากโซนตกชั้น

     ขณะที่กุนซืออิตาเลียนเข้าอบรมโค้ชที่โคเวียร์ชาโน ที่มีทั้งการจดบันทึกเสมือนห้องสมุดอเล็กซานเดรียในอียิปต์ และทดลองแท็กติกใหม่ๆ ตลอดเวลาเสมือนห้องทดลองวิทยาศาสตร์ขององค์การวิจัยนิวเคลียร์ยุโรป (CERN)  

     อุริเวียรีไม่เคยหยุดเรียนรู้ เขายังเป็นกุนซือให้กับฟุตบอลหญิง และลองแท็กติกที่เขาสอนในโคเวียร์ชาโนในสนามจริง เปรียบเสมือนวิทยานิพนธ์ที่ไม่มีวันสิ้นสุดของเขา

     “เราทุ่มเททุกอย่างเพื่ออนาคตของฟุตบอล เราเชื่อว่าแท็กติกปรับเปลี่ยนได้ตลอดเวลา และทีมที่สามารถปรับตัวได้ทุกสัปดาห์หรือในระหว่างเกม ทีมที่สามารถเล่นเกมรับแบบหนึ่งและเกมรุกอีกแบบหนึ่งคือทีมแห่งอนาคต”

คอนเตในวันที่พาอิตาลีผ่านเข้ารอบ 8 ทีมสุดท้ายและเสมอกับเยอรมนีได้ในช่วง 90 นาที แม้ว่าตัวผู้เล่นจะไม่มีความพร้อมในฟุตบอลยูโร 2016 ที่ประเทศฝรั่งเศส

     โคเวียร์ชาโนตั้งอยู่ใกล้กับพิพิธภัณฑ์ฟุตบอลแห่งชาติของอิตาลี ที่เต็มไปด้วยเรื่องราวความสำเร็จของแชมป์โลก 4 สมัย เป็นสถานที่เตือนสติของคนที่ต้องการพูดถึงความยิ่งใหญ่ของฟุตบอลอิตาลี แต่โคเวียร์ชาโนไม่ได้ให้ความสำเร็จเหล่านั้นมาเป็นความมั่นใจในการลงสนาม

     สิ่งที่เคยใช้ได้มาก่อน ไม่ได้แปลว่าจะใช้ได้ในวันนี้

     ที่นี่ไม่มีพื้นที่สำหรับการนับถือหลักการเดิม เหมือนกับการศึกษากีฬา มันมีพัฒนาการตลอดเวลา นี่เป็นสิ่งที่ติดตัวนักศึกษาของโคเวียร์ชาโนไปตลอด คอนเตเป็นศิษย์เก่าคนล่าสุดที่พิสูจน์ความสำเร็จของสถาบันแห่งนี้ แต่เขาจะไม่ใช่คนสุดท้ายอย่างแน่นอน

     ฟุตบอลในยุคปัจจุบันที่มีการลงทุนสูงในเรื่องสถานที่และบุคลากร แน่นอนว่าปัจจัยสู่ความสำเร็จก็ต้องเพิ่มขึ้นตามลำดับ โคเวียร์ชาโนก็เป็นหนึ่งในสถาบันที่ประสบความสำเร็จที่สุดในขณะนี้ จากผลงานสโมสรฟุตบอลในยุโรปฤดูกาลที่ผ่านมา  

จับมือบริษัทพัฒนานักเตะ-ผู้ฝึกสอนระดับโลก ก้าวสำคัญฟุตบอลไทย

     ข้ามมาที่ฟุตบอลทีมชาติไทยปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นในด้านของการพัฒนาเยาวชนทั้งระบบ โดยทางสมาคมกีฬาฟุตบอลไทยได้จ้าง เอคโคโน บริษัทด้านการจัดการฟุตบอลจากบาร์เซโลนา ประเทศสเปน เข้ามาดูแลทีมเยาวชนทีมชาติไทยทุกระดับ ตั้งแต่รุ่นอายุไม่เกิน 14 ปี, รุ่นอายุไม่เกิน 16 ปี, รุ่นอายุไม่เกิน 18 ปี และรุ่นอายุไม่เกิน 21 ปี โดยเน้นการพัฒนานักเตะและผู้ฝึกสอน เพื่อตั้งเป้าพาทีมชาติไทยไปฟุตบอลโลกปี ค.ศ. 2026

     รวมถึงเมื่อวันที่ 18 พฤษภาคมที่ผ่านมา ได้เซ็นสัญญาร่วมกับคณะวิทยาศาสตร์การกีฬา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ในการจัดทำแผนพัฒนาฟุตบอลแห่งชาติระยะ 20 ปี ถึงแม้ว่าเรายังอยู่ห่างไกลจากการจัดตั้งสถาบัน หรือมีองค์ความรู้ที่ใกล้เคียงกับโคเวียร์ชาโน

     แต่การเริ่มต้นในวันนี้เป็นก้าวสำคัญสำหรับการเริ่มต้นพัฒนาฟุตบอลระยะยาวซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อทีมชาติไทยในอนาคตอย่างแน่นอน

ภาพประกอบ: Karin Foxx

อ้างอิง:

     – www.goo.gl/xj3t0h

     – www.goo.gl/EPH8On

     – www.goo.gl/Ajvkiz

     – www.fathailand.org/news/490

     – www.goo.gl/vCX1Pw