กลุ่มประสานงานทางเรือของฝรั่งเศสรายงานว่า เรือเกือบ 1,000 ลำต่อวันกำลังเผชิญกับการรบกวนสัญญาณ GPS บริเวณชายฝั่งอิหร่าน การรบกวนนี้ทำให้เรือต่างๆ เดินทางอย่างปลอดภัยได้ยากขึ้น โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น การเดินเรือในเวลากลางคืน ช่วงที่มองเห็นไม่ชัด หรือในพื้นที่ที่มีเรือจำนวนมากสัญจรไปมาอย่างหนาแน่น
MICA Center ซึ่งส่งเสริมความร่วมมือระหว่างกองทัพเรือและการขนส่งเชิงพาณิชย์ กล่าวในโพสต์บน X ว่า โดยเฉลี่ยมีเรือ 970 ลำที่สัญญาณถูกรบกวนทุกวันตั้งแต่วันที่ 13 มิถุนายนที่ผ่านมา
การรบกวนสัญญาณนี้อาจเป็นปัจจัยเสริมที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุเรือบรรทุกน้ำมัน Front Eagle และ Adalynn ชนกันอย่างรุนแรงจนไฟลุกไหม้เมื่อวันอังคารที่ 17 มิถุนายน แม้สาเหตุที่แท้จริงของการชนยังไม่ได้รับการยืนยัน
การรบกวนสัญญาณ GPS อย่างหนักในขณะที่เรือเดินผ่านช่องแคบฮอร์มุซซึ่งเป็นช่องทางเดินเรือที่แคบ ได้กลายเป็นหนึ่งในผลกระทบหลักต่อการขนส่งทั่วโลก นับตั้งแต่ความตึงเครียดระหว่างอิสราเอลและอิหร่านเพิ่มสูงขึ้น ช่องทางน้ำแคบนี้เป็นเส้นทางที่น้ำมันประมาณ 1 ใน 5 ของโลกไหลผ่าน ทำให้เป็นจุดคอขวดที่สำคัญสำหรับการขนส่งพลังงาน
ตั้งแต่วันที่ 13-18 มิถุนายน เรือประมาณ 970 ลำต่อวันประสบปัญหาการรบกวนสัญญาณ GPS ในอ่าวเปอร์เซียและช่องแคบฮอร์มุซ โดยจุดสูงสุดของการรบกวนเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 17 มิถุนายน ซึ่งส่งผลกระทบต่อเรือ 1,155 ลำ
ผู้เชี่ยวชาญรายงานว่า การรบกวน GPS ที่แพร่หลายนี้ ซึ่งเกิดขึ้นพร้อมกับความตึงเครียดที่เพิ่มขึ้นในตะวันออกกลาง ทำให้สัญญาณ Automatic Identification System (AIS) ปรากฏในตำแหน่งที่ผิดปกติ เช่น ในท่าเรืออิหร่าน ทะเลทรายโอมาน และพื้นที่ใกล้ดูไบ
เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน เรือประมาณ 900 ลำเผชิญปัญหา GPS รวมถึงเรือบรรทุกน้ำมันขนาดใหญ่อย่างน้อย 120 ลำที่มีน้ำหนักบรรทุกเกิน 10,000 ตัน เรือบรรทุกน้ำมันดิบขนาดใหญ่ 27 ลำ และเรือบรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ 24 ลำ
อามี แดเนียล ซีอีโอของ Windward บริษัทวิเคราะห์การขนส่งสินค้าทางเรือ กล่าวว่า “ปกติแล้วช่องแคบฮอร์มุซไม่เคยมีการรบกวนสัญญาณ แต่ตอนนี้เกิดขึ้นอย่างมาก สถานการณ์เหล่านี้รวมกันทำให้ความเสี่ยงสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เพราะนี่เป็นพื้นที่ที่มีความเสี่ยงอยู่แล้ว หากเรือไม่สามารถหาตำแหน่งของตัวเองได้อย่างแม่นยำ โอกาสที่จะเกิดอุบัติเหตุก็จะเพิ่มขึ้นอย่างมาก”
การรบกวน GPS อย่างต่อเนื่องส่งผลให้เกิดความล่าช้า การเปลี่ยนเส้นทาง และการปรับกลยุทธ์การเดินเรืออย่างมีนัยสำคัญ เนื่องจากบริษัทขนส่งและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต้องจัดการกับความไม่แน่นอนที่เพิ่มขึ้น
จิม สกอร์เรอร์ เลขาธิการใหญ่ของ International Federation of Shipmasters’ Associations กล่าวว่า “ปัญหาในปัจจุบันคือเรือส่วนใหญ่ใช้ระบบดิจิทัล ดังนั้นหาก GPS ถูกรบกวน ก็จะไม่มีวิธีนำทางที่แท้จริงนอกจากการใช้ประสบการณ์และสัญชาตญาณ”
การรบกวนสัญญาณเรือมีสองประเภท ได้แก่ Spoofing ซึ่งเป็นการที่ลูกเรือจงใจส่งสัญญาณเท็จเพื่อปกปิดสินค้าหรือปลายทางที่อาจผิดกฎหมาย และ Jamming ซึ่งเป็นการที่บุคคลที่สามรบกวนสัญญาณ เช่นที่เกิดขึ้นในอ่าวเปอร์เซียในขณะนี้
ดิมิทริส อัมปัทซิดิส นักวิเคราะห์จาก Kpler อธิบายว่า “หากไม่ทราบตำแหน่งของเรือ ก็จะไม่สามารถโจมตีได้” การ Jamming จึงกลายเป็นเรื่องที่พบเห็นได้ทั่วไปมากขึ้นในพื้นที่ความขัดแย้ง เนื่องจากกองทัพบางแห่งพยายามปิดบังตำแหน่งของเรือรบหรือเป้าหมายที่อาจถูกโจมตี
การรบกวนลักษณะนี้ได้ถูกสังเกตในพื้นที่ต่างๆ รวมถึงทะเลดำระหว่างการโจมตีของรัสเซียต่อท่าเรือยูเครน ช่องแคบไต้หวัน และน่านน้ำใกล้ซีเรียและอิสราเอล
องค์กรการเดินเรือระหว่างประเทศ (IMO) พร้อมด้วยหน่วยงานของสหประชาชาติอื่นๆ ได้ออกแถลงการณ์เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา เพื่อแสดงความกังวลต่อกรณีการรบกวนระบบนำทางทั่วโลกที่เพิ่มสูงขึ้น
การปฏิบัติเหล่านี้ไม่เพียงแต่ทำให้ ‘ความเสี่ยง’ ต่ออุบัติเหตุทางทะเลสูงขึ้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อความปลอดภัยในการขนส่งสินค้าพลังงานและอื่นๆ ทั่วโลก
ภาพ: Tatiana Meel / File Photo / Reuters
อ้างอิง:
- https://caliber.az/en/post/gps-interference-disrupts-nearly-1-000-ships-daily-in-strait-of-hormuz
- https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-06-20/nearly-1-000-ships-gps-jammed-near-iran-daily-navy-group-says
- https://www.reuters.com/world/middle-east/oil-tankers-near-iran-appear-be-rural-russia-signals-jammed-2025-06-17/
