Gwen Robinson บรรณาธิการอาวุโสของ Nikkei Asia แบ่งปันประสบการณ์การเข้าพักโรงแรมไร้พนักงานในเมืองฟุกุโอกะ ประตูสู่เกาะคิวชู ทางตะวันตกของประเทศญี่ปุ่น เมื่อเธอสังเกตเห็นตัวอักษรตัวเล็กที่แทบมองข้ามไปว่าเป็น ‘โรงแรมไร้พนักงาน’ หลังกดปุ่มชำระเงิน ทำให้เกิดคำถามมากมายว่าจะเป็นอย่างไรถ้าต้องการความช่วยเหลือ แต่ด้วยความอยากรู้และจ่ายเงินไปแล้ว เธอจึงตัดสินใจลองสัมผัสประสบการณ์นี้
ญี่ปุ่นซึ่งกำลังเผชิญปัญหาการขาดแคลนแรงงานและสังคมผู้สูงอายุ ได้พัฒนาบริการอัตโนมัติมาอย่างต่อเนื่อง จากรถไฟไร้คนขับในโตเกียวเมื่อหลายทศวรรษก่อน มาจนถึงร้านสะดวกซื้อ โรงอาหาร และร้านหนังสือไร้พนักงาน รวมถึงแผงขายอาหารและเครื่องดื่มริมทางในชนบทที่ใช้ระบบความไว้วางใจให้ลูกค้าหยิบสินค้าและจ่ายเงินเอง ซึ่งใช้ได้ผลดีด้วยชื่อเสียงด้านความซื่อสัตย์ของชาวญี่ปุ่น
หนึ่งในผู้บุกเบิกโรงแรมอัตโนมัติคือเครือ Henn na Hotel (แปลตรงตัวว่า ‘โรงแรมแปลก’) ที่เปิดสาขาแรกในปี 2015 ที่สวนสนุก Huis Ten Bosch ในคิวชู และได้รับการบันทึกโดย Guinness World Records ว่าเป็นโรงแรมที่มีหุ่นยนต์ให้บริการแห่งแรกของโลก
ปัจจุบันขยายเป็น 20 สาขาทั่วญี่ปุ่นและ 2 สาขาในนิวยอร์กและโซล จุดเด่นของโรงแรมคือการใช้เทคโนโลยีโฮโลแกรมสร้างภาพเสมือนตัวละครนินจาและไดโนเสาร์ เพื่อต้อนรับแขกที่มาเข้าพัก
Gwen Robinson เผยว่า การจองห้องพักกลับไม่ได้ง่ายอย่างที่คิด เธอต้องกรอกแบบฟอร์มและตอบแบบสอบถามมากมาย รวมถึงต้องดาวน์โหลด QR Code และปฏิบัติตามคำแนะนำที่ซับซ้อนสำหรับทุกบริการ ตั้งแต่อาหารเช้าฟรีไปจนถึงกฎของโรงแรม
เมื่อมาถึงโรงแรมที่ดูเหมือนตึกสำนักงานแคบๆ 8 ชั้น บรรยากาศดูไม่เป็นส่วนตัวด้วยแสงไฟสลัวและการตกแต่งด้วยโทนสีดำ-แดง แต่ห้องพักกลับให้ความสะดวกสบายด้วยเตียงนอนคุณภาพดี มีอุปกรณ์อำนวยความสะดวกครบครันแม้จะมีขนาดเล็ก อาหารเช้าเป็นแบบบริการตัวเองด้วยอุด้งและข้าวปั้นย่าง พร้อมกาแฟหรือชา
แม้จะอ้างว่าเป็นโรงแรมไร้คน แต่ก็ยังมีพนักงานหนุ่มที่คอยเก็บจานชามหลังอาหารเช้าและเปลี่ยนผ้าปูที่นอน สะท้อนว่าแม้แต่โรงแรมที่ใช้หุ่นยนต์อย่าง Henn na Hotel ก็ยังต้องพึ่งแรงงานมนุษย์สำหรับงานบางประเภท
สิ่งที่น่าสนใจที่สุดคือพฤติกรรมของแขกคนอื่นๆ ส่วนใหญ่เป็นคนรุ่นใหม่จากเอเชีย โดยเฉพาะเกาหลีใต้และจีนที่นั่งเงียบๆ คนเดียวหรือเป็นกลุ่มเล็กๆ สวมหมวกแก๊ปหรือฮู้ดดี้ ก้มหน้าจ้องโทรศัพท์หรือนั่งงีบ
พฤติกรรมเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงกระแสความนิยมที่กำลังเติบโต โดยล่าสุดโรงแรมอัตโนมัติในฟุกุชิมะถึงกับใช้สโลแกนว่าเป็นที่พักที่เหมาะสำหรับ ‘คนขี้อายหรือคนที่ต้องการพักผ่อนอย่างสงบ’
Gwen Robinson ยังได้ลองใช้บริการร้านหนังสือไร้พนักงานในย่านอากาซากะของโตเกียวที่เปิดถึงเที่ยงคืน แม้จะสะดวก แต่บรรยากาศกำแพงกระจกและไฟสว่างจ้าทำให้รู้สึกเหมือนอยู่ในตู้ปลา อย่างไรก็ตาม ระบบการซื้อง่ายเพียงแค่สแกนและจ่ายเงิน
การเติบโตของธุรกิจไร้คนในญี่ปุ่นสะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของสังคม โดยเฉพาะในกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่ให้ความสำคัญกับความเป็นส่วนตัวและความสะดวกสบายมากกว่าการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
แม้บางคนอาจมองว่าเป็นการสูญเสียคุณค่าด้านการบริการและการต้อนรับแบบดั้งเดิม แต่นี่อาจเป็นภาพสะท้อนของสังคมในอนาคตที่ AI และระบบอัตโนมัติจะเข้ามามีบทบาทมากขึ้น
“สำหรับผู้ที่กังวลเกี่ยวกับผลกระทบของ AI ต่อคนรุ่นใหม่ นี่อาจเป็นการตอกย้ำกลุ่มอาการแปลกแยกและโดดเดี่ยวทางสังคม แต่ในอีกแง่หนึ่ง แม้แต่ผู้สูงอายุบางครั้งก็อาจต้องการสถานที่ที่ไม่ต้องพูดคุยหรือติดต่อกับผู้อื่น” Gwen Robinson กล่าวทิ้งท้าย สะท้อนให้เห็นว่าความต้องการความเป็นส่วนตัวอาจไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในกลุ่มคนรุ่นใหม่เท่านั้น
อ้างอิง:
