×

รู้หรือไม่ ปี 2020 โลกหมุนรอบ​ตัวเอง​เร็วที่สุด​ใน​รอบ​ครึ่ง​ศตวรรษ

โดย Mr.Vop
11.01.2021
  • LOADING...
โลกหมุนรอบ​ตัวเอง​

HIGHLIGHTS

  • หลังการถือกำเนิดขึ้นมาของดวงจันทร์เมื่อหลายพันล้านปีก่อน ระยะห่างระหว่าง​โลกและดวงจันทร์​ก็มากขึ้นทีละน้อย เพื่อรักษาโมเมนตัมเชิงมุม ดังนั้นในความเป็นจริง​แล้ว​ โลกเราจะหมุนรอบตัวเองช้าลงเรื่อยๆ ในทุกปีที่ผ่านไป แต่จะมีปัจจัย​อื่นบางอย่างที่อาจส่งผลให้ความเร็ว​ในการหมุนรอบ​ตัวเอง​ของโลก​เพิ่มขึ้น​ในบางช่วงเวลา
  • เราพบว่าในปี 2020 ที่ผ่านมา มีจำนวนวันที่โลกหมุนรอบตัวเองเร็วกว่าค่าเฉลี่ย​อยู่ 28 วัน โดย​วันที่ 19 กรกฎาคม 2020 เป็นวันที่โลกหมุนเร็วที่สุดในปีนั้น คือหมุนครบหนึ่งรอบเร็วกว่าเวลามาตรฐาน 1.4602 มิลลิวินาที

เหตุการณ์มากมายที่เกิดขึ้นในปีที่แล้ว โดยเฉพาะการระบาดของโรคโควิด-19 ล้วนแล้วแต่ทำให้เรารู้สึกว่าอยากให้ปี 2020 นั้นผ่านไปเร็วๆ และก็เหมือนจะเป็นเรื่องที่ตรงกันโดยบังเอิญ​ เมื่อผลการวัดค่าความเร็ว​ในการหมุนรอบ​ตัวเอง​ของโลกปรากฏ​ออกมา​ว่า ในปี 2020 นั้นโลกเราหมุน​รอบตัว​เองเร็วขึ้นกว่าปีไหนๆ ตลอดช่วงครึ่งศตวรรษ​ที่ผ่านมา

 

เกิดอะไรขึ้น

หลังการถือกำเนิดขึ้นมาของดวงจันทร์เมื่อหลายพันล้านปีก่อน ระยะห่างระหว่าง​โลกและดวงจันทร์​ก็มากขึ้นทีละน้อย เพื่อรักษาโมเมนตัมเชิงมุม ดังนั้นในความเป็นจริง​แล้ว​ โลกเราจะหมุนรอบตัวเองช้าลงเรื่อยๆ ในทุกปีที่ผ่านไป แต่จะมีปัจจัย​อื่นบางประการ ทั้งจากแรงไทดัลของดวงจันทร์​เอง จากแผ่นดินไหวขนาดใหญ่​ที่มีทิศของแรงไปทางเดียวกับทิศการหมุนของโลก (ทวนเข็มนาฬิกา​เมื่อมองลงจากขั้วโลกเหนือ)​ แรงจากกระแสน้ำในมหาสมุทร​ ก็อาจส่งผลความเร็ว​ในการหมุนรอบ​ตัวเอง​ของโลก​ เพิ่มขึ้น​ในบางช่วงเวลา​

 

เร็วขึ้นแค่ไหน

การหมุนรอบ​ตัวเองของโลกนั้นเราจะวัดค่าเป็นวัน และเราพบว่าในปี 2020 ที่ผ่านมา มีจำนวนวันที่โลกหมุนรอบตัวเองเร็วกว่าค่าเฉลี่ย​อยู่ 28 วัน โดย​วันที่ 19 กรกฎาคม 2020 เป็นวันที่โลกหมุนเร็วที่สุดในปีนั้น คือหมุนครบหนึ่งรอบเร็วกว่าเวลามาตรฐาน 1.4602 มิลลิวินาที 

 

โลกหมุนรอบ​ตัวเอง​

 

เราทราบได้อย่างไร

การที่จะทราบว่าอะไรเร็วหรือช้าจะต้องมีตัวเปรียบเทียบระหว่างกัน ช่วงทศวรรษ​ที่ 60 เมื่อมีการบุกเบิกสำรวจอวกาศ​ เวลา 1 วินาทีในการสื่อสารระหว่างตำแหน่งต่างๆ บนโลก และโดยเฉพาะ​กับยานอวกาศ​จะต้องเที่ยงตรงแม่นยำ จึงมีการพัฒนานาฬิกาอะตอมขึ้นมา ค่าความยาว 1 วินาทีจึงถูกนิยามขึ้นมาใหม่ให้เท่ากับช่วงเวลาที่อะตอมของธาตุซีเซียม 133 มีการแกว่งของรังสีที่แผ่ออกมาจากอะตอมเป็นจำนวน 9,192,631,770 รอบ 

 

สาเหตุที่เราใช้อะตอมของธาตุซีเซียม 133 เป็นเพราะอะตอมของธาตุตัวนี้มีอัตราการแผ่รังสีที่เสถียร แทบไม่มีการผิดเพี้ยนเลยในช่วงเวลานับร้อยล้านปี

 

ระบบเวลาที่อ้างอิงกับนาฬิกาอะตอมนี้เรียกว่า TAI (International Atomic Time) จากนั้นเราก็คิดเวลา 1 วันขึ้นมาจากการเอาวินาทีคูณนาทีคูณชั่วโมง คือ 60x60x24 = 84,000 วินาที และเวลามาตรฐาน​โลกที่เราใช้กันอยู่ในทุกประเทศนั่นคือเวลามาตรฐาน​ UTC​ ก็เทียบเวลาจาก TAI นี้ไปอีกที 

 

จะเห็นได้ว่าเวลา TAI ที่สุดแสนแม่นยำนี้ ไม่เกี่ยวข้องอะไรกับอวกาศ​หรือการหมุนรอบ​ตัวเอง​ของโลกเลย เป็นเรื่องภายในอะตอมล้วนๆ แต่ 1 วันจริงๆ ในชีวิตเราคือการที่โลกหมุน​รอบตัว​เอง​ครบ 1 รอบ ทำให้เราได้เห็นดวงอาทิตย์โผล่​ขึ้นมาจากขอบฟ้าของวันใหม่ นักวิทยาศาสตร์​จึงหาวิธีวัดเทียบตำแหน่ง​บนโลกกับเควซาร์ ซึ่งเป็นวัตถุอวกาศ​ที่อยู่​ห่างไกล​มากๆ ผ่านการเล็งด้วยจานวิทยุ Very-long-baseline interferometry (VLBI) จนทำให้สามารถรู้ได้แน่นอนว่า ณ เวลาไหนที่โลกหมุนครบ 1 รอบแล้ว และนี่คือ 1 วันทางดาราศาสตร์​ ถือเป็นมาตรฐาน​เวลาที่เรียกว่า UL1

 

เมื่อมีเวลามาตรฐาน​โลกขึ้นมา 2 ตัวคือ UTC และ UL1 เราก็จะทราบได้อย่างชัดเจนว่า โลกหมุนรอบตัวเองเร็วขึ้นหรือช้าลงแค่ไหนอย่างละเอียดจากการเปรียบ​เทียบ​เวลามาตรฐาน​โลกทั้งสองค่า โดยผู้มีหน้าที่เฝ้าดูค่าเวลานี้ คือองค์กรระหว่างประเทศ​ที่มีชื่อ​ว่า IERS (The International Earth Rotation and Reference Systems Service) ที่จะคอยจับตาว่าเมื่อไรที่มีความแตกต่างของ UTC และ UL1 ที่ 0.9 วินาที (ที่ผ่านมา UL1 จะช้ากว่าเสมอเพราะโลกหมุนช้าลง)​ ก็ให้เพิ่มวินาทีพิเศษที่เรียกว่า ‘อธิก​วินาที’ หรือ Leap Second เข้าไปที่ UTC เพื่อให้เวลามาตรฐาน​ทั้งสองกลับมาตรงกันอีกครั้ง แต่หากนานๆ ครั้งที่โลกอาจหมุนเร็วขึ้นจนผลรวมแตะ 0.9 วินาที ก็จะมีการ ‘ข้าม’ เวลา UTC ไป 1 วินาที​เพื่อจุดประสงค์​เดียวกัน

โลกหมุนรอบ​ตัวเอง​

 

เมื่อ IERS​ ตัดสินใจว่าปีไหนจะมีการเพิ่มอธิก​วินาที ก็จะประกาศให้เพิ่มในวินาทีสุดท้ายก่อนเที่ยง​คืน​ในวันใดวันหนึ่งระหว่าง 30 มิถุนายน​ และ 31 ธันวาคม​ เพื่อให้เริ่มวันถัดไปคือครึ่งหลังของปีหรือขึ้นปีใหม่ด้วยเวลาที่ถูกต้อง วินาทีพิเศษ​นั้นคือ 23:59:60 ก่อนไปขึ้น 00:00:00 ของวันถัดไปตามปกติ​ โดยครั้งล่าสุดที่มีการเพิ่มอธิก​วินาทีนี้คือเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม 2016​

 

แต่หากปีไหนต้องมีการปรับลด ก็จะมีการข้ามวินาที​ก่อนเที่ยง​คืน​จาก 23:59:58 ไปสู่ 00:00:00 ของวันถัดไปเลย ซึ่งตั้งแต่มีการสร้างเวลามาตรฐาน​โลกมายังไม่เคยมีการปรับลดมาก่อนเลย เนื่องจากผลรวมของเวลาที่โลกหมุนรอบ​ตัวเอง​เร็ว​ขึ้น​นั้นยังไม่ถึงตัวเลขที่กำหนดไว้ แต่ก็ไม่แน่ว่ารอบต่อไปอาจมีการปรับลดขึ้นมาบ้าง เพราะจากการคำนวนล่วงหน้าพบว่า โลกเราในปี 2021 นี้ก็หมุนรอบตัวเองด้วย​ความเร็ว​ที่เพิ่มขึ้น​เช่นกัน และยังมีแนวโน้ม​ว่าจะหมุนเร็วกว่าปีที่แล้วด้วย

 

จะมีผลดีผลเสียอะไรหรือไม่

อัตราความเร็วที่โลกหมุนรอบตัวเองเพิ่มขึ้นนั้นมีค่าน้อยมากจนเราไม่รู้สึก ผลกระทบของ​มันเป็น​เรื่อง​ของการรักษามาตรฐานเวลาเท่านั้น​ ซึ่งในที่สุดแล้วนาฬิกาบนโทรศัพท์มือถือ เครือข่าย​คอมพิวเตอร์หรืออะไรก็ตามที่ซิงก์​กับเซิร์ฟเวอร์​เวลาโลกก็จะทำงานตรงตามเวลาเดิม เนื่องจากถูกตั้งให้ตรงกับฐานเวลาของ UTC ที่ปรับค่าไปแล้ว

 

ภาพปก: Rakchai Duangdee via ShutterStock

พิสูจน์อักษร: พรนภัส ชำนาญค้า

อ้าง​อิง:

  • LOADING...

READ MORE






Latest Stories

Close Advertising
X
Close Advertising