เมื่อ ‘ซลาตัน’ ขอถามเกม FIFA ว่าใครอนุญาตให้เอาชื่อกับหน้าไปใช้หาเงิน?

สำหรับคอลูกหนังที่ชื่นชอบการเล่นวิดีโอเกมแล้ว ย่อมคุ้นเคยกับ 1 ใน 2 ของเกมฟุตบอลที่ดีที่สุดอย่างตระกูล FIFA แน่นอน

เสน่ห์ที่สำคัญของเกม FIFA ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาคือความสมจริง ไม่ใช่เพียงเรื่องของระบบเกมที่จำลองการแข่งขันในสนามมาได้อย่างยอดเยี่ยม ยังมีความสมจริงในส่วนของเรื่อง ‘ชื่อ’ ไปจนถึงเรื่อง ‘ชุด’ ของแต่ละทีมที่ใช้ในการแข่งขัน

เจาะลึกไปอีกคือเรื่องของนักฟุตบอลที่กลายเป็นธรรมเนียมปฏิบัติไปแล้ว ในเรื่องของการเปิดเผยค่าคะแนนความสามารถของนักฟุตบอล โดยเฉพาะในกลุ่มดาวดังที่จะถูกจับตาเป็นพิเศษว่าใครมีค่าพลังเพิ่มหรือลดลงอย่างไรบ้าง

และท้ายที่สุดคือเรื่องของ ‘ใบหน้า’ ว่าทีมงานสามารถจำลองนักเตะคนดังกล่าวออกมาได้อย่างสมจริงแค่ไหน

เรื่องสุดท้ายนี้เองที่กลายเป็นประเด็นใหญ่ในเวลานี้ เมื่อนักฟุตบอลในระดับซูเปอร์สตาร์ของโลกอย่าง ซลาตัน อิบราฮิโมวิช และ แกเร็ธ เบล เริ่มตั้งคำถามเกี่ยวกับ ‘สิทธิ์’ ในการนำภาพลักษณ์ของพวกเขาไปใช้ในเกมว่าสิ่งที่เกิดขึ้นมานานนั้นเป็นการกระทำที่ถูกต้องตามครรลองคลองธรรมแล้วใช่ไหม?

ซลาตัน อิบราฮิโมวิช ดาวยิงผู้ไม่เป็นสองรองใครบนโลกใบนี้เปิดประเด็นขึ้นมาผ่านทวิตเตอร์ส่วนตัว พร้อมส่งสัญญาณว่าเขาพร้อมจะดำเนินการทางกฎหมายหากพบว่ามีการละเมิดสิทธิอันชอบธรรมในเรื่องลิขสิทธิ์ภาพลักษณ์ของเขา

“ใครเป็นคนที่อนุญาตให้เกม FIFA ของ EA Sports ใช้ชื่อและใบหน้าของผม? @FIFAPro?” ซลาตันทวีตข้อความ

“ผมไม่คิดว่าผมเป็นสมาชิกของ FIFPro หรือต่อให้ผมเป็นสมาชิก การที่ผมถูกนำไปใช้โดยไม่ได้ทราบรายละเอียดเป็นกลอุบายที่แปลกประหลาด แน่นอนว่าผมไม่เคยอนุญาตให้ @FIFAcom หรือ FIFPro หาเงินจากผมแบบนี้ มีคนที่ทำกำไรจากชื่อและใบหน้าของผมโดยไม่มีข้อตกลงใดๆ ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา มันถึงเวลาที่ต้องมีการตรวจสอบแล้ว”

สาส์นจากซลาตันได้รับการขานรับทันทีจากเบล ด้วยการกดตอบข้อความพร้อมบอกว่า “น่าสนใจ อะไรคือ FIFPRO? #TimeToInvestigate”

ไม่เพียงเท่านั้น มิโน ไรโอลา เอเจนต์ส่วนตัวของดาวยิงชาวสวีดิช ซึ่งเป็นหนึ่งในเอเจนต์นักฟุตบอลที่โด่งดังและทรงอำนาจที่สุดในโลกก็ร่วมตอบด้วยว่า “หวังว่าเราจะได้รับคำตอบจากจดหมายของคุณ @Ibra_official”

เรียกได้ว่าเป็นสัญญาณอันตรายที่จะนำไปสู่การต่อสู้ทางกฎหมายในอนาคตอันใกล้ ซึ่งก่อนหน้านี้ EA Sports เคยประสบปัญหาเรื่องนี้มาก่อนแล้วในบราซิล โดยแพ้คดีต่อ Union of Athletes of Santa Catarina เมื่อเดือนมิถุนายน และต้องจ่ายค่าเสียหายจำนวน 6.5 ล้านรีล หรือคิดเป็นเงินเกือบ 30 ล้านบาท

แล้วถ้าแพ้คดีกับซลาตันและเบล หรือเกิดการรวมตัวกันฟ้องของนักฟุตบอลระดับซูเปอร์สตาร์รายอื่นๆ อีก?

ปัจจุบันมีการจำลองหน้าตานักฟุตบอลได้ราวกับตัวจริง โดยเฉพาะในกลุ่มซูเปอร์สตาร์ระดับโลก เช่น คีเลียน เอ็มบัปเป้ กองหน้าทีมชาติฝรั่งเศส ซึ่งเป็นสตาร์ที่ได้รับเลือกขึ้นปกเวอร์ชันปัจจุบันด้วย โดยในภาพเป็นเวอร์ชันของเครื่อง PlayStation 5 และ Xbox ซีรีส์ X และ S

คำตอบจาก FIFA และพันธสัญญาของ FIFPro

สำหรับเกม FIFA21 เวอร์ชันล่าสุด เป็นเกมภาคที่ 28 แล้วสำหรับตระกูลเกมที่มียอดจำหน่ายสูงกว่า 300 ล้านก๊อบปี้มาตั้งแต่ในยุคของซูเปอร์แฟมิคอม จนถึง PlayStation 5 โดยภาคปัจจุบันนี้เพิ่งจำหน่ายเมื่อเดือนตุลาคมที่ผ่านมา

ในเกมเวอร์ชันนี้มีลีกการแข่งขันถึง 30 ลีก, 90 สนาม, 700 ทีม และนักฟุตบอลมากกว่า 7,000 คน

ลิขสิทธิ์ต่างๆ เหล่านี้มาจาก FIFA และองค์กรลูกหนังส่วนหนึ่ง แต่อีกส่วนที่กำลังกลายเป็นปมปัญหาคือเรื่องภาพลักษณ์ของเหล่านักเตะที่เชื่อกันว่า EA Sports ผู้พัฒนาเกมได้ซื้อสิทธิ์มาจาก FIFA และ FIFPro องค์กรที่ดูแลนักฟุตบอลอาชีพทุกคนบนโลก

อย่างไรก็ดี EA Sports ได้แถลงผ่านเว็บไซต์ในเวอร์ชันภาษาดัตช์ว่าชื่อและใบหน้าของอิบราฮิโมวิชนั้นได้มาจากข้อตกลงที่ทำร่วมกับเอซี มิลาน สโมสรต้นสังกัดของเขาในปัจจุบัน

แต่ก็เป็นความร่วมมือจาก FIFPro ในฐานะที่เป็นหน่วยงานที่ประสานเรื่องลิขสิทธิ์และข้อตกลงต่างๆ โดยที่สุดท้ายผลประโยชน์จะตกอยู่กับนักฟุตบอลและสหภาพเอง

FIFPro หรือชื่อเต็มว่า Federation Internationale des Associations de Footballeurs Professional หรือจำง่ายๆ ว่าสหภาพนักฟุตบอลอาชีพนานาชาติ เป็นองค์กรที่ดูแลนักฟุตบอลทั่วโลก และมีสมาชิกในปัจจุบันอยู่ 65 สมาคม

งานหลักของ FIFPro คือการบำบัดทุกข์บำรุงสุขของนักฟุตบอล โดยเฉพาะหากใครประสบปัญหาไม่ได้รับความเป็นธรรม หรือประสบปัญหาชีวิตก็จะเข้ามาให้ความช่วยเหลือ

ส่วนงานรองคือเรื่องการประสานประโยชน์ต่างๆ ซึ่งเรื่องลิขสิทธิ์ในเกมก็เป็นหนึ่งในสิ่งที่หน่วยงานนี้ทำ แต่ก็จะมีรายละเอียดที่แตกต่างกันออกไป เช่น บางสมาคมมีการตกลงกันเป็นก้อนใหญ่ก้อนรวม หรือบางลีก เช่น พรีเมียร์ลีกก็มีการขายลิขสิทธิ์มัดรวมเป็นก้อนเช่นกัน (ซึ่งก็จะได้เงินก้อนโตกว่า)

แต่ในบางลีกอย่างเซเรียอาอิตาลีไม่ได้มีการตกลงกันแบบนั้น และนั่นเป็นสาเหตุที่ทำให้ต้องมีการเจรจาแยกรายสโมสร ซึ่งก็รวมถึงเอซี มิลาน ต้นสังกัดของซลาตัน ที่เป็นหนึ่งในสโมสรที่เป็นพันธมิตรของเกม FIFA 21

ส่วนลีกไหน ชาติไหน หรือนักฟุตบอลคนไหนที่ไม่ได้อยู่ในกลุ่มก็จะมีการเจรจาแยกกันต่างหาก

สิ่งที่น่าสนใจคือใน ‘หลักการสำคัญ’ บนเว็บไซต์ของ FIFPro มีการระบุว่า เรื่องของชื่อ ภาพลักษณ์ หรือผลงานจะนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ได้ต่อเมื่อได้รับการยินยอมหรือให้โดยสมัครใจเท่านั้น

เรื่องนี้จะดำเนินไปในทิศทางใดต้องจับตากันต่อไป แต่ถือว่าเป็นเรื่องที่น่าสนใจที่หลายคนอาจจะไม่เคยได้ใส่ใจมาก่อน

สิทธิ์ของใคร ใครก็หวง

พิสูจน์อักษร: พรนภัส ชำนาญค้า

อ้างอิง: