โวโลดิเมียร์ เซเลนสกี ประธานาธิบดียูเครน แถลงเมื่อวานนี้ (11 พ.ค.) ว่า เขาพร้อมเข้าร่วมการเจรจากับ วลาดิเมียร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย ที่ประเทศตุรกีภายในสัปดาห์นี้ ถือเป็นการพบกันตัวต่อตัวครั้งแรกของผู้นำทั้งสอง นับตั้งแต่รัสเซียเปิดฉากรุกรานยูเครนอย่างเต็มรูปแบบในปี 2022
คำประกาศของเซเลนสกีมีขึ้นไม่นาน หลังจาก โดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา เรียกร้องให้เขา “ตกลงเจรจาทันที” กับรัสเซีย โดยโพสต์ข้อความบน Truth Social ว่า “HAVE THE MEETING, NOW!!!”
ก่อนหน้านั้น ในวันเสาร์ (10 พ.ค.) ผู้นำของพันธมิตรยุโรปได้เข้าร่วมประชุมกับเซเลนสกีที่กรุงเคียฟ และยื่นคำขาดให้รัสเซียยอมรับข้อตกลงหยุดยิงแบบไม่มีเงื่อนไขเป็นเวลา 30 วัน ภายในวันนี้ มิฉะนั้นจะเผชิญกับมาตรการคว่ำบาตรครั้งใหม่ที่ “รุนแรงเป็นพิเศษ” โดย ฟรีดริช เมิร์ซ นายกรัฐมนตรีคนใหม่ของเยอรมนี กล่าวว่าประธานาธิบดีทรัมป์สนับสนุนข้อเสนอนี้
อย่างไรก็ตาม ปูตินไม่ได้กล่าวถึงคำขาดดังกล่าวในการแถลงผ่านโทรทัศน์ช่วงดึกวันอาทิตย์ แต่กลับเสนอแนวทางเจรจาใหม่ โดยเรียกร้องการ “หารือโดยตรง” กับยูเครนในตุรกีในวันพฤหัสบดี (15 พ.ค.) แทนการยอมรับหยุดยิง
เพียงหนึ่งชั่วโมงหลังคำประกาศของทรัมป์ เซเลนสกีกล่าวบน X ว่า “ผมจะรอปูตินที่ตุรกีในวันพฤหัสบดีด้วยตัวเอง หวังว่าคราวนี้รัสเซียจะไม่หาข้ออ้างอีก”
แม้เซเลนสกีระบุว่าการหยุดยิงอย่างเต็มรูปแบบตั้งแต่วันจันทร์คือ “พื้นฐานที่จำเป็นต่อการทูต” แต่ไม่ได้ระบุชัดว่าการหยุดยิงเป็นเงื่อนไขก่อนเข้าสู่การเจรจาในครั้งนี้
ด้านพันธมิตรยุโรปยังคงยืนยันว่าจะไม่มีการเจรจาใดๆ จนกว่ารัสเซียจะหยุดยิง โดยเมิร์ซ นายกรัฐมนตรีเยอรมนีกล่าวชัดว่า “การเจรจาไม่อาจเริ่มต้นได้จนกว่าอาวุธจะเงียบเสียง” ขณะที่ โดนัลด์ ทัสก์ นายกรัฐมนตรีโปแลนด์ กล่าวว่า โลกยังรอท่าทีที่ “ชัดเจนและไม่มีเงื่อนไข” จากรัสเซีย ขณะที่ เอ็มมานูเอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศส กล่าวว่า ข้อเสนอของปูติน “ยังไม่เพียงพอ”
คีธ เคลล็อก ทูตพิเศษของรัฐบาลทรัมป์ด้านยูเครน แม้บทบาทจะลดลงตั้งแต่ต้นปี ก็ยังย้ำว่า “ควรมีการหยุดยิงก่อน ไม่ใช่ในทางกลับกัน” อย่างไรก็ดี ทรัมป์กลับเปลี่ยนจุดยืนจากเดิมที่เรียกร้องให้รัสเซียหยุดยิง 30 วัน มาเป็นการเรียกร้องให้ยูเครนตอบรับการเจรจาโดยไม่ตั้งเงื่อนไข
ที่ผ่านมายูเครนและพันธมิตรพยายามโน้มน้าวรัฐบาลสหรัฐฯ ว่าปูตินมักใช้ข้อเสนอเจรจาเพื่อเบี่ยงเบนและซื้อเวลา โดยการตกลงหยุดยิงจะเป็นบททดสอบสำคัญว่ารัสเซียต้องการสันติภาพจริงหรือไม่
นักวิเคราะห์มองว่าข้อเสนอเจรจาโดยตรงของปูตินในเวลา 01.00 น. วันอาทิตย์ตามเวลาท้องถิ่น เป็นความพยายามเบี่ยงเบนจากการไม่ตอบสนองคำขาดหยุดยิงของยุโรป และเป็นการสร้างแรงกดดันใหม่ต่อเซเลนสกี
ศ.เซอร์เกย์ รัดเชนโก จากมหาวิทยาลัย Johns Hopkins วิเคราะห์ว่า
“เซเลนสกีอยู่ภายใต้แรงกดดันมหาศาล เพราะหากปฏิเสธ เขาจะต้องเผชิญกับคำถามจากทรัมป์ว่า ‘ทำไมถึงขัดขวางความพยายามสันติภาพของผม?’”
ล่าสุดปูตินได้โทรศัพท์พูดคุยกับ เรเจป ไตยิป แอร์โดอัน ประธานาธิบดีตุรกี โดยทางทำเนียบเครมลินระบุว่า แอร์โดอัน “สนับสนุนข้อเสนอเจรจา” และเสนอให้กรุงอิสตันบูลเป็นสถานที่เจรจา
แม้ตุรกีแสดงความพร้อมเป็นเจ้าภาพจัดการเจรจา แต่ถ้อยแถลงจากประธานาธิบดีตุรกีก็สะท้อนจุดยืนร่วมกับพันธมิตรยูเครนว่าควรมีการหยุดยิงก่อนเริ่มเจรจา
ภาพ: Stefan Rousseau / Pool via Reuters
อ้างอิง:
