บทความนี้ว่าด้วยเรื่องราวของลำไส้ที่ไม่ได้พูดถึงลำไส้ในเชิงชีววิทยาที่น่าปวดหัว แต่จะอ้างอิงในสิ่งที่เป็นเหตุผล เพื่อบอกคุณว่าครั้งหน้าจะกินอะไรอย่าตามใจปาก แต่ให้ตามใจลำไส้ด้วย เพราะลำไส้คืออวัยวะที่ส่งเสริมพลังในการยังชีพ ทำให้เราเข้าใกล้คำว่าสุขภาพแข็งแรงและอายุยืนยาวได้ดีที่สุด
ลำไส้เป็นอวัยวะภายในที่สำคัญมากๆ ของร่างกาย ถึงกับถูกยกให้มีความฉลาดรองจากสมอง เพราะลำไส้มีความเกี่ยวข้องกับระบบการทำงานต่างๆ ทั้งระบบย่อยอาหาร ระบบประสาท ระบบขับถ่าย แม้แต่ระบบภูมิคุ้มกัน (Immunity System) ก็มีความสัมพันธ์กับลำไส้ และสำคัญถึงขนาดที่ว่าถ้าลำไส้อ่อนแอเมื่อไร ร่างกายก็แพ้ไป เพราะลำไส้คือกองบัญชาการใหญ่ของระบบภูมิคุ้มกัน มีจุลินทรีย์จำนวนมหาศาล หรือที่เรียกว่า ‘แบคทีเรียในลำไส้’ สุมรวมอยู่ ลำไส้นับเป็นตัวแทนของการคัดสรร เมื่อร่างกายรับอะไรเข้าไปแล้ว ลำไส้จะวิเคราะห์และแยกแยะว่าสิ่งไหนมีประโยชน์ก็จะส่งต่อให้ร่างกายนำไปดูดซึม สิ่งไหนไม่มีประโยชน์ก็จะถูกขับถ่ายออกมา ดังนั้นจึงมีบางคนเปรียบเทียบกลุ่มแบคทีเรียเหล่านี้ว่าเป็น ‘หัตถ์ของพระเจ้า’ (Hands of God) คือมีอำนาจทรงพลังขนาดที่สามารถกุมความเป็นไปของร่างกาย ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะ 70% ของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายอยู่ที่ลำไส้นั่นเอง
หลายคนรู้อยู่แล้วว่าระบบภูมิคุ้มกันเป็นกลไกอัจฉริยะที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อช่วยให้มนุษย์เราสามารถอยู่รอดในร่างกายนี้ได้ โดยมีหน้าที่หลักๆ 3 ประการคือ
ปกป้อง – – ไม่ให้เจ็บไข้ได้ป่วย
ต่อต้าน – – การติดเชื้อโรค
ส่งเสริม – – สุขภาพที่ดี
เวลาที่เราพูดถึงระบบภูมิคุ้มกันก็มักจะนึกถึงเม็ดเลือดขาวเป็นหลัก และที่ลำไส้ไปเกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันได้ก็เพราะ 70% ของลำไส้เป็นที่อยู่ของเซลล์เม็ดเลือดขาว โดยมีทหารเอกชื่อ Natural Killer Cell ที่มีชื่อเล่นว่า NK Cell ซึ่งก็คือหน่วยกล้าตาย เป็นแนวหน้าตัวฉกาจที่จ้องจัดการกับเซลล์มะเร็งและเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัสเป็นหลัก โดยจะยับยั้งการเติบโตและต่อสู้กับเชื้อโรคเพื่อช่วยป้องกันการเจ็บป่วย
ในภาวะปกติ ร่างกายของคนเราจะมี NK Cell อยู่ที่ประมาณ 2,000-5,000 ล้านเซลล์ แต่ถ้าหาก NK Cell ภายในลำไส้ลดต่ำลงกว่านี้เมื่อไร เตรียมใจไว้ได้เลยว่างานเข้าแน่ๆ เนื่องจากภูมิคุ้มกันในร่างกายจะลดต่ำลง ส่งผลให้มีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย และอาจติดเชื้อที่รุนแรง รักษายาก จนอาจถึงขั้นช็อกและเสียชีวิตได้ในที่สุด
แม้ว่าเราจะมีภูมิคุ้มกันติดตัวมาตั้งแต่เกิด แต่พฤติกรรมการกินอยู่ การเติบโต และการใช้ชีวิตของแต่ละบุคคลได้ส่งผลต่อการเพิ่มและลดของ NK Cell อย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งปัจจัยที่ทำให้ NK Cell ลดจำนวนลง ได้แก่ ความชรา ความเครียด อาการนอนไม่หลับ การกินยาปฏิชีวนะพร่ำเพรื่อ สูบบุหรี่จัด รับเอาอาหารที่ไม่มีประโยชน์เข้าสู่ร่างกายมากๆ ฯลฯ
ดังนั้นหากเราอยากปกป้องประชากร NK Cell ให้อยู่ในจำนวนสมดุลไปนานๆ ก็ต้องรักษาสุขอนามัย ออกกำลังกาย กินอาหารดี ขับถ่ายให้เป็นกิจวัตร เพิ่มจำนวนแบคทีเรียกรดแลคติก ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ด้วยการดื่มเครื่องดื่มโพรไบโอติกส์ที่มีจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ที่มีชีวิตให้กับลำไส้ เช่น จุลินทรีย์แลคโตบาซิลลัส คาเซอิ สายพันธุ์ชิโรต้า ที่มีอยู่ในยาคูลท์มากกว่า 8,000 ล้านตัว ซึ่งมีงานวิจัยรองรับว่าช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของ NK Cell ให้แข็งแรงและมีจำนวนมากขึ้นกว่าเดิมได้
ไม่เพียงแค่เพิ่มหน่วยเล็กๆ ที่ทำหน้าที่ยิ่งใหญ่อย่าง NK Cell หากแต่จุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ที่มีชีวิตยังช่วยให้การทำงานของลำไส้ไม่แปรปรวน ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ทั้งยังมีข้อมูลทางการแพทย์สนับสนุนว่าสามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งได้อีกด้วย
ลำไส้สำคัญขนาดนี้ ครั้งต่อไปจะหยิบอะไรเข้าปาก อย่าตามใจปากอย่างเดียว ให้ตามใจลำไส้ด้วย
#ภูมิคุ้มกันที่ดีเริ่มที่ลำไส้
พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์
อ้างอิง:
- https://www.bdmswellness.com/th/health-guide/16/NK%20Cell%20%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3%3F.html
- https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/lactobacillus-casei-shirota
- https://www.healthline.com/health/digestive-health/lactobacillus-casei#benefits
- งานวิจัยของ Kazuyoshi Takeda มหาวิทยาลัยจุนเทนโด ที่ชื่อว่า Interleukin-12 is involved in the enhancement of human natural killer cell activity by Lactobacillus casei Shirota ตีพิมพ์ใน British Society for Immunology,Clinical and Experimental Immunology ปี 2006
