นับตั้งแต่คืนวันอังคารนี้ (28 พฤษภาคม) เป็นต้นไป ตลาดหลักทรัพย์ของสหรัฐฯ จะอยู่ภายใต้กฎใหม่ของสำนักงาน ก.ล.ต.สหรัฐฯ ที่ให้เปลี่ยนระยะเวลาการชำระราคาและส่งมอบหลักทรัพย์ (Settlement) ให้เร็วขึ้นจาก T+2 มาเป็น T+1 เหมือนที่เคยทำได้เมื่อ 100 ปีก่อน ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวก็เกิดขึ้นในแคนาดาและเม็กซิโกไปเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา (27 พฤษภาคม) เช่นกัน
หากแต่ระบบ T+1 ในต้นยุค 1920 นั้นเป็นการทำธุรกรรมผ่านกระดาษด้วยปริมาณที่ยังน้อย ทำให้สามารถเป็นไปได้ ก่อนที่ปริมาณธุรกรรมจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงที่ตลาดหุ้นได้รับความนิยมเพิ่มสูงขึ้นอย่างมากในช่วงทศวรรษเดียวกัน และทำให้ระยะเวลาทำธุรกรรมขยายขึ้นไปถึง T+5 และก็ลดลงมาเหลือ T+3 ในช่วง Black Monday เมื่อปี 1987 และเหลือ T+2 ในช่วงปี 2017
จาก T+2 เหลือ T+1 ช่วยลดความเสี่ยงในระบบ
โดย ก.ล.ต.สหรัฐฯ เล็งว่าการเปลี่ยนมาใช้ระบบ T+1 จะช่วยลดความเสี่ยงของระบบการเงินลง จากความจำเป็นในการกู้ยืม (Margin) ของนักลงทุนจากโบรกเกอร์ที่น้อยลง แต่ทั้งนี้ก็ทำให้นักลงทุนบางกลุ่มมองว่าจะทำให้จังหวะการลงทุนเป็นไปอย่างรวดเร็วมากขึ้น และทำให้ทุกคนมีระยะเวลาในการแก้ไขกลยุทธ์ตนเองลดลง
แม้ทุกฝ่ายจะคาดหวังให้การเปลี่ยนผ่านในรอบนี้เป็นไปอย่างราบรื่นมากที่สุด แต่ทาง ก.ล.ต.สหรัฐฯ ยังออกมากล่าวในช่วงสัปดาห์ก่อนว่าอาจมีการสะดุดในด้านธุรกรรมในระยะสั้นบ้าง ซึ่งทาง Securities Industry and Financial Markets Association (SIFMA) ได้ตั้งคณะกรรมการ T+1 Command Center มาเพื่อรับมือกับปัญหาที่อาจเกิดขึ้นไว้แล้วเช่นกัน
ไม่เพียงแค่นั้น หลายบริษัทและหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องในอุตสาหกรรมนี้ได้เตรียมการทั้งพนักงานและรูปแบบการทำงานเพื่อรองรับความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวไว้เช่นกัน หากแต่ปัญหาก็จะมีเพียงแค่หน่วยงานระหว่างบริษัทต่างๆ ได้เตรียมพร้อมไว้มากน้อยแค่ไหน
แม้การเปลี่ยนแปลงการครั้งนี้จะไม่ใช่ครั้งแรกของวอลล์สตรีท แต่ผู้เชี่ยวชาญต่างก็มองว่าเป็นการเปลี่ยนผ่านที่ท้าทายครั้งหนึ่งเช่นกัน
เนื่องจากการลด Settlement เหลือ T+1 ในตอนนี้ ต่างจากการเปลี่ยนแปลงที่ผ่านมา ทั้งในแง่ปริมาณธุรกรรมที่มหาศาลกว่ามาก และยังมีความซับซ้อนในแง่ธุรกรรมระหว่างประเทศกว่าพอสมควร
ปัจจุบัน มูลค่าการลงทุนเฉพาะของนักลงทุนต่างชาติในสหรัฐฯ เพิ่มขึ้นเป็นกว่า 25 ล้านล้านดอลลาร์ เทียบกับเมื่อปี 2003 ซึ่งอยู่ที่เพียง 5 ล้านล้านดอลลาร์
และความท้าทายสำคัญคือ วันพุธ ที่ถูกเรียกว่า ‘Double Settlement Day’ เนื่องจากเป็นวันที่ธุรกรรมที่รอ T+2 มาตั้งแต่วันศุกร์จะเพิ่มเป็น 2 เท่า ร่วมกับวันอังคารที่จะกลายมาเป็น T+1 แล้ว ไม่เพียงเท่านั้นยังมีการปรับพอร์ต ณ ทุกสิ้นสัปดาห์ของดัชนี MSCI ที่กองทุนทุกกองทั่วโลกจะดำเนินการพร้อมกัน ซึ่งจะตามมาด้วยจำนวนธุรกรรมมหาศาลอีกเช่นกัน
Christos Ekonomidis ผู้อำนวยการโปรแกรม T+1 ของ BNY Mellon กล่าวว่า ธนาคารเขามีความพร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวแล้ว และเชื่อว่าจะมีปัญหาอย่างแน่นอน เพียงแต่ความสำคัญอยู่ที่การหาทรัพยากรที่เหมาะสมมาแก้ไขได้อย่างทันท่วงทีเท่านั้นเอง
ตลาดหุ้นไทยยังคงใช้ระบบ T+2
สำหรับตลาดหุ้นไทยในปัจจุบันยังคงใช้ระบบ Settlement แบบ T+2 ซึ่งเริ่มมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 2 มีนาคม 2561 โดยก่อนหน้านั้นใช้ระบบ Settlement แบบ T+3
แมนพงศ์ เสนาณรงค์ รองผู้จัดการ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย หัวหน้าสายงานผู้ออกหลักทรัพย์ เปิดเผยว่า ปัจจุบันในแง่ระบบและเทคโนโลยี ตลาดหุ้นไทยมีความพร้อมที่จะทำได้ (เปลี่ยนมาเป็น T+1) แต่สิ่งที่สำคัญคือความพร้อมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกกลุ่ม โดยเฉพาะนักลงทุนแต่ละกลุ่มและบริษัทหลักทรัพย์
สำหรับผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับนักลงทุนในกรณีถ้าหาก Settlement เร็วขึ้น จะทำให้ความเสี่ยงในเรื่องคู่สัญญาในการทำธุรกรรม (Counterparty Risk) ลดลง แต่สิ่งที่จะต้องบริหารจัดการคือการจัดหาหลักทรัพย์และเงินทุนมาให้พร้อม
การเปลี่ยนแปลงจะกระทบทั้งผู้ที่ขายและผู้ที่ซื้อ ในมุมของคนขายย่อมเป็นเรื่องดีที่ได้รับเงินเร็วขึ้น สิ่งที่ต้องปรับตัวคือการบริหารเงินทุนที่มีในมือ ส่วนฝั่งผู้ซื้อก็ต้องจัดหาเงินมาให้ได้ทัน
“หากเป็นการซื้อขายแบบส่งมอบทันทีก็จะเหมือนกับระบบเติมเงินโทรศัพท์แบบ Pre-Paid คือนำเงินมาวางก่อน”
ณฤทธิ์ โกสาลาทิพย์ กรรมการผู้จัดการ หัวหน้าฝ่ายที่ปรึกษาการลงทุนส่วนบุคคล บล.เกียรตินาคินภัทร มองว่า นักลงทุนบุคคลอาจได้รับผลกระทบไม่มากนักจากการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ ส่วนตัวมองว่ากลุ่มของนักลงทุนสถาบัน เช่น เฮดจ์ฟันด์จะต้องปรับตัวมากกว่า
อย่างไรก็ดี โดยภาพรวมแล้วการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นน่าจะส่งผลในเชิงบวกมากกว่า เช่น ต้นทุนของเงินทุนที่นำมาลงทุนที่น่าจะต่ำลง เพราะระยะเวลาในการส่งมอบที่สั้นลง
อ้างอิง:
