ยูเครนจะได้ F-16 สู้รัสเซียจริงหรือไม่? พลิกเกมสงครามได้แค่ไหน?

สถานการณ์สู้รบระหว่างรัสเซียและยูเครนยืดเยื้อมาถึง 22 เดือน โดยยังไม่มีวี่แววว่ายูเครนจะเอาชนะรัสเซียได้ เนื่องจากหนึ่งในปัจจัยสำคัญคือกำลังรบทางอากาศที่กองทัพรัสเซียดูเหมือนจะเป็นฝ่ายได้เปรียบ เพราะมีเครื่องบินรบที่มีศักยภาพเหนือกว่ายูเครนอยู่พอสมควร

ที่ผ่านมามีรายงานข่าวมาเป็นระยะว่า ยูเครนอาจจะได้รับการสนับสนุนเครื่องบินรบที่สามารถต่อกรรัสเซียได้ เช่น F-19 หรือ MiG-29 แต่ก็ยังไม่มีความชัดเจนใดๆ

กระทั่งเมื่อวันที่ 22 ธันวาคมที่ผ่านมา ประธานาธิบดีโวโลดิเมียร์ เซเลนสกี ได้ออกมาแสดงความขอบคุณรัฐบาลเนเธอร์แลนด์ สำหรับการตัดสินใจเตรียมการในขั้นต้นเพื่อส่งมอบฝูงบินขับไล่ F-16 จำนวน 18 ลำ ให้แก่ยูเครน ภายหลังการโทรศัพท์พูดคุยระหว่างเขากับ มาร์ก รุตเตอ นายกรัฐมนตรีเนเธอร์แลนด์ ซึ่งก่อให้เกิดกระแสวิเคราะห์และข่าวลือว่า กองทัพอากาศยูเครนอาจได้ฝูงบิน F-16 มาประจำการในเร็วๆ นี้ หรือแม้แต่ก่อนปีใหม่

สิ่งที่หลายคนสงสัยคือยูเครนจะได้ F-16 แน่นอนใช่หรือไม่ และกระบวนการเตรียมพร้อมก่อนส่งมอบและการฝึกฝนต่างๆ จะใช้เวลามากน้อยแค่ไหน และฝูงบินรบ F-16 จำนวน 18 ลำนี้ จะมีประโยชน์ถึงขั้นพลิกฉากทัศน์ของสงครามให้ยูเครนกลับมาเป็นฝ่ายได้เปรียบหรือถึงขั้นเอาชนะรัสเซียได้จริงหรือ

รู้จักเครื่องบิน F-16

เครื่องบิน F-16 พัฒนาโดยบริษัท Lockheed Martin ผู้พัฒนาเทคโนโลยีอาวุธและการป้องกันประเทศที่ได้รับสัญญาจ้างจากรัฐบาลสหรัฐฯ ซึ่งยังมีผู้ผลิตนอกประเทศ ทั้งในเบลเยียม เดนมาร์ก เนเธอร์แลนด์ และนอร์เวย์

F-16 ขึ้นบินครั้งแรกในปี 1976 และกลายเป็นเครื่องบินขับไล่ความเร็วเหนือเสียงที่กองทัพใน 25 ประเทศใช้ในการต่อสู้ทางอากาศสู่อากาศ และการโจมตีจากอากาศสู่พื้นดิน โดยถูกใช้ในภารกิจการรบของกองทัพสหรัฐฯ ในหลายประเทศ ทั้งในอัฟกานิสถาน อิรัก คอซอวอ และอ่าวเปอร์เซีย และภารกิจป้องกันมาตุภูมิในน่านฟ้าของสหรัฐฯ เอง

สาเหตุที่หลายประเทศ ‘อยากได้’ F-16 เนื่องจากศักยภาพการใช้งานที่หลากหลาย น้ำหนักเบา และคุ้มค่า โดยราคาของ F-16 แต่ละลำสูงถึงราว 63 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 2.1 พันล้านบาท) ขึ้นอยู่กับรุ่น ซึ่งปัจจุบันมี F-16 ประมาณ 3,000 ลำ ประจำการอยู่ในประเทศต่างๆ ทั่วโลก รวมถึงหลายร้อยลำในกองทัพอากาศและกองทัพเรือสหรัฐฯ

ยูเครนมีเครื่องบินรบอะไรบ้าง?

จากข้อมูลของนิตยสาร Forbes เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ระบุว่ากองทัพอากาศยูเครนมีเครื่องบินขับไล่ MiG-29 และเครื่องบิน Sukhoi Su-24 และ Su-25 รวมประมาณ 105 ลำ ซึ่งทั้งหมดเป็นเครื่องบินรบที่สร้างขึ้นตั้งแต่ยุคสหภาพโซเวียต

นอกจากนี้ มีการประเมินว่าอาจมีเครื่องบินขับไล่ Sukhoi Su-27 อยู่ด้วยประมาณ 50 ลำ ซึ่งหากมีจริง อาจเป็นเครื่องบินรบรุ่นที่มีประโยชน์มากที่สุดสำหรับยูเครน เนื่องจากมีความรวดเร็ว คล่องตัว และยืดหยุ่นมากที่สุดเมื่อเทียบกับรุ่นอื่นๆ ที่มี

ทำไมยูเครนต้องการ F-16?

ในช่วงต้นของสงครามที่ปะทุเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ปี 2022 ระบบป้องกันทางอากาศของยูเครนสามารถยิงเครื่องบินรบของรัสเซียตกได้หลายลำ ระหว่างที่มีการโจมตีทางอากาศอย่างเข้มข้น

แต่หลังจากนั้นเพียงไม่กี่เดือน กองทัพอากาศรัสเซียก็หยุดบินเข้าไปในน่านฟ้าที่มีระบบป้องกันดังกล่าว และอาศัยอาวุธระยะไกล เช่น ขีปนาวุธร่อนและขีปนาวุธนำวิถีในการโจมตีกองทัพยูเครน ส่งผลให้ยูเครนต้องเพิ่มการป้องกันมากขึ้นด้วยระบบป้องกันที่สหรัฐฯ และชาติตะวันตกจัดหาให้ เช่น ระบบขีปนาวุธจากพื้นสู่อากาศ Patriot

การระดมยิงขีปนาวุธจำนวนมากของรัสเซียตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ทำให้ระบบป้องกันที่ยูเครนมีอยู่ต้านทานได้ยากมากขึ้นเรื่อยๆ ในขณะที่เครื่องบินรบนั้นถือเป็นสิ่งที่ทำให้ระบบป้องกันการโจมตีทางอากาศสมบูรณ์แบบ เนื่องจากสามารถออกบินเพื่อโจมตีและขับไล่ศัตรูได้รวดเร็วกว่าภายในระยะเวลาไม่กี่นาที และยังสามารถติดตั้งอาวุธที่ยิงได้ทั้งขีปนาวุธและเครื่องบินของศัตรูด้วย

สำหรับ F-16 เป็นเครื่องบินรบที่มีศักยภาพสูงทั้งด้านการโจมตีและการป้องกัน โดยกองทัพยูเครนต้องการ F-16 และเครื่องบินรบที่มีเทคโนโลยีก้าวล้ำของชาติตะวันตกอื่นๆ เพื่อเสริมประสิทธิภาพการป้องกันทางอากาศมาโดยตลอด

แต่ด้วยข้อจำกัดหลายอย่างของชาติตะวันตก ทำให้ยูเครนไม่อาจได้เครื่องบินรบศักยภาพสูงมาต่อกรรัสเซียได้ในช่วงต้นของสงคราม

ทั้งนี้ เครื่องบินรบที่ยูเครนมีอยู่ มีจุดอ่อนหนึ่งที่สำคัญเมื่อเทียบกับเครื่องบินรบของรัสเซียอย่าง Su-35 และ MiG-31 คือเทคโนโลยีเรดาร์ที่ด้อยกว่า และระดับความสูงในการบินที่บินได้ต่ำกว่า นอกจากนี้ ฝูงบินรบของรัสเซียยังติดตั้งขีปนาวุธพิสัยไกลที่ทันสมัยกว่าด้วย

โดย F-16 สามารถบินในระดับความสูงเดียวกับเครื่องบินรบรัสเซีย ในขณะที่มีระบบเรดาร์ที่โจมตีได้ในระยะที่ไกลกว่า

สำหรับปฏิบัติการทางทหารในยุคสมัยใหม่ การปฏิเสธทางอากาศ (Air Denial) หรือการทำให้น่านฟ้าของตนเป็นพื้นที่อันตรายต่อศัตรู คือหัวใจของการป้องกันทางอากาศ

ซึ่งการมี F-16 มาช่วย จะช่วยจำกัดจำนวนการโจมตีทางอากาศของรัสเซียในพื้นที่แนวหน้าของสมรภูมิได้มากขึ้น อีกทั้ง F-16 ยังสามารถเข้าใกล้แนวบรรจบในการปะทะ (Line of Contact) และโจมตีระบบป้องกันการโจมตีทางอากาศของรัสเซียได้ด้วย

F-16 ช่วยยูเครนพลิกเกม?

เจ้าหน้าที่และผู้เชี่ยวชาญทางทหารของชาติตะวันตกมองว่า การมอบฝูงบิน F-16 ให้กับกองทัพยูเครนจะไม่เปลี่ยนวิถีการทำสงคราม และทำให้ยูเครนได้เปรียบมากขึ้นในทันที

โดยการฝึกนักบินและเจ้าหน้าที่สนับสนุนนั้นต้องใช้เวลา ในขณะที่รัสเซียเองก็มีระบบขีปนาวุธจากพื้นสู่อากาศ อีกทั้ง F-16 ไม่ได้ออกแบบมาสำหรับขึ้น-ลงรันเวย์ในพื้นที่สู้รบที่ได้รับความเสียหาย

ด้าน วาเลรีย์ ซาลูซนีย์ ผู้บัญชาการทหารสูงสุดของกองทัพยูเครน กล่าวในเดือนพฤศจิกายนว่า F-16 จะ ‘มีประโยชน์น้อยลง’ มากกว่าที่เคยเป็นเมื่อปีที่แล้ว เนื่องจากรัสเซียมีเวลามากขึ้นสำหรับการปรับปรุงการป้องกันทางอากาศในช่วงที่ผ่านมา

จะได้ F-16 เมื่อไร?

กระทรวงกลาโหมเนเธอร์แลนด์เน้นย้ำว่า F-16 จะไม่ถูกจัดส่งให้ยูเครนจนกว่าเอกสารทั้งหมดจะเรียบร้อย และกระทรวงกลาโหมยูเครนมีฐานทัพอากาศที่เหมาะสมและบุคลากรที่ได้รับการฝึกอบรมเพียงพอ

ซึ่งตอนนี้ 6 นักบินมากประสบการณ์ของกองทัพอากาศยูเครน อยู่ในเดนมาร์กเพื่อฝึกฝนการบิน F-16 หลังจากเสร็จสิ้นการฝึกพื้นฐานที่อังกฤษ ขณะที่นักบินยูเครนอีก 10 คน อยู่ระหว่างการเรียนภาษาอังกฤษและฝึกอบรมพื้นฐานในอังกฤษ

ด้านโฆษกกองทัพอากาศยูเครนยอมรับว่า ยูเครนจะไม่ได้รับเครื่องบินขับไล่ F-16 ชุดแรกภายในปีนี้ แต่ยืนยันว่าทุกอย่างเป็นไปตามแผนและข้อตกลงกับพันธมิตรชาติตะวันตก

โดย F-16 ที่จะจัดส่งให้ยูเครนจะได้รับการปรับปรุงประสิทธิภาพให้ทันสมัยจากเนเธอร์แลนด์ ซึ่งต้องใช้เวลาเช่นกัน

ขณะที่เขาเน้นย้ำว่า ต้องรอจนกว่าทุกอย่างจะพร้อม 100% ทั้งโครงสร้างพื้นฐานและนักบิน รวมถึงบุคลากรทางด้านการบินและวิศวกรรม

ภาพ: Michael Ammons / U.S. Air Force / Getty Images

อ้างอิง: