สืบเนื่องจากการขาดแคลนหน้ากากอนามัยสำหรับบุคลากรทางการแพทย์และประชาชนทั่วไป เนื่องจากมีความต้องการใช้งานที่เพิ่มมากขึ้นใกล้เคียงหรือมากเกินกว่ากำลังผลิตของประเทศ และหน่วยงานรัฐขาดการควบคุมการกระจายหน้ากากอนามัยที่ผลิตได้ในประเทศให้เหมาะสม จึงจำเป็นต้องจัดหาหน้ากากอื่นที่มีคุณสมบัติใกล้เคียงกันเพื่อทดแทน และหน้ากากผ้าก็เป็นทางเลือกหนึ่ง
ในการศึกษาเปรียบเทียบการใช้หน้ากากผ้ากับหน้ากากอนามัยในบุคลากรทางการแพทย์ 1,607 คนของประเทศเวียดนามในปี 2554 นาน 4 สัปดาห์ โดยหน้ากากอนามัยมีคุณสมบัติกรองฝุ่นที่มีผลต่อระบบการหายใจได้ 56% ให้เปลี่ยนเมื่อหมดเวร 8 ชั่วโมง ส่วนหน้ากากผ้าที่ทำขึ้นเองใช้ผ้าฝ้าย 2-3 ชั้น มีคุณสมบัติกรองฝุ่นที่มีผลต่อระบบการหายใจได้แค่ 3% ให้ใช้และซักทุกวันเพื่อนำกลับมาใช้ใหม่จนครบราว 5 วันจึงเปลี่ยน พบว่าหน้ากากผ้าเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสในระบบการหายใจเมื่อเทียบกับหน้ากากอนามัยราว 1.7 เท่า ซึ่งอาจเป็นจากผ้าธรรมดา มีคุณสมบัติดูดซับความชื้น และขนาดช่องระหว่างเส้นใยเมื่อนำมาซ้อนกันแล้วแทบจะไม่สามารถป้องกันฝุ่นที่มีผลต่อระบบการหายใจได้
ปัจจุบันได้มีการผลิตผ้าที่มีคุณสมบัติพิเศษในการกันน้ำสำหรับใช้ทางการแพทย์โดยเฉพาะในห้องผ่าตัด ตัวอย่างเช่น ผ้าที่มีส่วนผสมของเทฟลอน ที่มีขนาดช่องระหว่างเส้นใย 2.7 ไมโครเมตร สามารถกรองฝุ่นขนาดมากกว่า 0.3 ไมโครเมตรได้อย่างน้อย 99% ซึ่งใกล้เคียงกับหน้ากาก N95 และยังสามารถกันน้ำได้ด้วย และเมื่อใช้แล้วนำไปซักไม่เกิน 4 ครั้ง คุณสมบัติของเส้นใยจะยังคงใกล้เคียงเดิม ในต่างประเทศได้มีการนำผ้าชนิดพิเศษนี้ไปผลิตเป็นหน้ากากผ้าสำหรับป้องกัน PM2.5 ชนิดที่นำกลับมาใช้ซ้ำได้
ดังนั้นด้วยการที่มีผ้าชนิดพิเศษนี้ในประเทศไทยสำหรับใช้ในทางการแพทย์ สมควรที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะรีบร่วมกันทำการศึกษาเพื่อผลิตหน้ากากผ้าชนิดพิเศษที่มีประสิทธิภาพป้องกันทั้งเชื้อโควิด เชื้อโรคที่ติดต่อทางระบบการหายใจ และ PM2.5 สำหรับให้มีใช้เพียงพอในประเทศ
ทั้งในปัจจุบันและต่อไปในอนาคต หน้ากากผ้าที่ผลิตใช้เองในขณะนี้น่าจะยังไม่มีคุณสมบัติในการป้องกันการรับเชื้อโควิด-19 ยกเว้นป้องกันสารคัดหลั่งที่มีขนาดใหญ่ ส่วนคุณสมบัติในการป้องกันการแพร่เชื้ออาจทำได้บ้าง แต่ไม่ทราบประสิทธิภาพที่แน่นอน การเลือกใช้หน้ากากผ้าจึงต้องใช้วิจารณญาณโดยรอบคอบ
พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์
อ้างอิง:
