เหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 กลายเป็นบทเรียนสำคัญที่กระตุ้นให้ทุกภาคส่วนของประเทศไทยต้องหันกลับมาทบทวนระบบการเตรียมพร้อมและรับมือกับภัยพิบัติอย่างจริงจัง หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ กรมอุตุนิยมวิทยา ซึ่งมีบทบาทหลักในการแจ้งเตือนภัยล่วงหน้าและรายงานเหตุการณ์ทันทีที่เกิดขึ้น ได้ทำงานร่วมกับหน่วยงานปกครองท้องถิ่น รวมถึงกรุงเทพมหานคร เพื่อประสานงานในการแจ้งข่าวสารและอพยพประชาชนออกจากพื้นที่เสี่ยงอย่างมีประสิทธิภาพ
ในขณะเดียวกัน กรมโยธาธิการและผังเมือง รวมถึงผู้เชี่ยวชาญจากสภาสถาปนิกไทย และนักวิชาการเฉพาะด้าน ต่างร่วมกันกำหนดแนวทางการเตรียมความพร้อมและรับมือกับสถานการณ์แผ่นดินไหวอย่างเป็นระบบ โดยเมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2568 กรมโยธาธิการฯ ได้เปิดเผยผลการตรวจสอบความปลอดภัยของอาคารทั่วประเทศ ซึ่งดำเนินการร่วมกับสภาวิศวกร วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย สมาคมผู้ตรวจสอบอาคาร และวิศวกรอาสาภาคเอกชน โดยแบ่งอาคารออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 อาคารภาครัฐ เช่น โรงพยาบาล โรงเรียน และอาคารราชการในกรุงเทพฯ กลุ่มที่ 2 อาคารเอกชน 9 ประเภท เช่น โรงแรม คอนโดมิเนียม หอพัก และห้างสรรพสินค้า ซึ่งต้องผ่านการตรวจสอบเพิ่มเติมจากผู้ตรวจสอบอาคารที่ได้รับใบอนุญาตเพื่อประเมินความปลอดภัยในการใช้งาน และกลุ่มที่ 3 อาคารอื่นๆ เช่น บ้านพักอาศัยและตึกแถว ที่แม้ไม่อยู่ในกลุ่มควบคุมเข้มงวด แต่ก็ได้รับคำแนะนำให้ตรวจสอบเพื่อความปลอดภัย
นอกจากนั้นสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) ยังได้รวบรวมวิธีการจัดการของต่างประเทศ และเสนอแนว 4 ทางการจัดการภัยพิบัติ โดย 1) เน้นการสื่อสารอย่างชัดเจนถึงทางเลือกการเดินทางที่เหมาะสม 2) การเตรียมความพร้อมของระบบขนส่งสาธารณะเพื่อรองรับการเคลื่อนย้าย 3) การวางแผนและประเมินการเคลื่อนย้ายประชาชนอย่างเป็นระบบ 4) คู่มือและแนวทางปฏิบัติที่ใช้ดุลพินิจน้อยที่สุด เพื่อให้การตัดสินใจในสถานการณ์ฉุกเฉินเป็นไปอย่างรวดเร็วและแม่นยำ โดยประชาชนควรได้รับข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับพื้นที่เสี่ยงและจุดปลอดภัย พร้อมทั้งมีระบบสนับสนุนการเคลื่อนย้ายที่ราบรื่น
สำหรับภาคประชาชนและเอกชน นักวิชาการจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เสนอแนวทางในการเตรียมตัวให้พร้อมรองรับกับสถานการณ์ดังกล่าว คือ 1) ต้องสื่อสาร รวดเร็ว ชัดเจน ต่อเนื่องและกำหนดบุคคลที่มีสิทธิสื่อสารขององค์กร 2) แจ้งวิธีปฏิบัติที่ต้องการให้เกิดขึ้นทันทีอย่างชัดเจน เช่น “ตึกนี้มีปัญหาออกจากตึกทันทีจนกว่าจะได้รับคำสั่งให้กลับเข้าตึก” 3) สื่อสารอย่างต่อเนื่อง จนกว่าเหตุการณ์จะเรียบร้อย 4) การสื่อสารควรใช้ข้อเท็จจริงเป็นหลัก และเตรียมข้อความล่วงหน้าสำหรับสถานการณ์จำลองต่างๆ 5) สื่อสารทั้งในรูปแบบ offline และ online เพื่อรองรับกรณีที่ระบบอินเทอร์เน็ตล่มหรือมีการใช้งานหนาแน่นในบางสถานการณ์ 6) นอกจากนี้ควรมีแผนรองรับด้านสุขภาพกายและจิตใจ การจัดเตรียมที่พัก อาหาร และช่องทางการขอความช่วยเหลือ 7) รวมถึงการตรวจสอบอาคารหลังเกิดเหตุและแจ้งผลให้ประชาชนทราบอย่างต่อเนื่อง
ข้อมูลจากการถอดรหัสข้างต้น เป็นความพยายามและความร่วมมือในการสื่อสารและเตรียมความพร้อมให้เกิดความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สินของทุกคน โดยหัวใจสำคัญคือความร่วมมือและประชาชนควรศึกษาให้เข้าใจถึงการปฏิบัติตามกฎหมายของอาคารที่เช่าหรือซื้อ การจัดทำประกันภัยที่ครอบคลุมชีวิตและทรัพย์สิน การให้ความสำคัญกับการเข้าร่วมซ้อมหนีภัย รวมถึงสังเกตป้ายเตือน ทางหนีไฟ จุดรวมพล และช่องทางการรับข่าวสารในทุกสถานที่ที่ใช้ชีวิตหรือเดินทางไป
สำหรับกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพื้นฐานภายใต้การบริหารจัดการบริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน ไทยพาณิชย์ จำกัด และคณะผู้บริหารอสังหาริมทรัพย์ ก็ได้แสดงความพร้อมในการรับมือเหตุฉุกเฉิน โดยมีมาตรการแจ้งเหตุฉุกเฉินแก่ผู้มาใช้บริการและแนวทางเคลื่อนย้ายผู้คนในอาคารอย่างทันท่วงที โดยเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่ผ่านมาไม่ส่งผลกระทบรุนแรงกับโครงสร้างอาคารและทรัพย์สินของกองทุน และได้รับการรับรองความปลอดภัยจากผู้ตรวจสอบอาคารที่ได้รับอนุญาตเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
ภาพ: metamorworks / Shutterstock
