ในช่วงเวลาที่โลกเผชิญกับ ‘Breaking Point’ และความคืบหน้าของเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ของ UN Global Compact ที่ยังคงเป็นความท้าทาย ศุภชัย เจียรวนนท์ นายกสมาคมเครือข่าย Global Compact แห่งประเทศไทย (GCNT) กลับมองว่า ‘นี่คือโอกาสครั้งสำคัญสำหรับการเรียนรู้และปรับตัว’ โดยศุภชัยได้นำเสนอแนวคิดเชิงรุกในการรับมือกับความท้าทายหลัก 3 ประการ หรือ ‘3D’ ที่จะเป็นหัวใจในการขับเคลื่อนโลกในอีก 30 ปีข้างหน้า พร้อมเน้นย้ำถึงบทบาทของ Global Compact ในการสร้างสันติภาพและความยั่งยืนสำหรับทุกภาคส่วน
‘3D’ แห่งความท้าทายที่โลกต้องเผชิญ
ศุภชัย เจียรวนนท์ ได้สรุปความท้าทายหลัก 3 ประการที่โลกกำลังเผชิญ ซึ่งเป็นปัญหาที่รวบรวมมาจาก 17 เป้าหมาย SDG อันเป็นรากฐานสำคัญที่นักธุรกิจและผู้กำหนดนโยบายควรจับตามอง:
- Digitalization: การมาถึงของปัญญาประดิษฐ์ (AI) ถือเป็นตัวแปรสำคัญที่มีศักยภาพมหาศาลในการขับเคลื่อนการพัฒนา แต่ก็แฝงด้วยความเสี่ยงหากถูกใช้ในทางที่ผิด
- Deglobalization: การเมืองระดับโลกกำลังนำไปสู่การแบ่งขั้วอำนาจ สร้างความท้าทายในการสร้างความร่วมมือระดับสากลเพื่อแก้ไขปัญหาร่วมกัน ท่ามกลางภูมิทัศน์ที่แตกแยก
- Decarbonization: ปัญหาสิ่งแวดล้อมและสภาวะเรือนกระจกที่ส่งผลให้โลกร้อนขึ้น ก่อให้เกิดผลกระทบโดยตรงต่อชีวิตมนุษย์และระบบนิเวศ
Global Compact สร้าง ‘ความไว้ใจ’ แก้วิกฤตความขัดแย้ง
เมื่อกล่าวถึงประเด็นความขัดแย้งและสงครามทั่วโลก ซึ่งเชื่อมโยงกับ SDG ข้อที่ 16 (สันติภาพ ความยุติธรรม และสถาบันที่เข้มแข็ง) ศุภชัยเน้นย้ำถึงหลักการสำคัญคือ ‘ความไว้ใจ’ (Trust) โดยเสนอแนวทางแก้ไขที่ต้องเริ่มจากการเจรจาอย่างจริงใจของทุกฝ่าย การสร้าง Governance ที่คำนึงถึงความปลอดภัยของประชาชนเป็นหลัก และการแบ่งปันทรัพยากรเพื่อให้ทุกฝ่ายได้รับประโยชน์ร่วมกันอย่างเป็นธรรม
“ความเกลียดชังหรือความกลัว ไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยความเกลียดชัง แต่ต้องแก้ไขด้วยการหันหน้าเข้าหากันและมีความเข้าใจกัน” ศุภชัยกล่าว พร้อมเสริมว่า การนำ ‘Pain Point’ ของทุกฝ่ายมาหารือและจัดการร่วมกัน จะนำไปสู่การสร้างเศรษฐกิจและความเป็นอยู่ที่ดีของประชาชนอย่างยั่งยืน โดยยกตัวอย่างการหยุดยิงที่เกิดขึ้น ซึ่งช่วยให้ประชาชนจำนวนมากสามารถกลับไปใช้ชีวิตได้ตามปกติ
เขาเสนอว่า การสร้าง ‘Governance’ ที่ให้ความสำคัญกับประชาชนและการเจรจาอย่างจริงใจ เป็นจุดตั้งต้นของการออกแบบระบบโลกใหม่ พร้อมยกตัวอย่างกรณี ‘การหยุดยิง’ ที่แม้จะเป็นเพียงช่วงเวลาสั้นๆ แต่ก็สร้างผลกระทบเชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญต่อชีวิตคนในพื้นที่ขัดแย้ง
Private Sector: ตัวเร่งการเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจที่ยั่งยืน
ศุภชัยเชื่อว่า ภาคเอกชนไม่ใช่แค่ฟันเฟืองทางเศรษฐกิจ แต่คือ ‘Catalyst’ แห่งการเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะในเรื่อง ESG Reporting ที่กำลังเป็นภาษากลางใหม่ของธุรกิจทั่วโลก
โดยปัจจุบันกว่า 70% ของบริษัทในตลาดหลักทรัพย์ไทยจัดทำรายงาน ESG แล้ว แต่สิ่งที่ต้องเร่งคือการขยายสู่บริษัทนอกตลาด เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงแบบระบบ (systemic change) ทั่วทั้งห่วงโซ่อุปทาน “ESG ไม่ใช่แค่รายงาน แต่คือเครื่องมือของความเข้าใจร่วมกัน เพื่อขับเคลื่อนให้ ‘การเติบโต’ ไปพร้อมกับ ‘ความรับผิดชอบ’
ปลดล็อกการศึกษา และลดคอร์รัปชัน ด้วยเทคโนโลยี
ในด้านการศึกษา ศุภชัยมองว่าระบบการศึกษาควรเน้นการประยุกต์ใช้และการแก้ปัญหาจริง โดยเสนอแนวคิด ‘Learning Center’ ที่เชื่อมโยงกับการแก้ไขปัญหา 17 SDG เพื่อให้เยาวชนเรียนรู้เชิงเศรษฐกิจ คุณธรรม และจริยธรรมไปพร้อมกัน ภาคเอกชนพร้อมเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างศูนย์การเรียนรู้เหล่านี้ เพื่อบ่มเพาะเยาวชนที่มี Growth Mindset และวัฒนธรรมองค์กรที่ยั่งยืน
สำหรับการแก้ไขปัญหาคอร์รัปชัน ศุภชัยประเมินว่า ‘Indirect Economy’ หรือเศรษฐกิจใต้ดินของไทยอาจสูงถึง 50% ของ GDP เขาเสนอให้ใช้ Digitalization และ AI เป็นทางออก การสร้าง Digital ID และการเปลี่ยนผ่านสู่ Cashless Society จะนำมาซึ่ง Transparency หรือความโปร่งใส ทำให้ทุกธุรกรรมตรวจสอบย้อนกลับได้ ซึ่งจะช่วยลดการคอร์รัปชันและการใช้ชื่อเสียงในทางที่ผิดลงอย่างมาก
ศุภชัยทิ้งท้ายด้วยวิสัยทัศน์ ‘Forward Faster Together’ โดยเน้นย้ำว่า การตั้งเป้าหมายและการลงมือปฏิบัติเป็นสิ่งสำคัญ แม้ในอดีตภาคเอกชนอาจมองว่าการลงทุนด้านความยั่งยืนไม่คุ้มทุน แต่ปัจจุบันเกือบทุกเรื่องพิสูจน์แล้วว่าคุ้มค่า และหลายอย่างยังช่วยลดต้นทุนด้วย กลไกตลาดจะขับเคลื่อนให้สินค้าและนวัตกรรมที่ตอบโจทย์ 17 SDG มีความเป็นไปได้ทางธุรกิจ และเมื่อภาคเอกชนร่วมมือกันขับเคลื่อนทั้งอุตสาหกรรม การบรรลุเป้าหมาย SDG ซึ่งเป็น ‘Win-Win’ โดยไม่มีผู้แพ้ จะเกิดขึ้นอย่างแน่นอน การแข่งขันเป็นเพียงกระบวนการเรียนรู้ เป้าหมายที่แท้จริงคือการอยู่ร่วมกันได้อย่างยั่งยืน
