หลังจากที่เราพาคุณไปรู้จักกับหลากเกร็ดสิ่งละอันพันละน้อยเกี่ยวกับประเทศรัสเซียใน Russia 101: อย่ายิ้มพร่ำเพรื่อ ใส่ชุดดำเวลาเที่ยวคลับ หลากเกร็ดเล็กควรรู้เมื่อไปเยือนรัสเซีย บทความนี้ผู้เขียนพาคุณไปรู้จักกับอีกหนึ่งรูปแบบการพักผ่อนของชาวรัสเซียที่เรียกว่า ดาช่า (Дача) หรือบ้านพักตากอากาศนอกเมือง ซึ่งมองผิวเผินอาจเป็นเรื่องสามัญทั่วไปในหลายประเทศ แต่สำหรับชาวแดนหมีขาว ดาช่าเป็นมากกว่าบ้านตากอากาศ แต่เป็นวัฒนธรรมการพักผ่อนที่กลายเป็นไลฟ์สไตล์เด่นประจำชาติ
ดาช่า มาจากคำว่า ‘ดาวัท’ แปลว่า ‘ให้’
คำว่า ดาช่า (Дача) มีรากศัพท์มาจากคำว่า Давать (ดาวัท) และ Дать (ดัท) ที่แปลว่า ‘ให้’ ความหมายคือ ‘ผืนดินที่ถูกให้’ ซึ่งผู้ให้ในที่นี้หมายถึง รัฐ นั่นเอง ในยุคสหภาพโซเวียตที่ถูกปกครองด้วยระบบคอมมิวนิสต์ ทุกบริบทการกินอยู่ของประชาชนถูกตีกรอบด้วยคำว่า ‘เท่าเทียม’ ทุกคนจึงอาศัยอยู่ในตึกสูงที่รัฐจัดหาไว้ให้เพื่อง่ายต่อการจัดสรรเครื่องอุปโภคบริโภค ไม่ว่าจะเป็น น้ำ ไฟฟ้า ก๊าซหุงต้ม ฯลฯ การกินอยู่ลักษณะนี้จึงทำให้คนรัสเซียไม่มีพื้นที่สำหรับการเพาะปลูก หรือทำกิจกรรมกลางแจ้งใดๆ รัฐจึงใช้จุดอ่อนตรงนี้ สร้างแรงจูงใจแก่ประชาชนทำความดีแก่ประเทศ ด้วยการมอบดาช่าเป็นรางวัลแด่ผู้ที่ทำคุณประโยชน์ในด้านต่างๆ ซึ่งส่วนใหญ่มักเป็นนักคิด นักเขียน และนักวิทยาศาสตร์ที่ร่วมโครงการสำรวจอวกาศ
จากเพิงเลี้ยงสัตว์ สู่ บ้านพักตากอากาศหรูหรา
ดาช่าในยุคแรกๆ มีลักษณะเหมือนเพิงเลี้ยงสัตว์ ไม่มีน้ำ ไฟฟ้า หรือเครื่องอำนวยความสะดวกใดๆ ถ้าเปรียบกับบ้านเราก็คือกระท่อมปลายนา แต่สร้างในแบบฉบับรัสเซีย รัฐมอบไว้เพื่อปลูกพืช ทำกสิกรรมเท่านั้น ซึ่งผู้ที่ครอบครองดาช่าถือเป็นบุคคลพิเศษเหนือบุคคลอื่นมากโข ลองนึกถึงสังคมที่ถูกรัฐควบคุมความเป็นอยู่แบบ 360 องศา ทั้งเสื้อผ้าหน้าผม อาหารการกิน การศึกษาเล่าเรียน แล้วอยู่ดีๆ มีบุคคลหนึ่งซึ่งได้รับพรวิเศษสามารถผลิตอาหารเองได้ และยังมีที่พักผ่อนหย่อนใจเป็นของตัวเองอีก โอ้! สวรรค์แท้เล่า…จริงไหม?
ต่อมาในสมัยของลีโอนิด เบรชเนฟ (Leonid Brezhnev) ประธานาธิบดีสหภาพโซเวียตคนที่ 8 ดาช่าถูกปรับเปลี่ยนรูปแบบครั้งใหญ่ โดยอนุญาตให้เจ้าของสามารถสร้างบ้านเพื่ออาศัยได้โดยมีขนาดไม่เกิน 25 ตารางเมตร ทว่าต้องมีจุดประสงค์เพื่อใช้พักผ่อนช่วงหน้าร้อนเป็นสำคัญ ตั้งแต่นั้นมาลักษณะของดาช่าจึงไม่ใช่แค่เพิงที่ไว้พักระหว่างทำการเกษตร แต่กลายเป็นบ้านตากอากาศ สัญลักษณ์หน้าร้อนของชาวรัสเซีย
คนรัสเซียกับดาช่าที่เมืองเลนินกราด ปี 1981
Photo: RIA Novosti
เมื่อดาช่า กลายเป็นวัฒนธรรมการพักผ่อนประจำชาติ
ปัจจุบันดาช่าสร้างขึ้นใหลายรูปแบบ ตั้งแต่ลักษณะเป็นเพิงพักเล็กๆ ไปจนถึงบ้านตากอากาศสวยงามหรูหรา เมื่อเอ่ยถึง ดาช่า คนรัสเชียจะนึกถึงช่วงเวลาแห่งการพักผ่อน ความสนุกสนานจากกิจกรรมที่ทำรวมกันในครอบครัว ไม่ว่าจะเป็นการทำสวนปลูกพืชผัก เช่น มันฝรั่ง สตรอว์เบอร์รี แอปเปิ้ล ช่วงบ่ายก็รวมตัวกันไปอบซาวน่า หรือล้อมวงจิบชาสนทนาเรื่องสัพเพเหระ ร้องรำทำเพลง เล่นดนตรีสนุกๆ แล้วต่อด้วยกิจกรรมปิ้งย่างในมื้อเย็น
แม้รัสเซียยามนี้จะปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตย ทว่าคนรัสเซียยังคงใช้รูปแบบการใช้ชีวิตเดิมอยู่ กล่าวคือยังคงนิยมอาศัยอยู่ในอพาร์ตเมนต์หรืออาคารสูงตามเมืองใหญ่ เพื่อง่ายต่อการประกอบอาชีพ และออกไปอยู่ดาช่ายาวๆ ในช่วงหน้าร้อน แต่ด้วยยุคสมัยเปลี่ยนตามสภาพเศรษฐกิจอีกนั่นแหละ ทำให้คนหนุ่มสาววัยทำงานไม่สามารถไปพักผ่อนที่ดาช่ายาวๆ ได้ดังอดีต คนเหล่านี้จึงใช้เวลาช่วงเย็นวันศุกร์หลังเลิกงานเดินทางไปยังดาช่าเพื่อพักผ่อนสุดสัปดาห์ และเดินทางกลับเข้าเมืองเพื่อทำงานอีกครั้งในเย็นวันอาทิตย์ เพราะฉะนั้นอย่าตกใจถ้าเย็นวันศุกร์ คุณจะเจอรถติด 2-3 ชม แม้ว่ามุ่งหน้าออกนอกเมืองก็ตาม
ใครที่วางแผนไปเที่ยวรัสเซีย THE STANDARD แนะนำให้คุณลองหาโปรแกรมเที่ยวดาช่าสักวัน เพราะเดี๋ยวนี้มีหลายครอบครัวเปิดดาช่าให้นักท่องเที่ยวเช่าอยู่ และทำกิจกรรมร่วมกันในฐานะโฮสต์ รับรองว่าได้ประสบการณ์ดีๆ ในบรรยากาศชนบทรัสเซียที่ไม่เหมือนใครแน่นอน
Photos: Shutterstocks
อ้างอิง:
