Shortcut ปรัชญา

Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ต่อเนื่องจากเอพิโสดที่แล้ว อยู่กับ ธงชัย วินิจจะกูล นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กับคำถามที่ค้างไว้ว่า แล้วชาติเกิดขึ้นเมื่อไร    พ่วงกับคำถามสำคัญว่าทำไมชาติจึงทรงพลัง รวมถึงแง่มุมความรู้สึก Sense of Belonging หรือความรู้สึกยึดโยงของมนุษย์ที่อาจทำให้เราไม่อาจไม่มี ‘ชาติ’  &nbs...

Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ชวนแขกพิเศษ ธงชัย วินิจจะกูล นักประวัติศาสตร์ผู้เขียนหนังสือ ‘Siam Mapped กำเนิดสยามจากแผนที่’ มาคุยเรื่อง ‘ชาติ’ แบบครบรส     ‘ชาติ’ สร้างปัญหาแบบไหน นิยามของชาติเป็นอะไรได้บ้าง ทำไมชาติอาจไม่ใช่บ้าน และทำไมพอเป็นเรื่องชาติ ความรู้สึกรักหรือไม่รักที่ควรเป็นของเรากลับไม่ใช่ของเราอีกต่อไป?   ...

เวลาถูกถามว่าเราคือใคร เรามักตอบด้วยชื่อ แต่จริงๆ ‘ชื่อ’ ไม่ใช่เรา เพราะคนชื่อเหมือนกับเราเป๊ะๆ ก็เป็นคนละคนกับเรา หรือถึงเราเปลี่ยนชื่อ เราก็ยังรู้สึกว่าเราเป็นคนเดิม   ถ้าอย่างนั้น ‘ตัวตน’ ของเราคืออะไรกันแน่?   ในทางพุทธศาสนาอาจสรุปได้ทันทีว่า ‘ตัวตนไม่มีจริง’ แต่ถ้าไม่มีจริง แล้วอะไรคือสิ่งที่ทำให้เราต่างจากคนอื่น  ...

ทุกคนต้องตายในวันหนึ่ง เรารู้แต่ก็กลัวที่จะตาย   ‘ยังไม่ถึงวันของฉันหรอก’ คิดแบบนั้น แล้วเราก็เบือนหน้าหนีจากความตาย   เราจึงไม่ค่อยได้ทบทวนชีวิตในมุมของความตายเท่าไรนัก และการจินตนาการถึง ‘ความตายที่ดี’ บนเตียงอันเงียบสงบที่รายล้อมด้วยคนที่พร้อมดูแลเราจนถึงลมหายใจสุดท้าย ก็ดูเป็นเรื่องไกลเกินเอื้อมในหลายกรณี   เราอ...

‘รักคืออะไร ทำไมเราจึงเจ็บปวดเพราะความรัก’   บางคนอาจเคยถามตัวเองแบบนี้ เพราะเมื่อเป็นเรื่องความรัก เราต่างกลายเป็นนักปรัชญาผู้ครุ่นคิดอย่างลึกซึ้งได้เสมอ    แล้วทำไมเราล้วนแต่เป็น ‘เม่น’ ในความรัก?   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้มีเฉลย และอยากพาผู้ชมไปสำรวจนิยามความรัก 4 รูปแบบ เพื่อทำความเข้าใจว่ารักคืออะไร รักท...

หลายคนอาจเคยได้ยินข่าว GPT-4o หรือ AI ที่พัฒนาจนสามารถหัวเราะ ร้องเพลง สอนหนังสือ และมองเห็นโลกในแบบเดียวกับมนุษย์    ยิ่ง AI ขยับเข้าใกล้ความเป็นมนุษย์มากเท่าไร เราก็ยิ่งมีคำถามว่า แล้วมนุษย์ต่างอะไรกับ AI?    เมื่อลองถามคำถามนี้กับ AI หนึ่งในคำตอบที่ได้คือ ‘มนุษย์มีเจตจำนงเสรี ในขณะที่ AI ไม่มี’   Shortc...

เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคม เราจึงต้องการ ‘เพื่อน’   เพื่อนในชีวิตเราอาจมีได้หลายรูปแบบ เป็นได้ทั้งคน สัตว์ สิ่งของ หรือกระทั่ง AI   เราอาจมีเพื่อนที่ไปแฮงเอาต์ด้วย เพื่อนที่ให้ลอกการบ้าน หรือเพื่อนที่เราเคยคิดว่าสนิทกันมากๆ จนวันหนึ่งเรากลับห่างกันไป   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ชวนคุยถึงความหมายของคำว่า ‘เพื่อน’ เพื...

‘ความเหงา’ เป็นภัยคุกคามสุขภาพทั่วโลก อันตรายเทียบเท่ากับการสูบบุหรี่วันละ 15 มวน คือสิ่งที่องค์การอนามัยโลกเคยประกาศไว้ตั้งแต่ปี 2023   ความเหงาคือเรื่องสากล ไม่ว่าใครก็อาจรู้สึกเหงาได้ในบางเวลา ยิ่งในสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป วิถีชีวิตก็อาจทำให้เรายิ่งเหงาโดยไม่รู้ตัว   ทำไมเราจึงเหงา แล้วทำไมบางครั้งการมีเพื่อนหรือครอบครัวก็ไม่...

รถมอเตอร์ไซค์แต่งท่อดังสนั่นขับซิ่งบนถนนตอนกลางดึก   โรงงานอุตสาหกรรมปล่อยสารพิษลงน้ำจนผู้คนที่อาศัยอยู่แถวนั้นป่วยเป็นโรคประหลาด   บุคคลที่โดนทำร้ายร่างกายจากคนรัก   ลูกที่ถูกควบคุมบังคับจากพ่อแม่   ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นสิ่งที่เราอาจเคยประสบหรือเห็นตามข่าว และถ้าบอกว่าเรื่องเหล่านี้ตั้งต้นมาจากหลักเดียวกัน ...

เราเป็นเจ้าของอะไรได้จริงไหม?   คำถามเชิงปรัชญาที่ดูเหมือนจะมีคำตอบทางกฎหมาย จำพวกเอกสารยืนยันความเป็นเจ้าของรูปแบบต่างๆ เช่น โฉนดที่ดิน หรือหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์    แต่เรื่อง ‘ความเป็นเจ้าของ’ ยังมีอีกหลายมุมที่ตัดสินทางกฎหมายไม่ได้โดยง่าย และเป็นสาเหตุของปัญหาจำนวนมาก ตั้งแต่ระดับส่วนตัวจนถึงระดับสาธารณะ   ...