SHORTCUT ปรัชญา

ชีวิตคืออะไร?   ในมุมชีววิทยา นอกเหนือจากเรื่องการสืบพันธุ์ยังมีมุมอื่นอีกไหม แล้วในมุมปรัชญามองเรื่องนี้แบบไหน   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดสุดท้ายของซีซันนี้ ชวนคุยถึงคำถามสำคัญที่ทั้งนักวิทยาศาสตร์และนักปรัชญาอยากทำความเข้าใจ ชีวิตคืออะไร เราเป็นแค่พาหนะของยีนจริงไหม เราเป็นอย่างอื่นนอกเหนือจากสิ่งที่ยีนกำหนดได้หรือเปล่า บทสนทน...

“สิ่งที่น่ากลัวที่สุด คือคนที่อ้างว่าตัวเองเป็นคนดี แต่จริงๆ อาจไม่ใช่คนดี”   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้เล่าแนวคิดที่สนใจเรื่อง ‘คนดี’ เป็นพิเศษ คือแนวคิดอย่างจริยศาสตร์คุณธรรม หรือ Virtue Ethics ที่เชื่อว่าความดีนั้นซับซ้อนกว่าการมองทุกอย่างเป็นตัวเลขแบบอรรถประโยชน์นิยม หรือซับซ้อนกว่าการปฏิบัติให้ถูกต้องตามหลักศีลธรรมแบบหน้าที่นิยม ...

“ทำดีเพราะอยากขึ้นสวรรค์ ไม่ทำชั่วเพราะกลัวตกนรก”   ดูแล้วก็เหมือนเป็นแนวคิดที่ดี เพราะผลลัพธ์คือทุกคนอยากทำดี และไม่มีใครอยากทำชั่ว    แต่ อิมมานูเอล คานต์ นักปรัชญาผู้เชื่อมั่นในแนวคิดแบบ ‘หน้าที่นิยม’ หรือ ‘Deontology’ ขอค้านหัวชนฝา เพราะเขาเชื่อว่าการทำดีต้องมาจาก ‘เจตนาดี’ ที่ไม่หวังผลเท่านั้น!   Shortcut ...

‘เพื่อประโยชน์สุขส่วนรวม’ คำนี้ใช้ได้ทุกกรณีจริงไหม และถ้าเราต้องเป็นคน ‘เสียสละ’ เพื่อส่วนรวมล่ะ เราจะยังคิดแบบเดิมหรือเปล่า?   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ชวนคุยเรื่องประโยชน์สุขส่วนรวม กับแนวคิด ‘อรรถประโยชน์นิยม’ ที่บอกว่าการกระทำไหนดี-ไม่ดี ให้ดูที่ผลของการกระทำ ถ้าทำแล้วนำมาซึ่งความสุขของคนจำนวนมากที่สุด สิ่งนั้นย่อมดีเสมอ  ...

ทำไมการบอกว่าอะไรดีหรือไม่ดีจึงยาก แล้วเราควรเลือกทางไหนดี?   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ชวนคุยเรื่อง Trolley Problem หรือปัญหารถราง การทดลองทางความคิดเชิงปรัชญา ที่มีสถานการณ์สมมติว่า หากเราเป็นคนขับรถรางแล้วเห็นว่าข้างหน้ามีคน 5 คนอยู่บนราง แต่เราสามารถสับรางเพื่อเปลี่ยนไปอีกเส้นทาง แต่จะทับคน 1 คนแทน เราจะเลือกทางไหน?   จาก...

ทำไมเราถึงรู้สึกหมดไฟ?   เป็นเพราะเราเองที่เหนื่อยล้าเกินไป ไม่แข็งแกร่งมากพอสำหรับการใช้ชีวิตในปัจจุบัน หรือเป็นเพราะสังคมยุคนี้กำลังเชื้อเชิญให้เราเดินไปสู่กรงขังอันใหม่ที่มีชื่อว่า ‘ความสำเร็จ’ มากเกินควร จนนำเราไปสู่ภาวะของ ‘การหมดไฟ’   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ชวนอ่านหนังสือ The Burnout Society ของนักปรัชญาเยอรมันเชื้อสา...

“ไม่เป็นไรนะ” “คุณดีพอแล้ว” “ไม่ต้องพิสูจน์ตัวเองกับใครอีก”   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ขอปลอบโยนทุกคนด้วยปรัชญาวะบิ ซะบิ และคินสึงิ หนทางรับมือกับการเป็น Perfectionist ด้วยมุมมองที่บอกว่าความไม่สมบูรณ์คือธรรมชาติของชีวิต และชีวิตมีคุณค่าและความงามได้ต่อให้มันไม่สมบูรณ์ พร้อมชวนมองต่อว่าเราจะนำแนวคิดนี้มาปรับใช้กับตัวเองและสังคมได...

“ยังไม่ดีพอ”  “ยังไม่เก่งพอ”   มีใครเคยถูกคำพูดแบบนี้ทำร้ายอยู่บ้าง ไม่ว่าจะเป็นตัวเราที่พูดกับตัวเอง หรือเป็นคนอื่นพูดให้เราฟัง    Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ขออยู่เป็นเพื่อนคนที่กำลังรู้สึกว่าตัวเองไม่สมบูรณ์แบบ ยังไม่เก่งพอ หรือยังไม่ดีพอ    ความรู้สึกแบบนี้ไม่ผิดโดยตัวมันเอง ถ้าทำให้เราอยากพัฒน...

หลังชวนทำความรู้จักกับแนวคิดแบบ Nihilism และ Existentialism กันไปแล้ว   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้อยากแนะนำ ‘Absurdism’ อีกหนึ่งแนวคิดทางปรัชญาที่บอกเราว่า ‘ชีวิตมันเฮงซวย ไร้ความหมาย และฉันจะไม่พยายามหาความหมายอะไรให้มันหรอก’   ผ่านเรื่องราวของซิซีฟัส ชายผู้ถูกเทพเจ้าสาปให้ต้องเข็นหินขึ้นภูเขาทุกวัน   ทำไมซิซีฟัสถึ...

ถ้าชีวิตไม่มีความหมาย แล้วเราจะเอาไงต่อดี?   หลังชวนทำความรู้จักกับแนวคิดแบบ Nihilism ที่มองว่าชีวิตไร้ความหมายไปแล้ว Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ อยากชวนให้รู้จักกับ Existentialism อีกแนวคิดที่พยายามหาคำตอบเกี่ยวกับความหมายชีวิตไว้เช่นกัน   Existentialism คือแนวคิดที่บอกว่า ถึงชีวิตไม่มีความหมาย แต่เรามีเสรีภาพที่จะสร้างมันขึ้น...