วันนี้ (14 ตุลาคม) เวลา 09.10 น. ที่อาคารรัฐสภา ปานเทพ พัวพงษ์พันธ์ ประธานกรรมการมูลนิธิยามเฝ้าแผ่นดิน พร้อมด้วย นพ.วรงค์ เดชกิจวิกรม ยื่นหนังสือต่อ อนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ขอให้ยกเลิก MOU 2543 เนื่องจากประเทศกัมพูชาละเมิดข้อตกลงอย่างร้ายแรง ตามมาตรา 60 และให้ยกเลิก MOU 2544 เนื่องจากเป็นข้อตกลงชั่วคราวที่ไม่สามารถปฏิบัติได้จริง ตามมาตรา 56 ของอนุสัญญากรุงเวียนนาว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ค.ศ. 1969
ปานเทพ กล่าวว่า ประเทศกัมพูชาได้กระทำการละเมิดบันทึกความเข้าใจว่าด้วยการสำรวจและจัดทำเขตหลักเขตแดนทางบก (MOU 2543) อย่างร้ายแรง โดยการรุกรานด้วยอาวุธสงครามและใช้กำลังทหารล่วงล้ำดินแดนไทย มีการใช้อาวุธปืนใหญ่และจรวด BM-21 ยิงใส่พื้นที่ของพลเรือนผู้บริสุทธิ์ ทำให้โรงพยาบาล ปั๊มน้ำมัน และบ้านเรือนเสียหาย มีประชาชนได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต ทรัพย์สินของทางราชการและประชาชนได้รับความเสียหาย ทั้งที่ไม่ใช่พื้นที่บริเวณแนวชายแดน
อีกทั้งยังมีการวางทุ่นระเบิดสังหารบุคคล จนทหารและประชาชนเหยียบได้รับบาดเจ็บ พิการ และเสียชีวิต ระหว่างวันที่ 24-28 กรกฎาคม 2568 ซึ่งเป็นผลจากการกระทำของกองทัพกัมพูชาที่ละเมิดรุกรานประเทศไทยอย่างชัดเจน
ดังนั้น จึงถือเป็นการละเมิดข้อ 8 และข้อ 3 ของข้อ 5 ใน MOU 2543 อย่างร้ายแรง ประเทศไทยจึงมีสิทธิยกเลิกได้ตามอนุสัญญากรุงเวียนนา ว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ค.ศ. 1969 มาตรา 60 ซึ่งกำหนดเหตุแห่งการยกเลิกสนธิสัญญาไว้ว่า“…การฝ่าฝืนสนธิสัญญาอย่างร้ายแรงโดยรัฐภาคีฝ่ายหนึ่ง หรือรัฐใดรัฐหนึ่ง (material breach) เป็นเหตุให้อีกฝ่ายหนึ่งหรือรัฐภาคีอื่นยกเป็นเหตุเพื่อเลิกหรือระงับการใช้บังคับของสนธิสัญญาได้ เมื่อปรากฏการละเมิด…”
อย่างไรก็ตาม การยกเลิก MOU 2543 โดยอาศัยมาตรา 60 ของอนุสัญญากรุงเวียนนา ว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ค.ศ. 1969 จะต้องแสดงความตระหนักเพื่อรักษาสิทธิในนามรัฐบาลไทยโดยทันที ไม่ใช่การแสดงความลังเลสงสัยด้วยการออกเสียงประชามติ หรือกล่าวอ้างถึงความสัมพันธ์ที่ดีขึ้น หรือการกลับไปประชุมใดๆ ที่เป็นการแสดงออกเสมือนว่าไม่ได้มีการละเมิดร้ายแรง ซึ่งอาจทำให้ประเทศไทยเสียสิทธิการใช้มาตรา 60 ตามข้อจำกัดในมาตรา 45 ของอนุสัญญากรุงเวียนนา ว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ค.ศ. 1969
ดังนั้น จึงขอให้นายกรัฐมนตรีประกาศยกเลิก MOU 2543 โดยทันที และแจ้งให้รัฐบาลกัมพูชาทราบตามมาตรา 65 โดยให้มีผลในอีก 8 เดือนข้างหน้า เพื่อรักษาสิทธิในการยกเลิก และรอการออกเสียงประชามติอีกครั้ง ทั้งนี้ ในระหว่างนี้ การเจรจาภายใต้กลไก JBC, GBC และ RBC ต้องไม่กระทบสิทธิของไทยในการยกเลิก MOU 2543
สำหรับ MOU 2544 การเจรจาไม่สามารถคืบหน้าได้ตลอดระยะเวลา 24 ปีที่ผ่านมา ซึ่งเป็นผลส่วนหนึ่งของการจัดทำเขตแดนทางบกตาม MOU 2543 ที่ยังไม่แล้วเสร็จ โดยเฉพาะหลักเขตที่ 73 ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการแบ่งเขตทางทะเลยังไม่แล้วเสร็จ ขณะที่ประเทศกัมพูชากลับยึดเส้นไหล่ทวีปที่ไม่เป็นไปตามกฎหมายทะเลสากลและกฎหมายระหว่างประเทศ ทำให้พื้นที่อ้างสิทธิไหล่ทวีปเกินจริง ละเมิดอธิปไตยของประเทศไทย
อีกทั้ง พื้นที่ที่อ้างว่าจะพัฒนาร่วมกันนั้นยังเกินสิทธิของกัมพูชา และเป็นพื้นที่ตายตัวไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ ถือว่าขัดต่อประกาศพระบรมราชโองการกำหนดเขตไหล่ทวีปของประเทศไทยด้านอ่าวไทย ลงวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2516 และขัดต่อรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย เนื่องจากผู้เจรจาไม่มีอำนาจในการกำหนดเขตพัฒนาร่วมตายตัวได้เช่นนี้
ดังนั้น MOU 2544 ซึ่งเป็นข้อตกลงชั่วคราวที่ไม่สามารถปฏิบัติได้จริง ประเทศไทยจึงมีสิทธิยกเลิกได้ตามมาตรา 56 ของอนุสัญญากรุงเวียนนา ว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ค.ศ. 1969
จึงขอให้นายกรัฐมนตรีดำเนินการตามรัฐธรรมนูญและกฎหมาย เพื่อไม่ให้ประเทศไทยเสียสิทธิและความชอบธรรมในการยกเลิกสนธิสัญญาตามอนุสัญญาดังกล่าว โดยในระหว่างนี้ควรสั่งการระงับการประชุม JBC, GBC และ RBC ไว้ก่อน จนกว่าคณะรัฐมนตรีจะมีมติ ดังนี้
1.ยกเลิก MOU 2543 ทันที โดยอ้างเหตุที่กัมพูชาละเมิดร้ายแรงตามมาตรา 60 ของอนุสัญญากรุงเวียนนา ว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ค.ศ. 1969 เพื่อไม่ให้เสียสิทธิตามมาตรา 45 และให้มีผลบังคับใช้ในอีก 8 เดือนข้างหน้า ตามมาตรา 65 ของอนุสัญญาเดียวกัน
2. ยกเลิก MOU 2544 ทันที โดยอ้างเหตุว่าเป็นข้อตกลงชั่วคราวที่ไม่สามารถปฏิบัติได้จริง และให้มีผลบังคับใช้ในอีก 12 เดือนข้างหน้า ตามหลักการของมาตรา 56 ของอนุสัญญากรุงเวียนนา ว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ค.ศ. 1969
ขณะที่ นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย กล่าวสั้นๆ ภายหลังรับหนังสือว่า จะขอไปศึกษารายละเอียดก่อน จากนั้นได้เดินเข้าร่วมการประชุมคณะรัฐมนตรีทันที
ทั้งนี้ ระหว่างที่ปานเทพอ่านแถลงการณ์ นายกรัฐมนตรีได้ยืนฟัง พยักหน้าเป็นระยะ และชะโงกดูแถลงการณ์อยู่เป็นระยะเช่นกัน
