วันนี้ (29 กรกฎาคม) เครือข่ายสถาบันวิชาการสันติศึกษา องค์กรด้านสันติภาพและสิทธิมนุษยชน ต่อกรณีปัญหาความขัดแย้งและเหตุการณ์ปะทะบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชา ออกแถลงการณ์ ขอรัฐบาลทั้งสองเคารพข้อตกลงหยุดยิง เพื่อใช้แนวทางสันติวิธีในการแก้ปัญหาความขัดแย้ง เรียกร้องให้มีตัวกลางทางการทูตเพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริงอย่างโปร่งใสและไม่เลือกข้าง
วอนประชาชนทั้งสองประเทศหยุดการประณามเหมารวมและสื่อสารความเกลียดชังต่อกัน และฝากความหวังให้สื่อยึดหลักความรับผิดชอบทางวิชาชีพ ไม่ส่งต่อข่าวลวงและการโฆษณาชวนเชื่อ เพื่อเป็นพื้นที่การสื่อสารที่ปลอดภัยและสร้างสรรค์
จากการประชุมร่วมไทย-กัมพูชา ณ กรุงกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2568 ที่ทั้งสองฝ่ายได้มีความเห็นพ้องให้มีการหยุดยิงทันทีโดยไม่มีเงื่อนไข เครือข่ายสถาบันวิชาการสันติศึกษา องค์กรด้านสันติภาพและสิทธิมนุษยชน ขอให้สนับสนุนความพยายามของทั้งสองประเทศที่ได้ใช้แนวทางสันติวิธีในการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งรุนแรงที่เกิดขึ้นตลอดห้วงสัปดาห์ที่ผ่านมา และเพื่อให้กระบวนการสร้างสันติภาพมีความยั่งยืน สถาบันและองค์กรในเครือข่ายจึงขอเรียกร้องไปยังรัฐบาลทั้งสองฝ่ายและผู้เกี่ยวข้อง ดังนี้
1. ขอให้รัฐบาลทั้งสองฝ่ายเคารพในข้อตกลงหยุดยิงที่ได้ทำกันไว้ ยุติการปะทะด้วยกำลังอาวุธ และใช้การเจรจาทางการทูตเป็นแนวทางการแก้ปัญหาที่ยั่งยืน
การมี ฝ่ายที่สาม หรือ ความร่วมมือแบบพหุภาคี ไม่ว่าจะเป็นตัวกลางทางการทูต หรือผู้สังเกตการณ์ซึ่งเป็นที่ยอมรับร่วมกัน จะเป็นกลไกที่ช่วยให้เกิดความไว้เนื้อเชื่อใจและตรวจสอบได้ในกระบวนการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นธรรม โปร่งใส และไม่เลือกข้าง เพื่อเปิดทางออกสู่การแก้ปัญหาความขัดแย้งด้วยการไม่ใช้ความรุนแรงและแปรเปลี่ยนความขัดแย้งด้วยการประสานผลประโยชน์ร่วมกันทุกฝ่าย
2. ขอให้รัฐบาลทั้งสองฝ่ายพึงรักษาความไว้วางใจซึ่งกันและกัน และสร้างความเชื่อมั่นให้เกิดแก่ทุกฝ่าย ทั้งคู่เจรจาและประชาชน ข้อตกลงในการหยุดยิงทันที จะต้อง พิสูจน์ให้เห็นได้ จากการปฏิบัติจริงตามกระบวนการที่ยอมรับร่วมกัน และมีกระบวนการติดตามตรวจสอบผลการปฏิบัติที่เป็นจริง
3. เปิดพื้นที่การสื่อสารและสานความสัมพันธ์ของประชาชนทั้งสองประเทศ
ความสัมพันธ์ไทย–กัมพูชาไม่ควรถูกลดทอนด้วยความขัดแย้งเฉพาะหน้า ความขัดแย้งทางการเมืองไม่ควรทำลายความสัมพันธ์ระหว่างประชาชนทั้งสองประเทศ ดังนั้น การเปิดพื้นที่การสื่อสารระหว่างประชาชน ทั้งผ่านสื่อ การศึกษา วัฒนธรรม และความร่วมมือภาคพลเมือง จะช่วยสกัดกั้นการแพร่กระจายของข้อมูลที่บิดเบือน เหมารวมและปลูกฝังความเกลียดชัง
ในฐานะเพื่อนบ้าน ประชาชนของทั้งสองประเทศมีประวัติศาสตร์ ความผูกพัน ความใกล้ชิด และความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมที่แน่นแฟ้น การมองกันในฐานะศัตรูจะบั่นทอนศักยภาพของความร่วมมือกันในอนาคต
4. ชดเชยเยียวยาผู้สูญเสียและผู้ได้รับผลกระทบจากความรุนแรงอย่างเหมาะสมและโดยเร็ว ดำเนินการชดเชยเยียวยาผู้เสียชีวิตและผู้ได้รับผลกระทบจากความรุนแรง รวมถึงการฟื้นฟูผลกระทบทางด้านจิตใจ ด้านเศรษฐกิจและด้านสังคม โดยมีกระบวนการที่โปร่งใสและครอบคลุม
5. ขอเรียกร้องให้สื่อนำเสนอข้อมูลข่าวสารด้วยความรับผิดชอบ ยึดหลักความถูกต้อง รอบด้าน และ เป็นธรรม เปิดพื้นที่การสื่อสารที่ปลอดภัยสื่อพึงระมัดระวังการใช้ถ้อยคำที่เป็นการยั่วยุ เร้าอารมณ์หรือมีอคติ และขอให้สังคมใช้วุฒิภาวะในการรับฟังข้อมูลข่าวสารอย่างรอบด้าน ตระหนักและรู้เท่าทันข่าวสารและความคิดเห็นที่แฝงอคติหรือยั่วยุให้เกิดความเกลียดชัง เปิดพื้นที่การสื่อสารที่ปลอดภัยด้วยข้อมูล ข้อเท็จจริง เพื่อร่วมกันแสวงหาทางออกจากความขัดแย้งด้วยวิถีทางแห่งสันติภาพ
ความขัดแย้งทำให้ผู้คนเชื่อว่า ไม่มีทางเลือกอื่นในการตอบโต้ความรุนแรงนอกจากการใช้ความรุนแรง แต่ประชาชนทั้งสองประเทศมีทางเลือกเสมอที่จะฝันถึงอนาคตที่จะอยู่อย่างเกื้อกูลกัน และสร้างความสมานฉันท์ได้
แน่นอนว่ากระบวนการสันติภาพนั้นอาจไม่ได้เป็นเส้นตรง แต่เราก็คาดหวังว่ารัฐบาลของทั้งสองฝ่ายจะร่วมมือกันประคับประคองกระบวนการสันติภาพนี้ให้บรรลุผล และขอยืนยันอีกครั้งว่า สันติภาพมิใช่เป็นเพียงเป้าหมายเท่านั้น หากแต่เป็นกระบวนการที่ต้องร่วมกันลงมือทำด้วยตั้งแต่วันนี้
เครือข่ายสถาบันวิชาการสันติศึกษา องค์กรด้านสันติภาพและสิทธิมนุษยชน ประกอบด้วย
- สถาบันสันติศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
- สถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล
- ศูนย์ข่าวสารสันติภาพ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- ศูนย์ศึกษาและพัฒนาการสื่อสารสันติภาพ คณะวิทยาการสื่อสาร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี
- ศูนย์วิจัยและพัฒนาการศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- ศูนย์มุสลิมศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- เครือข่ายเพื่อนรักต่างศาสนาเพื่อสันติภาพ มหาวิทยาลัยมหิดล
- มูลนิธิความร่วมมือทรัพยากรสันติภาพ (PRC)
- สมาคมสิทธิเสรีภาพของประชาชน (สสส.) 10.สถาบันสื่อเด็กและเยาวชน (สสย.)
- มูลนิธิสันติภาพและวัฒนธรรม
- มูลนิธิเพื่อสิทธิมนุษยชนและการพัฒนา (มสพ.)
- สมาคมเพื่อสันติภาพและการพัฒนา
- มูลนิธิวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาแห่งเอเชีย
- มูลนิธิการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองไทย (Thai Civic Education)
- เครือข่ายชาวพุทธเพื่อสันติภาพ
- มูลนิธิสถาบันการจัดการวิถีพุทธเพื่อสุขและสันติ
- เสมสิกขาลัย (Spirit in Education Movement: SEM)
- สภาประชาสังคมชายแดนใต้
- สมาคมประชาสังคมนราธิวาส
- สมาคมร่วมสร้างชุมชนศรัทธา กัมปงตักวา
- วิทยาลัยประชาชน
- สมาคมเพื่อสันติภาพภาคประชาชน
- สมาคมสมาพันธ์โรงเรียนเอกชนภาคใต้
- กลุ่มด้วยใจ
- ผศ.ดร.อัมพร หมาดเด็น คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- วิลาสินี โสภาพล นักวิจัย Centre of Excellence for the Elimination of Violence against Women (CEVAW), Griffith University, Australia
- ไฟโรส อยู่เป็นสุข ประธานมูลนิธิโรงเรียนศาสนูปถัมภ์
- หลักสูตรนักธุรกิจไทย-ตะวันออกกลาง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- สถาบันพัฒนาธุรกิจการค้าแห่งมหาวิทยาลัยเกริก
- สมาคมเครือข่ายที่ปรึกษาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม
- มูลนิธิเพื่อเอสเอ็มอีไทย
- บริษัท เอฟวายพีกรุ๊ปเซอร์วิส จำกัด
- บริษัท เดเสร์ทฮอริซอน จำกัด
