Paradise Papers มหกรรมแฉทุจริต 13 ล้านไฟล์ ราชินีอังกฤษ รัฐมนตรีทรัมป์ ผู้ถือหุ้นอาร์เซนอลโดนถ้วนหน้า

เมื่อช่วงเวลา 22.00 น. ของคืนวันอาทิตย์ที่ 5 พฤศจิกายน ตามเวลาประเทศอังกฤษ The Guardian รายงานกรณีเปิดโปงข้อมูลการทุจริตสุดอื้อฉาว ‘พาราไดซ์ เปเปอร์ส’ (Paradise Papers) ที่เหล่าคนดัง ผู้มีชื่อเสียงในวงการต่างๆ ตลอดจนบริษัทใหญ่ๆ ทั่วโลกได้จัดตั้งบริษัทของตัวเองขึ้นมาบนหมู่เกาะในประเทศต่างๆ เพื่อใช้เป็นช่องทางทุจริตหลบเลี่ยงภาษีก้อนโต

พาราไดซ์ เปเปอร์ส มาจากไหน?

พาราไดซ์ เปเปอร์ส เป็นผลงานของทีมนักข่าวจำนวนกว่า 381 คน จาก 67 ประเทศที่ใช้ระยะเวลาในการสอบสวนทั้งหมด 1 ปีค้นหาเอกสารย้อนหลังกว่า 70 ปี จำนวนกว่า 13.4 ล้านไฟล์ ขนาด 1.4 เทราไบต์ ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลกรองจาก ‘ปานามา เปเปอร์ส’ (Panama Papers) คดีเปิดโปงข้อมูลการทุจริตและการคอรัปชันกับการถือครองบริษัทนอกอาณาเขต (Offshore Company) เพื่อทำการฟอกเงินและเลี่ยงภาษีเมื่อปี 2016 ซึ่งมีขนาด 2.6 เทราไบต์

เชื่อกันว่าการเปิดโปงสุดอื้อฉาวในครั้งนี้เริ่มขึ้นหลังจากที่ข้อมูลต่างๆ จำนวนกว่า 6.8 ล้านไฟล์รั่วไหลมาจาก ‘Appleby’ บริษัทผู้ให้บริการด้านกฎหมายในเบอร์มิวดา และอีกส่วนหนึ่งมาจากบริษัท Asiaciti และอีก 19 บริษัทจดทะเบียนในความดูแลของรัฐต่างๆ เช่น บาฮามาส, แอนติกาและบาร์บูดา, ตรินิแดดและโตเบโก, มอลตาและเลบานอน

โดยข้อมูลทั้งหมดได้รับการส่งต่ออีกทอดหนึ่งระหว่างหนังสือพิมพ์ซุดดอยต์เชอ ไซตุง (Süddeutsche Zeitung) ในเยอรมนี และสมาคมผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติ (International Consortium of Investigative Journalists: ICIJ) ก่อนเผยแพร่ต่อไปยังสำนักข่าวพันธมิตรอย่าง The Guardian, BBC และ New York Times เพื่อรายงานความไม่ชอบมาพากลที่เกิดขึ้น

บทความที่เกี่ยวข้อง

‘ราชินีอังกฤษ คนสนิททรูโด สมาชิกรัฐบาลทรัมป์ คนดังทั่วโลก’ โดนกันถ้วนหน้า

พาราไดซ์ เปเปอร์ส ได้เปิดโปงกรณีการทุจริตที่เกิดขึ้นและพบว่าคนที่มีชื่อเสียง บริษัทดังๆ ตลอดจนทีมกีฬาพัวพันเป็นจำนวนมหาศาล ดังนี้

ทรัพย์สินส่วนพระองค์มูลค่าหลายสิบล้านปอนด์ของสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 (Elizabeth II) ประจำประเทศอังกฤษที่ลงทุนบนหมู่เกาะเคย์แมนไปกับร้านค้าปลีก ‘BrightHouse’
สตีเฟน บรอนฟ์แมน (Stephen Bronfman) ที่ปรึกษาคนสนิทของนายกรัฐมนตรีประเทศแคนาดา จัสติน ทรูโด มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวของเงินจำนวนหลายล้านดอลลาร์ที่เข้าข่ายการทุจริต
สมาชิกรัฐบาลของโดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีประเทศสหรัฐอเมริกามีส่วนพัวพันในการทำธุรกิจที่ไม่โปร่งใส โดยที่นายวิลเบอร์ รอสส์ (Wilbur Ross) รัฐมนตรีกระทรวงพาณิชย์สหรัฐฯ ยังได้รับการจ่ายเงินจากบริษัทซึ่งมีลูกเขยของวลาดิเมียร์ ปูติน ประธานาธิบดีประเทศรัสเซียเป็นผู้ร่วมก่อตั้ง
เงินลงทุนจำนวนหลายร้อยล้านเหรียญสหรัฐ ของโซเชียลมีเดียเฟซบุ๊กและทวิตเตอร์ อาจเชื่อมโยงกลับไปยังแหล่งเงินต้นทางซึ่งเป็นสถาบันทางการเงินในรัสเซีย
ความไม่ชอบมาพากลในการถือครองสัดส่วนหุ้นการเป็นผู้ถือหุ้นใหญ่สโมสรฟุตบอลเอฟเวอร์ตัน (Everton) ของนายฟาร์ฮัด โมชิริ (Farhad Moshiri) ที่คาดว่าน่าจะได้รับเงินสนับสนุนแบบลับๆ จากนายอลิเชอร์ อุสมานอฟ (Alisher Usmanov) เจ้าของหุ้นในสโมสรอาร์เซนอล ซึ่งอาจผิดกฎการถือครองหุ้นสโมสรฟุตบอลของพรีเมียร์ลีก
การเลี่ยงภาษีของบริษัทดังๆ อย่าง Apple และ Nike

‘ลอร์ดแอชครอฟท์’ หรือ ไมเคิล แอชครอฟท์ นักธุรกิจชาวสหราชอาณาจักรวัย 71 ปี ปิดบังทรัพย์สินมหาศาลจำนวนกว่า 450 ล้านเหรียญสหรัฐในต่างแดนเพื่อเลี่ยงการเสียภาษี
โบโน (Bono) หรือ พอล เดวิด ฮิวสัน (Paul David Hewson) นักร้องนำวง U2 ที่เป็นผู้ลงทุนบริษัทอสังหาริมทรัพย์ในมอลตา ‘Nude Estates’ ได้เข้าซื้อห้างสรรพสินค้า Aušra ก่อนเปลี่ยนเป็นบริษัท Guernsey ซึ่งตั้งอยู่ในย่านที่จัดเก็บภาษีต่ำ

กรณีของผู้ถูกกล่าวหาบางรายที่น่าสนใจ

สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ทรงทำผิดกฎหมายหรือไม่?

สำหรับสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 (Elizabeth II) แห่งสหราชอาณาจักร ที่พบว่าพระองค์ทรงนำทรัพย์สินส่วนพระองค์มูลค่ากว่า 10 ล้านปอนด์หรือ 13 ล้านเหรียญสหรัฐลงทุนไปกับธุรกิจร้านค้าปลีก ‘BrightHouse’ บนหมู่เกาะเคย์แมนนั้น สำนักข่าว BBC รายงานว่า กรณีของพระองค์อาจไม่ได้มีความผิดฐานการหลบเลี่ยงภาษีแต่อย่างใด แต่ถูกตั้งคำถามถึงความเหมาะสมกับการที่ราชวงศ์จากอังกฤษจะลงทุนประกอบธุรกิจในต่างประเทศ

ขณะที่ The Guardian เปิดเผยข้อมูลเพิ่มเติมว่า BrightHouse ถือเป็นร้านค้าที่ถูกขนานนามว่าเอาเปรียบผู้บริโภคพอสมควร ทั้งราคาสินค้าที่ขายแพงเกินจริงและกลยุทธ์การฮาร์ดเซลกับกลุ่มลูกค้าที่มีความบกพร่องในการเรียนรู้และมีปัญหาสุขภาพจิต โดยเมื่อเดือนที่แล้ว พวกเขาเพิ่งจะถูกศาลสั่งให้ชำระเงินชดเชยรวมกว่า 14.8 ล้านปอนด์ให้กับลูกค้า 249,000 ราย

ด้าน เกรแฮม สมิธ นักเคลื่อนไหวและผู้บริหารกลุ่ม Republic ได้เรียกร้องให้สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ออกมาแสดงความบริสุทธิ์ใจกับกรณีการถูกกล่าวหา “พระราชินีทรงจำเป็นจะต้องทำให้ตัวพระองค์เองบริสุทธิ์ เพื่อสร้างมาตรฐานของความโปร่งใสและที่มาที่ไปของกิจการทางการเงินของพระองค์

“พวกเราจำเป็นจะต้องทราบให้ได้ว่าสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ทรงทำเงินจากช่องทางใดและพระองค์ได้ชำระภาษีหรือไม่ นอกจากนี้พวกเรายังต้องรู้ให้ได้อีกด้วยว่าพระองค์ได้ล็อบบี้รัฐบาลเพื่อปฏิรูปการเลี่ยงภาษีหรือไม่”

ความไม่ชอบมาพากลในการถือครองสัดส่วนหุ้นสโมสรฟุตบอลเอฟเวอร์ตัน

ปัจจุบัน ฟาร์ฮัด โมชิริ เป็นหนึ่งในผู้ถือหุ้นใหญ่ของสโมสรฟุตบอลเอฟเวอร์ตัน ทีมฟุตบอลจากลิเวอร์พูลในศึกพรีเมียร์ลีกประเทศอังกฤษ โดยกรณีข้อกล่าวหาของเจ้าตัวเกิดขึ้นหลังจากที่พาราไดซ์ เปเปอร์สรั่วไหลออกไป

ย้อนกลับไปเมื่อปี 2007 ทั้งฟาร์ฮัด โมชิริ และ อลิเชอร์ อุสมานอฟ ตัดสินใจเข้าซื้อหุ้นสโมสรอาร์เซนอลเป็นสัดส่วนเท่าๆ กันคนละ 14.58% (ในเวลาต่อมามีการเปิดเผยว่า หุ้นที่โมชิริถือครองนั้น จริงๆ แล้วเป็น ‘ของขวัญ’ ที่อลิเซอร์ อุสมานอฟมอบให้อีกที)

ก่อนที่ในปี 2016 โมชิริจะเทขายหุ้นสโมสรอาร์เซนอลของตัวเองครึ่งหนึ่งไปให้อุสมานอฟ และนำเงินจำนวนดังกล่าวท่ีมีมูลค่ากว่า 87.5 ล้านปอนด์เข้าซื้อหุ้นสโมสรเอฟเวอร์ตันกว่า 50%

เชื่อกันว่า จริงๆ แล้วโมชิริทำหน้าที่เป็นเพียงแค่นอมินีบังหน้าให้กับอุสมานอฟ อีกหนึ่งผู้ถือหุ้นใหญ่ชาวรัสเซียในสโมสรอาร์เซนอลเท่านั้น เพราะหากเงินที่อุสมานอฟมอบให้กับโมชิริเป็นของขวัญจริง เขาก็มีสิทธิ์เป็นเจ้าของเงินจำนวนดังกล่าวด้วย โดยช่วงที่โมชิริเข้าซื้อหุ้นเอฟเวอร์ตันสำเร็จ สำนักข่าวในรัสเซียเคยรายงานว่า อุสมานอฟได้กลายเป็นเจ้าของสโมสรเอฟเวอร์ตันคนใหม่เรียบร้อย ก่อนที่จะต้องรีบลบข่าวดังกล่าวลงอย่างรวดเร็ว

ขณะที่ Finch Farm สนามซ้อมของเอฟเวอร์ตันก็ถูกซื้อสิทธิ์ในการเปลี่ยนชื่อสปอนเซอร์โดย USM Holdings บริษัทของนายอุสมานอฟ ก่อนมาใช้ชื่อ ‘USM Finch Farm’ แทน

ครั้งหนึ่งโมชิริเคยออกมาปฏิเสธข่าวลือเรื่องของขวัญและการเป็นหุ่นเชิดให้กับอุสมานอฟ โดยเจ้าตัวและทนายความส่วนตัวย้ำหนักแน่นว่าเงินที่ใช้ในการซื้อสโมสรเอฟเวอร์ตันเป็นเงินที่เขาระดมทุนด้วยตัวเองทั้งนั้น

อย่างไรก็ดี หากข้อมูลที่ว่านายอุสมานอฟเป็นเจ้าของหุ้นสโมสรฟุตบอลอาร์เซนอลกว่า 30% ในเวลาเดียวกันกับที่เป็นเจ้าของหุ้นใหญ่ในสโมสรฟุตบอลเอฟเวอร์ตันอย่างลับๆ ที่มีโมชิริเป็นหุ่นเชิดบังหน้า นั่นจะเท่ากับว่าเขาได้ทำผิดกฎการถือครองหุ้นสโมสรฟุตบอลของพรีเมียร์ลีก ที่ห้ามมิให้ผู้ใดที่ถือหุ้นเกิน 10% ของสโมสรฟุตบอลอังกฤษมากกว่า 2 สโมสรขึ้นไป เพราะจะเข้าข่ายการเอื้อประโยชน์ระหว่างสโมสรฟุตบอลด้วยกัน ทั้งด้านผลการแข่งขันหรือตลาดซื้อขายนักฟุตบอล

ปฏิกริยาจากทั่วโลกต่อพาราไดซ์ เปเปอร์ส

หลังจากที่พบว่าข้อมูลรั่วไหลมาจากตัวเอง Appleby บริษัทด้านกฎหมายในเบอร์มิวดาก็ได้ออกมาแถลงการณ์ผ่านหน้าเว็บไซต์ประณามการโจรกรรมข้อมูลผ่านระบบออนไลน์ว่าถือเป็นอาชญากรรมร้ายแรงและผิดต่อข้อกฎหมายด้านการแฮกคอมพิวเตอร์

นอกจากนี้พวกเขายังแสดงความบริสุทธิ์ใจอีกด้วยว่าบริษัทของตัวเองไม่ได้กระทำการใดๆ ที่ผิดต่อข้อกฎหมาย ทั้งยังออกมาปฏิเสธข้อกล่าวหาของสมาคมผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติหรือ ICIJ ที่อ้างว่า Appleby ไม่ให้ความร่วมมือในการมอบข้อมูลและการสอบสวน

เช่นเดียวกับรัฐบาลเบอร์มิวดาที่ออกมาประณามพาราไดซ์ เปเปอร์สว่าเป็นภัยการโจมตีทางโลกไซเบอร์ และพร้อมจะให้ความช่วยเหลือในการเอาผิดผู้กระทำผิดทุกราย โดยใจความแถลงการณ์ดังกล่าวระบุว่า

“พวกเรายังรักษาความระมัดระวังเป็นอย่างมากกับการกระทำด้านอาชญากรรมใดๆ ก็ตามที่จะเกิดขึ้น รวมถึงภัยความมั่นคงในโลกไซเบอร์ เช่นเดียวกับการกำหนดมาตรฐานในการจัดเก็บภาษีที่โปร่งใสชัดเจนกับผู้ที่จะมาประกอบธุรกิจที่นี่

“พวกเราจะไม่อดทนต่อการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดกฎหมาย และจะตรวจสอบเรื่องราวที่เกิดขึ้นทั้งหมด ก่อนที่จะดำเนินการตามขั้นตอนปฏิบัติ”

ด้านพรรคเดโมแครตของสหรัฐอเมริกา ได้เรียกตัว วิลเบอร์ รอสส์ เพื่อทำการสอบสวนแล้ว โดยที่ริชาร์ด บลูเมนธาล (Richard Blumenthal) วุฒิสมาชิกสหรัฐอเมริกาจากเดโมแครตได้โจมตีรอสส์ว่าเป็นผู้ที่หลอกหลวงทั้งรัฐสภาและประเทศสหรัฐอเมริกาด้วยการปกปิดการถือครองหุ้นในบริษัท ส่วนเจ้าหน้าที่หน่วยงานด้านภาษีในแคนาดาก็กำลังสืบสวนข้อเท็จจริงจากกรณีที่สตีเฟน บรอนฟ์แมน ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรีจัสติน ทรูโด ถูกกล่าวหาเช่นกัน

ทางด้านเครือข่ายเพื่อความยุติธรรมทางภาษี (The Tax Justice Network) ก็ได้ออกมาเรียกร้องให้ UN หรือสหประชาชาติจัดการประชุมผู้นำโลกเพื่อหาแนวทางยุติปัญหาการเลี่ยงภาษีและการปกปิดข้อมูลทางการเงินของบุคคล

ท้ายที่สุดแล้วไม่ว่าข้อกล่าวหาของผู้ถูกกล่าวหาแต่ละคนจะได้บทสรุปดำเนินไปในทิศทางใด แต่กรณีพาราไดซ์ เปเปอร์สก็น่าจะแสดงให้เห็นแล้วว่าแค่เอกสารขนาด 1.4 เทราไบต์ก็สามารถสร้างความสั่นสะเทือนให้กับโลกทั้งใบได้อย่างไม่ยากเย็น!

Cover Photo: สมาคมผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติ (International Consortium of Investigative Journalists: ICIJ)

อ้างอิง: