“โน” หลังจากเดดแอร์อยู่นาน เจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองตัดสินใจส่ายหัวและยื่นพาสปอร์ตสีเลือดหมูคืนให้เจ้าของ แล้วเอ่ยคำนี้ออกมา นี่คือปัญหาที่ไม่เคยเจอเลยตลอดชีวิตการเดินทาง และกำลังเกิดอยู่ในขณะนี้คือ ‘เข้าประเทศปลายทางไม่ได้’ ใครจะคิดว่าเที่ยวนี้ฉันจะวิ่งชนปัญหานี้เข้าอย่างจัง  

     สิ้นคำคุณเจ้าหน้าที่ รถ Tica Bus ที่วิ่งข้ามประเทศจากเอล ซัลวาดอร์ (El Salvador) มุ่งหน้าไปหากัวเตมาลา (Guatemela) ตัดสินใจทิ้งผู้โดยสารชาวไทยลงตรงชายแดน เด็กรถหอบกระเป๋าลงมากองด้วยความหวังดี

     หมดกัน ทุกอย่างดูมืดมน สายตาละห้อยของฉันมองป้าย Tica Bus อย่างอาวรณ์ และมันค่อยๆ กลืนหายไปกับฝุ่นและจมไปบนถนนสายนั้น

     “เดี๋ยวเราจะส่งคุณกลับเอล ซัลวาดอร์นะ คุณไปทำวีซ่าที่สถานทูตกัวเตมาลาในกรุงซาน ซัลวาดอร์ให้เรียบร้อยก่อน แล้วค่อยมาใหม่…” ล่ามเฉพาะกิจสปีกอิงลิชกระท่อนกระแท่นบอกคนสิ้นหวัง

     นาทีนั้นอยากพูดภาษาสเปนแบบคล่องปรื๋อได้ จะได้อธิบายให้คุณเจ้าหน้าที่เข้าใจอย่างกระจ่าง ว่าวีซ่าอเมริกาที่ยังไม่หมดอายุ สามารถใช้เดินทางเข้าประเทศในแถบอเมริกากลางได้รวมทั้งกัวเตมาลาด้วย แกคงมัวแต่ขลุกอยู่ตรงชายแดน เลยไม่รู้กฎข้อนี้ เจ้าหน้าที่จัดการส่งขึ้นรถบัสกลับกรุงซาน ซัลวาดอร์ เมืองหลวงของประเทศเอล ซัลวาดอร์ที่ฉันเพิ่งจากมาอยู่หลัดๆ

     ในโพล้เพล้ที่บัสควบไปข้างหน้า ไม่มีอะไรดีไปกว่างัดหาเรื่องดีๆ ขึ้นมาปลอบใจตัวเอง เอาเถอะ ยังดีกว่าพาสปอร์ตหาย แถมโชคดีที่ระยะทางจากชายแดนไปกรุงซาน ซัลวาดอร์แค่ 2 ชั่วโมงก็ถึงแล้ว ถ้านานกว่านี้ เห็นทีคงยอมแพ้ แถมโชคดียิ่งกว่าที่วันพรุ่งนี้เป็นวันจันทร์ที่สถานทูตเปิดทำการพอดี นี่ถ้าพรุ่งนี้เป็นวันเสาร์ นั่นหมายถึงว่าฉันต้องแขวนตัวเองอยู่ในซาน ซัลวาดอร์อีก 2 วัน ซึ่งถ้าเป็นแบบนั้นเห็นทีคงต้องรื้อปรับขยับแผนกันชุดใหญ่  

     แต่ก็น่าแปลก เป็นค่ำคืนที่กำจัดทุกข์และความกังวลออกไปอย่างไวน่าใจหาย คงเป็นเพราะตัวเลขอายุทำให้คนเราเข้าใจโลกได้ง่ายดายขึ้น แผน 2 แผน 3 ถูกร่างขึ้นลางๆ ก่อนทุกอย่างจะค่อยๆ จมดิ่งไปในความมืด   

เมืองเก่าของกัวเตมาลาซิตี้ บางมุมอาจจะน่ากลัวไปบ้าง แต่ไม่มีการรองพื้น ประดิดประดอยติดขนตาปลอม เมืองแบบนี้สินะ เสน่ห์ดิบๆ ที่ฉันหลงใหล

     หลังจากเสร็จสิ้นภารกิจขอวีซ่ากัวเตมาลา ฉันก็นั่ง Tica Bus ข้ามประเทศจากเอล ซัลวาดอร์ไปหากัวเตมาลาอีกรอบ  

     จัตุรัสประจำเมืองกัวเตมาลาซิตี้ (Guatemala City) อ้าแขนรับขวัญคนบ้านไกล ละแวกนี้เป็นย่านเมืองเก่า รอบด้านจึงเป็นอาคารเก่าแก่อายุมากกันทั้งนั้น แม้แต่เรือนพักที่ฉันเอนหลัง ก็เก่าขนาดเดินบนห้องแล้วดังเอี๊ยดอ๊าดตลอดเวลา

     หน้าที่ของจัตุรัสนั้นมากมายเหลือเกิน ด้านหนึ่งคือสักขีพยานที่แสนโอ่อ่าอย่างพระราชวังแห่งชาติ (National Palace) ส่วนอีกด้านคือมหาวิหารแห่งกัวเตมาลา (Metropolitan Cathedral) อันศักดิ์สิทธิ์ของชาวเมือง เดินอ้อมไปด้านหลังมหาวิหาร เป็นตลาดใหญ่ประจำเมือง เมืองเก่าของกัวเตมาลาซิตี้ บางมุมอาจจะน่ากลัวไปบ้าง แต่ไม่มีการรองพื้น ประดิดประดอยติดขนตาปลอม เมืองแบบนี้สินะ เสน่ห์ดิบๆ ที่ฉันหลงใหลเสมอ

     นอกจากกัวเตมาลาซิตี้แล้ว ยังมีแอนติกา (Antigua) อีกเมืองหนึ่งที่ใครๆ ก็เพ้อกันว่าเมืองนี้แหละที่ทำให้หัวใจของนักเดินทางสั่นไหวมานับไม่ถ้วน

     แอนติกาเป็นดินแดนที่ไม่ได้ถูกประดับไว้ด้วยแบรนด์เนม ทว่าถูกห่มไว้ด้วยบรรยากาศแบบดิบๆ เดิมๆ ไม่ว่าจะซอกแซกไปมุมไหน ก็พบว่าแอนติกาคือเมืองที่โรยไว้ด้วยสีสัน  

     เนื่องด้วยเป็นเมืองอาณานิคมของสเปนมาก่อน แอนติกาเลยมีมรดกตกทอดเป็นอาคารบ้านเรือนสไตล์โคโลเนียลกระจายไปทั่วเมือง แอนติกาเลอค่าน่าขลุกอยู่ด้วย ไม่ว่าถนนสายไหนจึงไม่เคยอัตคัดนักท่องโลก ถนนปูด้วยหินเป็นร่องเป็นหลุมคือตัวตนของแอนติกา บางคนบอกว่าแค่พาสองเท้าเดินย่ำไปบนถนนปูด้วยหินก้อนใหญ่ๆ ในแอนติกาก็สัมผัสได้ถึงความคลาสสิกของเมืองนี้แล้ว

     ฉันพาตัวเองไปป้วนเปี้ยนแถวพลาซา มายอร์ (Plaza Mayor) นี่คือจัตุรัสกลางเมืองที่เป็นทุกสิ่งทุกอย่างของเมือง สำหรับคนที่มองหาศูนย์รวมจิตใจของเมือง มุมหนึ่งของจัตุรัสคือมหาวิหารประจำเมือง (Antigua Cathedral) ที่มีมุมสงบเอาไว้ให้คริสต์ศาสนิกชนทุกคนได้เข้ามาพึ่งพิงในสถานที่ที่อวลไว้ด้วยศรัทธา

     วิหารสีขาวแห่งนี้สร้างตั้งแต่กลางศตวรรษที่ 16 เหตุที่ดูใหม่แบบนี้ เพราะผลพวงจากแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นบ่อยครั้ง ร้ายแรงที่สุดก็เป็นช่วงปี 1773 ซึ่งปีนั้นแอนติกาทั้งเมืองพังพินาศไม่มีชิ้นดี โบสถ์แห่งนี้ก็ต้องบูรณะกันใหม่อีกรอบ

     กลางจัตุรัสเป็นสวนและน้ำพุที่สร้างตั้งแต่ศตวรรษที่ 20 ใครไม่รีบร้อนไปไหน ลองมองหาเก้าอี้ริมทางแล้วนั่งเพลิดเพลินไปกับทิวไม้และผู้คนที่เคลื่อนผ่านไปมา จะได้รู้ว่าชาวแอนติกาในศตวรรษที่ 21 นั้นยังใช้ชีวิตแบบเดิมๆ

     หญิงชาวแอนติกามักมานั่งจับกลุ่มกัน ในมือพวกหล่อนมีเก้าอี้พลาสติกหนีบไปด้วยเสมอ สะดวกนั่งตรงไหนก็วางลงแล้วนั่งล้อมวงคุยหรือนั่งขายของกันตรงนั้นเลย บางวงไม่มีเก้าอี้ก็หย่อนตัวลงนั่งสนทนากันริมทางเลย แต่หากเจอนักท่องเที่ยวปุ๊บ พวกหล่อนพร้อมจะทิ้งวงสนทนาแล้วพุ่งมาหากลุ่มเป้าหมายทันที

แอนติกาเป็นดินแดนที่ไม่ได้ถูกประดับไว้ด้วยแบรนด์เนม ทว่าถูกห่มไว้ด้วยบรรยากาศแบบดิบๆ เดิมๆ ไม่ว่าจะซอกแซกไปมุมไหน ก็พบว่าแอนติกาคือเมืองที่โรยไว้ด้วยสีสัน

     นักช้อปท่านไหนที่อยากสำรวจตลาดของแอนติกา รอบๆ จัตุรัสเป็นแหล่งช้อปชั้นดีที่มีไว้ให้คุณได้เดินสอดส่องและจับจ่ายกัน หรือใครอยากจะหารถม้าแล้วให้พาเที่ยวไปให้ทั่วแอนติกา มุมนี้ก็มีรถม้าจอดรออยู่ ความจริงชาวเมืองเองก็ยังคงใช้รถม้าอยู่เช่นกัน เดินไปมุมไหนเลยมีเสียงก่อกแก่กอยู่ทุกที่

     ประตูโค้งซันตา คาตาลีนา (Santa Catalina Arch) ที่เป็นเหมือนโลโก้ของแอนติกา คือมุมที่นักเดินทางทุกคนพากันเดินหา เดิมทีประตูนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิหารซันตา คาตาลีนา แต่ที่เหลือแค่ซุ้มประตูเพราะถูกแผ่นดินไหวเขย่าเมืองพินาศจนเหลือซุ้มประตูเท่าที่เห็น

     เดินไปสุดถนนสายนี้ ก็จะเจอโบสถ์งามอีกแห่งหนึ่งของแอนติกาอย่าง ลา เมอร์เซด (La Merced) สีเหลืองอร่ามของโบสถ์แห่งนี้สะกดทุกคนให้ยืนนิ่ง บางคนอาจจะสนุกกับการเดินสายเที่ยวโบสถ์ที่กระจายอยู่ทั่วเมือง แต่ฉันเดินถามเจ้าถิ่นเพื่อหาพิกัดที่จะพาไปเมอร์คาโด (Mercado) ตลาดนัดประจำเมืองที่ใหญ่ขนาดมีทั้งโซนขายข้าวของเครื่องใช้และโซนของที่ระลึก รับรองว่ามาถึงที่นี่ได้หิ้วอะไรติดไม้ติดมือกลับบ้านแน่นอน นี่ไม่ใช่ตลาดที่มีไว้ให้นักท่องเที่ยวได้มาจับจ่ายเท่านั้น แต่ยังเป็นมุมที่ชาวเมืองหอบลูกจูงหลานมาซื้อข้าวของเครื่องใช้ทุกอย่างภายในบ้านด้วยเหมือนกัน  

     เดินเอ้อระเหยไปให้ทั่วแอนติกา แล้วฉันจึงพบว่านี่คือเมืองหลวงเก่าของกัวเตมาลาที่น่าเพลิดเพลินเจริญอารมณ์ดีแท้  

     หากคุณคือนักเดินทางที่ตามล่าเมืองน่าเที่ยวระดับเอลิสต์ของโลก ปักหมุดเมืองแอนติกาไว้บนแผนที่โลก เพราะนี่คือเมืองที่ผู้รักการเดินทางทุกคนควรพาสองเท้าไปเดินย่ำบนถนนปูด้วยหินอันแสนคลาสสิก แล้วจะรู้ว่าโลกช่างน่าอภิรมย์เหลือเกิน