โปรเจกต์รีเฟรชศูนย์ราชการฯ จากคอนกรีตสู่เมืองคาร์บอนต่ำ

กว่า 20 ปี ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ เคยเป็นภาพจำของยุคที่รถยนต์ครองเมือง และพื้นที่โดยรอบถูกล้อมรอบด้วยลานจอดขนาดใหญ่ ถนนคอนกรีต แถมพื้นที่สีเขียวที่มีไว้ประดับมากกว่าทำงานจริง แต่เมื่อสภาพภูมิอากาศเริ่มมีปัญหา ทั้งความร้อนจัด น้ำท่วม และมลพิษ กรุงเทพฯ และศูนย์ราชการแห่งนี้จึงต้องเร่งหาทางพลิกเกมให้พื้นที่แห่งนี้มีความทันสมัยตามแบบสถาปัตยกรรมยุคใหม่

และ จุดเปลี่ยนสำคัญคือการมาของรถไฟฟ้าสายสีชมพู ซึ่งเปิดโอกาสให้ บริษัท ธนารักษ์พัฒนาสินทรัพย์ จำกัด หรือ DAD Asset Development ปรับพื้นที่ราชการขนาด 378 ไร่นี้ใหม่หมดด้วยแนวคิด “Low-Carbon City Working with Nature” เพื่อเปลี่ยนภาพจำเดิมๆ ระหว่างเมืองกับธรรมชาติ ตั้งเป้าให้ศูนย์ราชการจากเดิมที่เป็นพื้นที่ที่มีแต่รถและคอนกรีต ให้กลายเป็นพื้นที่ที่มนุษย์และระบบนิเวศทำงานร่วมกันอย่างแท้จริง

การเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้จึงเริ่มต้นแนวคิดจากการให้มนุษย์เป็นศูนย์กลางการออกแบบ และให้ความสำคัญกับคนมากกว่ารถที่จะเข้ามา ด้วยการทำ Skywalk เชื่อมสถานีรถไฟฟ้าสู่ใจกลางศูนย์ราชการ การวิ่งของรถมินิบัสไฟฟ้าแบบไร้มลพิษ และการปรับคอขวดจราจรหน้าอาคาร B–C ให้เป็นสวนสาธารณะระดับพื้นดินที่คืนพื้นที่ให้คน

ต่อด้วยการเปลี่ยนโครงสร้างสีเทาทั้งหลาย เช่น ลานจอดโล่ง หลังคาที่ไม่เคยใช้งาน บ่อน้ำประดับ ให้กลายเป็นโครงสร้างสีน้ำเงิน และ เขียวที่ทำงานร่วมกับธรรมชาติ เช่น สวนลอยฟ้าบนอาคาร A ที่ต้อนรับผู้คนจาก Skywalk อาคารจอดรถ D ที่กลายเป็น “ฟองน้ำยักษ์” จัดการน้ำ พลังงาน อาหารในโครงสร้างเดียว และ B-Park ที่รีไซเคิลน้ำเสียให้กลายเป็นหัวใจเย็นของอาคาร B นอกจากนี้ ถนนคอนกรีตทั่วพื้นที่ยังได้รับการแปลงร่างเป็นเครือข่ายเส้นทางร่มไม้ ปลูกต้นไม้พื้นถิ่นกว่า 5,500 ต้น พร้อมระบบชะลอน้ำตามธรรมชาติ และปิดท้ายด้วยการยกระดับอาคาร C ให้เป็นสถาปัตยกรรมพึ่งพาตนเอง ผลิตพลังงานสะอาด และจัดการภูมิอากาศจุลภาคด้วยตัวเอง ตั้งแต่โซลาร์เซลล์ไปจนถึงสวนบนหลังคาเกือบ 2 หมื่นตร.ม.

วันนี้ผลลัพธ์เริ่มชัดเจนและจับต้องได้ พื้นที่สีเขียวพุ่งจาก 36 ไร่เป็น 138 ไร่ โดย 47 ไร่เปลี่ยนจากคอนกรีตเป็นพื้นที่ซึมน้ำได้จริง อุณหภูมิลดลงได้สูงสุด 9°C ความหลากหลายทางชีวภาพกลับมา ระบบน้ำและพลังงานทำงานอย่างสมดุล และพื้นที่ราชการกลายเป็นที่ที่เดินแล้วสบาย หายใจแล้วรู้สึกดี และเปลี่ยนให้ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ ไม่ได้เป็นเพียงสถานที่ราชการอีกต่อไป แต่เป็นพื้นที่สีเขียวที่มีชีวิต และ คาร์บอนต่ำที่ไทยสามารถนำไปต่อยอดสู่อนาคต พร้อมพิสูจน์ว่าเมื่อเมืองทำงานร่วมกับธรรมชาติ ทุกอย่างไปได้ไกลกว่าเดิมมาก

ภาพ: ผลาณุสนธิ์ ผดุงทศ