ญี่ปุ่นกำลังเผชิญวิกฤตบ้านร้าง โดยเฉพาะในพื้นที่ชนบท มีบ้านที่ไม่มีคนอยู่อาศัยมากกว่า 8.5 ล้านหลัง ตามการสำรวจล่าสุดเมื่อปี 2018 ขณะที่สถาบันวิจัยโนมูระ (NRI) ประเมินว่าภายในปี 2033 ตัวเลขนี้จะพุ่งสูงขึ้นถึง 30% ของบ้านทั้งหมด!
แต่สำหรับชาวต่างชาติที่อยากเปลี่ยนบรรยากาศ บ้านร้างในแดนซามูไรเหล่านี้คือโอกาสทองในการเป็นเจ้าของบ้านต่างแดนในราคาเบาๆ โดยมีราคาเริ่มต้นแค่ราวๆ 23,000 ดอลลาร์สหรัฐเท่านั้น! (ประมาณ 750,000 บาท) บางคนถึงขั้นซื้อมาทำธุรกิจปล่อยเช่าระยะสั้น (Airbnb) กันเลยทีเดียว
คำถามที่น่าสนใจคือทำไมญี่ปุ่นถึงมีบ้านร้างมากมาย?
- เศรษฐกิจ-สังคมเปลี่ยน: ผู้เชี่ยวชาญอธิบายว่าปัญหาใหญ่คือคนญี่ปุ่นรุ่นใหม่ย้ายเข้าเมืองอย่างต่อเนื่อง ทำให้ ‘ชนบท’ ค่อยๆ ถูกทิ้งร้าง ประกอบกับอัตราการเกิดของญี่ปุ่นที่ต่ำลงทุกปี ทำให้มีคน ‘ไม่เพียงพอ’ ที่จะไปอยู่บ้านเหล่านี้
- ค่านิยมชอบ ‘ของใหม่’: คนญี่ปุ่นมีแนวคิดชอบสร้างบ้านใหม่มากกว่าซื้อบ้านมือสอง เพราะขาดวัฒนธรรม DIY ที่แข็งแรง ประกอบกับกังวลว่าบ้านเก่าจะไม่ทนแผ่นดินไหว จึงทำให้บ้านถูกปล่อยร้างไปเรื่อยๆ
- วัยรุ่นไม่สน: ถึงจะราคาถูกแต่คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ก็ไม่อยากย้ายไปอยู่ในชนบทที่ไม่ค่อยมีโอกาสก้าวหน้า แถมสภาพ ‘บ้านร้าง’ ทั่วพื้นที่ยิ่งเป็นข้อเสีย เพราะดูแล้วหมดอนาคต
คำถามต่อมาคือทำไมรัฐบาลไม่รื้อทิ้ง? คำตอบคือกฎหมายคุ้มครองทรัพย์สินของญี่ปุ่นทำให้ภาครัฐแทรกแซงเรื่องนี้ได้ยาก ก่อนปี 2015 รัฐแทบไม่มีสิทธิ์ใดๆ เลย บางครั้งเจอปัญหาติดตามตัวเจ้าของบ้านไม่ได้ด้วยซ้ำ
สำหรับบางคน การแปลงโฉมบ้านร้างเป็นบ้านที่น่าอยู่ก็ยังประหยัดต้นทุนมากว่าซื้อบ้านในประเทศตัวเอง เช่น Eric McAskill ชาวแคนาดาที่ซื้อบ้านร้าง 5 ห้องนอนในราคาไม่ถึง 1 ล้านบาท แถมค่าซ่อมยังไม่เกิน 300,000 บาท ถูกกว่าซื้อบ้านในแวนคูเวอร์หลายเท่าตัว
หรือคู่สามีภรรยาชาวอังกฤษ Jaya Thursfield และ Chihiro ที่ซื้อบ้านราคาราวๆ 1 ล้านบาท แล้วทุ่มงบรีโนเวตประมาณ 5 ล้านบาท ก็ยังถูกกว่าซื้อบ้านในลอนดอน
บางคนถึงกับทำธุรกิจจากเทรนด์นี้ เช่น Kurosawa และ Joey Stockermans ที่ซื้อบ้านร้างมาเปิดเป็นที่พักให้เช่า แถมยังก่อตั้งเว็บไซต์ AkiyaMart เพื่อช่วยให้ชาวต่างชาติหาซื้อบ้านร้างได้ง่ายขึ้น
น่าเสียดายที่คนท้องถิ่นกลับไม่ได้รู้สึกว่าบ้านร้างเป็น ‘ของดี’ แบบชาวต่างชาติ พวกเขามองว่าเป็นปัญหาสังคมเสียด้วยซ้ำ และแม้แต่การหลั่งไหลเข้ามาของต่างชาติก็ไม่ได้เปลี่ยนความคิดของคนท้องถิ่นที่มีต่อบ้านร้างได้มากนัก
ภาพ: Yuichi Yamazaki / Getty Images
อ้างอิง:
