สืบเบาะแสการหายตัวของ จามาล คาช็อกกี นักข่าวชาวซาอุดีอาระเบีย

จามาล คาช็อกกี นักข่าวชาวซาอุดีอาระเบีย ได้เดินทางไปสถานกงสุลซาอุดีอาระเบีย ณ นครอิสตันบูล ประเทศตุรกี เมื่อวันที่ 2 ตุลาคมที่ผ่านมา เพื่อรับเอกสารสำคัญการหย่าไปประกอบการยืนจดทะเบียนสมรสครั้งใหม่ แต่ไม่มีใครพบเขาอีกเลย

แหล่งข่าวตุรกีอ้างว่านักวิจารณ์รายนี้ถูกฆาตกรรมภายในสถานกงสุล แต่ทางฝ่ายซาอุดีอาระเบียแย้งข้อกล่าวหานี้ พร้อมยืนยันว่าเขาได้ออกจากอาคารไปแล้วก่อนจะหายตัวไป

ในวันนี้ (19 ต.ค.) เจ้าหน้าที่ตำรวจตุรกีขยายพื้นที่ค้นหาหลักฐานคดีดังกล่าว เนื่องจากสันนิษฐานว่าศพของผู้ตายอาจถูกทิ้งไว้ในป่า

แถลงความคืบหน้าการค้นหาหลักฐานมีขึ้นหลังจากที่วานนี้ (18 ต.ค.) กองนิติวิทยาศาสตร์ตุรกีได้รับอนุญาตให้เข้าค้นพื้นที่สถานพำนักกงสุลและอาคารกงสุลดังกล่าว หลังการค้นหานานกว่า 9 ชั่วโมง มีรายงานว่าเจ้าหน้าที่ได้เก็บหลักฐานและตัวอย่างบางส่วนกลับไปตรวจสอบเพิ่มเติม

ในช่วงเวลาของการค้นหาหลักฐานนั้น กงสุลโมฮัมหมัด อัล โอไทบิ และครอบครัว ได้เดินทางออกจากตุรกีไปแล้วตั้งแต่วันอังคารที่ผ่านมา (16 ต.ค.)

ด้าน CNN Türk รายงานว่าการค้นหาครั้งนี้มีขึ้นภายหลังเจ้าหน้าที่พิสูจน์หลักฐานซาอุดีอาระเบีย 11 นายได้เข้าไปในพื้นที่ก่อนที่ฝ่ายตุรกีจะมาถึง และถือเป็นการค้นหาภายหลังจากที่เจ้าชายโมฮัมหมัด บิน ซัลมาน มกุฎราชกุมารแห่งราชวงศ์ซาอุดีอาระเบียได้ออกมาให้สัมภาษณ์เมื่อวันที่ 12 ตุลาคมที่ผ่านมาว่า “เราจะอนุญาตให้พวกเขาเข้าตรวจค้นและทำอะไรก็ตามที่ต้องการ… เราไม่มีอะไรที่จะปกปิด”

ภายในการรายงานข่าวช่วงที่ผ่านมา สื่อหลายสำนักรวมถึง The New York Times รายงานว่าเหตุการณ์บังคับสูญหายคาช็อกกีนี้มีผู้ที่เกี่ยวโยงกับมกุฎราชกุมารแห่งราชวงศ์ซาอุดีอาระเบีย หรือที่รู้จักในนาม ‘MBS’ ด้วยกัน 4 คน

ฝ่ายรัฐบาลตุรกียังอ้างอิงหลักฐานที่ยังไม่ได้เปิดเผยสู่สาธารณะว่ามีเจ้าหน้าที่ 15 นายในปฏิบัติการพิเศษที่ส่งตรงจากซาอุดีอาระเบีย ขณะเดียวกัน เดวิด เฮอร์ส บรรณาธิการ Middle East Eye แสดงความคิดเห็นถึงหน่วยนี้ว่าไม่ได้มีเพื่อการลักพาตัวหรือสอบสวน

สำนักข่าว Al Jazeera รายงานไปในทางเดียวกันว่ากลุ่มปฏิบัติการ 15 นายได้เดินทางเข้านครอิสตันบูลในวันเดียวกันกับที่นักข่าวรายดังกล่าวหายตัวไป พร้อมทั้งยังจองที่พักใกล้สถานกงสุลเป็นเวลา 4 วัน แต่พบการรายงานว่าเดินทางออกจากพื้นที่เพียงไม่ถึง 24 ชั่วโมงให้หลัง

ก่อนหายตัวไป คาช็อกกี วัย 59 ปี อาศัยอยู่ในสหรัฐอเมริกาหลังเนรเทศตัวเองออกจากซาอุดิอาระเบีย หลายครั้งเขาได้เขียนโจมตีการดำเนินนโยบายของ MBS รวมถึงเรียกร้องเสรีภาพของสื่อในประเทศด้วย

เหตุการณ์นี้ทำให้นานาประเทศและสหประชาชาติ ออกมาเรียกร้องความโปร่งใสในการสอบสวน โดย อันโตนิโอ กูเตอร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติ เผยความรู้สึกหวั่นเกรงว่าการบังคับสูญหายอาจกลายเป็นบรรทัดฐานใหม่ และย้ำให้รัฐบาลประเทศต่างๆ โต้ตอบอย่างเหมาะสมหากคำตอบของคดีออกมาชัดเจนแล้ว

วานนี้ (18 ต.ค.) ประธานาธิบดีแห่งสหรัฐอเมริกา โดนัลด์ ทรัมป์ ให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนถึงกรณีดังกล่าวว่าดูเหมือนว่าคาช็อกกีเสียชีวิตแน่ชัดแล้ว ก่อนเสริมว่าเป็นเรื่องน่าเศร้าอย่างยิ่ง

ท่าทีดังกล่าวแตกต่างออกไปจากช่วงที่ผ่านมาที่ทั้งทรัมป์และไมค์ ปอมเปโอ รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐฯ แสดงจุดยืนว่าเชื่อในคำพูดของมกุฎราชกุมารด้วยการออกมาย้ำว่า MBS ปฏิเสธการมีส่วนรู้เห็นกับเหตุการณ์ครั้งนี้ เช่นเดียวกับนายกรัฐมนตรีตุรกี เรเจป ไตยิป แอร์โดอัน ที่ออกมายืนยันลักษณะเดียวกัน

มกุฎราชกุมารแห่งราชวงศ์ซาอุดีอาระเบียเคยออกมากล่าวว่าปฏิบัติการสอบสวนดำเนินไปอย่างจริงจังและเชื่อถือได้

ในช่วง 18 เดือนที่ผ่านมา หลัง MBS ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งมกุฎราชกุมาร พระองค์ได้เดินหน้าสร้างภาพลักษณ์ในฐานะผู้นำหัวก้าวหน้าและนักปฏิรูป ซึ่งการตกเป็นเป้าสายตาของคดีนี้ย่อมส่งผลต่อมุมมองดังกล่าว

Yeni Şafak สื่อตุรกี ระบุว่ามีหลักฐานสำคัญเป็นบันทึกเสียงที่อ้างว่ากงสุลซาอุดีอาระเบียบอกให้หน่วยปฏิบัติการ “ออกไปทำข้างนอก พวกนายกำลังทำให้ฉันซวยไปด้วย” โดยมีรายงานอีกว่าคาช็อกกีถูกฆ่าโดยตัดศีรษะและแยกส่วนร่างกายเป็นชิ้นๆ

แม้จะยังไม่มีการเปิดเผยหลักฐานจากฝั่งตุรกี แต่หน่วยข่าวกรองประเทศต่างๆ ก็ออกมายืนยันรายงานดังกล่าวแล้วเช่นกัน นอกจากนี้ยังมีรายงานที่อ้างแหล่งข่าวระดับสูงในตุรกีว่ารัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ได้ฟังบันทึกเสียงดังกล่าวแล้ว

ในแถลงการณ์เดียวกันเมื่อวานนี้ ประธานาธิบดีสหรัฐฯ เผยต่อไปว่าหากพิสูจน์แล้วว่าซาอุดีอาระเบียอยู่เบื้องหลังการสังหารนักข่าวรายนี้ย่อมมีผลลัพธ์ที่ร้ายแรงตามมา กลับลำท่าทีที่เขาเคยแสดงจุดยืนไม่ยกเลิกสัญญาค้าอาวุธมูลค่า 110,000 ล้านเหรียญสหรัฐกับประเทศซาอุดีอาระเบีย

ก่อนหน้านี้สมาชิกวุฒิสภาเดโมแครต 11 คนได้ยื่นจดหมายถึงประธานาธิบดีและองค์กรที่เกี่ยวข้องกับทรัมป์ให้เปิดเผยถึงความสัมพันธ์ทางการเงินระหว่างทรัมป์และฝั่งซาอุดีอาระเบีย ซ้ำยังมี ส.ว. พรรครีพับลิกัน ลินด์ซีย์ แกรแฮม ที่ออกมาเรียกร้องให้ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ใช้มาตรการคว่ำบาตรซาอุดีอาระเบียอย่างรุนแรงด้วย

อย่างไรก็ตาม ทรัมป์ได้ออกมาแสดงท่าทีว่าตนจะไม่ยกเลิกสัญญาค้าอาวุธมูลค่า 110,000 ล้านเหรียญสหรัฐกับประเทศซาอุดีอาระเบีย

บทความสุดท้ายของนักวิจารณ์

นักข่าวชาวซาอุดีอาระเบียที่หายตัวไปนี้มีประสบการณ์ทำงานอย่างโชกโชน ไม่ว่าจะการสัมภาษณ์ โอซามา บิน ลาเดน หัวหน้ากลุ่มอัลกออิดะห์ การรายงานข่าวสงครามอ่าวเปอร์เซีย หรือการเขียนโจมตีฝ่ายต่างๆ อย่างรัฐบาลซาอุดีอาระเบียและผู้นำทางจิตวิญญาณของชาวมุสลิมนิกายหนึ่ง

ตัวเขาเองต้องโยกย้ายตำแหน่งหลายครั้ง เนื่องจากความขัดแย้งอันสืบเนื่องจากจุดยืนในการวิจารณ์ของตนเอง จนท้ายที่สุดได้เนรเทศตัวเองไปอยู่ในรัฐเวอร์จิเนียของสหรัฐฯ เมื่อปีก่อน และเริ่มเขียนบทความให้ The Washington Post

หลังจากการหายตัวไปของนักข่าวรายนี้ The Washington Post ได้ตีพิมพ์บทความของคาช็อกกีเมื่อวัน 17 ตุลาคมที่ผ่านมา โดยระบุว่าได้รับมาจากผู้ช่วยของเขา 1 วันหลังจากที่เขาเข้าไปในสถานกงสุล

เนื้อหาหลักของบทความกล่าวถึงเสรีภาพสื่อในตะวันออกกลาง ด้วยความคาดหวังให้โลกอาหรับสามารถเข้าถึงสื่อข้ามพรมแดนเพื่อให้พลเรือนสามารถรับทราบถึงความเป็นไปของโลกและขยายฐานการแสดงออกให้ชาวอาหรับเอง

“พวกเราทุกข์ทรมานจากความยากจน การบริหารที่ย่ำแย่ และการศึกษาที่ไม่ได้ความ ด้วยการสร้างพื้นที่การแสดงออกระหว่างประเทศที่เป็นอิสระและแยกออกจากอิทธิพลรัฐบาลชาตินิยมที่เผยแพร่ความเกลียดชังผ่านโฆษณาชวนเชื่อ ประชาชนในโลกอาหรับก็จะสามารถที่จะจัดการปัญหาเชิงโครงสร้างที่สังคมเผชิญอยู่ได้” คาช็อกกีกล่าวทิ้งไว้ในบทความสุดท้าย