เชื่อว่าทุกท่านคงทราบข่าว เกร็กก์ โพโพวิช ตำนานโค้ช NBA ตัดสินใจเลิกงาน โค้ชซาน แอนโตนิโอ สเปอร์ส เป็นที่เรียบร้อยด้วยวัยถึง 76 ปี
หลังการคุมทีมยาวนาน 29 ปี พาทีมประสบความสำเร็จ ครองแชมป์ 5 สมัย (1999, 2003, 2005, 2007 และ 2014) พร้อมด้วยเหรียญทองโอลิมปิก 2021 ที่กรุงโตเกียว กับทีมชาติสหรัฐอเมริกา
แวบหนึ่งในความทรงจำ สำหรับโพโพวิช หรือที่หลายคนเรียกเขาว่าโค้ชพ็อพ ผมนึกถึง อเล็กซ์ เฟอร์กูสัน กับ บิลล์ เบลิเช็ค
เฟอร์กูสันก้าวลงจากบัลลังก์ผู้จัดการทีมแมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด เมื่อปี 2013 ขณะอายุ 71 ปี หลังจากคุมทีมมา 26 ฤดูกาล
กวาดความสำเร็จมากมายรวมทั้งแชมป์พรีเมียร์ลีก 13 สมัย
เบลิเช็คก้าวลงจากบัลลังก์โค้ชนิว อิงแลนด์ เพเทรียตส์ เมื่อปี 2023 ขณะอายุ 71 ปีเช่นกัน หลังจากคุมทีมมา 24 ฤดูกาล
กวาดความสำเร็จแชมป์ซูเปอร์โบวล์ 6 สมัย (XXXVI, XXXVIII, XXXIX, XLIX, LI, LIII)
พวกเขาเหมือนกันคือต่างทำให้แฟนกีฬาในวงการนั้นๆ แทบลืมชื่อโค้ชผู้เคยคุมทีมก่อนหน้าด้วยซ้ำ
ทีมของเฟอร์กูสันและเบลิเช็คยังเหมือนกันตรงที่เมื่อพวกเขาจากมาแล้ว ความสำเร็จสูงสุดทั้งแชมป์พรีเมียร์ลีกกับซูเปอร์โบวล์ไม่เคยได้สัมผัสอีกเลย
สเปอร์สจะเจริญรอยตามหรือเปล่า? นี่คือคำถามที่สาวกผู้จงรักภักดีอดหวั่นใจไม่ได้
ความต่างจากอีกสองตำนานก็คือโค้ชพ็อพยังไม่ลาจาก ขอทำหน้าที่ประธานทีม อีกทั้ง มิตช์ จอห์นสัน เฮดโค้ชคนใหม่ เขาก็ปั้นมากับมือ
โพโพวิชมีอาการเส้นเลือดสมองปริตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน ไม่เคยกลับมาคุมทีมได้อีกเลย
ตอนขึ้นแถลงข่าวอำลาร่างกายซีกซ้ายเหมือนไม่ปกติ แขนยังไม่สามารถยกได้
“ถึงแม้ผมยังรักและหลงใหลในเกม ผมก็ตัดสินใจว่าถึงเวลาที่ต้องถอยออกมาจากฐานะเฮดโค้ช
“ผมขอขอบคุณบรรดาผู้เล่น โค้ช สตาฟฟ์ และแฟนๆ ซึ่งน่าอัศจรรย์ อนุญาตผมได้ทำงานให้พวกเขาในฐานะเฮดโค้ชสเปอร์ส
“ผมยังตื่นเต้นกับโอกาสที่จะยังสนับสนุนองค์กร ชุมชน และเมือง อันมีความหมายอย่างมากสำหรับผมต่อไป”
โพโพวิชเริ่มทำงานกับสเปอร์สในฐานะผู้ช่วยโค้ช แลร์รี่ บราวน์ เมื่อปี 1988 ทำอยู่ 4 ปี ก็ออกไปช่วย ดอน เนลสัน ที่โกลเด้น สเตท วอร์ริเออร์ส
โพโพวิชอยู่ด้านซ้ายสุดของภาพ ดอน เนลสัน อยู่ขวาสุดของภาพ
เนลสันได้รับการยกย่องเรื่องแนวคิดเกมบุกสร้างสรรค์โค้ชอยู่นาน 31 ซีซัน ติดอันดับ 1 ใน 10 โค้ชตลอดกาล NBA
เขาเป็นคนริเริ่มตำแหน่งพอยต์-ฟอร์เวิร์ด สะสมชัยชนะมากสุดตลอดกาล กระทั่งมาโดนโพโพวิชแซงในภายหลัง
เนลสันยกย่องลูกน้องเก่าตัวเอง
“เขาคือโค้ชที่เก่งที่สุดเท่าที่เคยมีมา ตอนผมจ้างเขามาช่วยงาน ยังนึกว่าเขาคงได้มาเรียนรู้อะไรจากผมไปบ้าง
“ที่ไหนได้ ผมกลับต้องเรียนรู้จากเขามากกว่าที่เขาเรียนรู้จากผมเสียอีก
“ตอนผมเจอเขาหนแรก ให้บินมาสัมภาษณ์งาน ผมจ้างเขาตั้งแต่วันนั้นเลย
“เห็นเขาทำงานก่อนเกม ยังนึกในใจว่านี่คือคนที่ผมต้องเอามาช่วย เขามีทุกอย่างและมากมายกว่าที่ผมคิดว่าตัวเองมีเสียอีก
“สิ่งแรกที่เขาทำตอนมาอยู่โกลเด้น สเตท ก็คือเปิดแคมป์ซัมเมอร์ลีกให้เยาวชนท้องถิ่นมาแข่งขัน จะได้ไม่ต้องไปอยู่บนถนน
“พวกเขาแข่งกันตั้งแต่ 4 ทุ่ม ยันตี 2 และเขาก็มีรางวัลให้ เขาอยู่ตรงนั้นทุกคืน
“ที่นั่นคือโอ๊กแลนด์ไง มีเด็กเป็นร้อยๆ ที่มาเข้าโปรแกรม มันน่าอัศจรรย์มาก เขาทำงานอย่างสุดยอด ช่วยให้เด็กไม่ต้องเตร็ดเตร่อยู่ตามถนน ไม่สร้างปัญหาขึ้น”
ช่วยงานเนลสันอยู่ 2 ฤดูกาล โพโพวิชกลับมายังซานแอนโตนิโอในฐานะผู้บริหารสเปอร์สปี 1994
จากนั้นจัดการไล่ บ็อบ ฮิลล์ ออก เมื่อเห็นว่าสตาร์ทฤดูกาล 1996 ด้วยสถิติแค่ 3-15 (ชนะ 3 แพ้ 15) ก่อนตั้งตัวเองทำงานโค้ชแทน
ฤดูกาลดังกล่าวสเปอร์สเจอปัญหาตัวเจ็บจนแย่ แต่โชคดีได้ดราฟต์ทีมแรก จึงเลือก ทิม ดันแค่น มากลายเป็นเสาหลัก
โค้ชพ็อพเข็นทีมเข้าเพลย์ออฟ 22 ปีซ้อน ระหว่างปี 1998-2019 ชนะอย่างน้อย 50 เกม 18 ฤดูกาลติดต่อกัน
เขาสะสมชัยชนะฤดูกาลปกติ 1,422 เกม มากที่สุดของ NBA และยังช่วยสเปอร์สกวาด 5 แชมป์
ครองตำแหน่งโค้ชยอดเยี่ยม 3 สมัย มากที่สุดร่วมลีกเท่าเนลสันและ แพท ไรลี่ย์
แน่นอนว่าเส้นทางของโค้ชพ็อพไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ ต้องประสบความปราชัยอย่างเจ็บปวดหลายครั้ง แต่คงไม่มีหนไหนหนักเท่ากับรอบชิงปี 2013
แฟนบาส NBA คงจำภาพ เรย์ แอลเล่น ชู้ต 3 แต้ม กู้ชีพไมอามี่ ฮีต ท้ายเกม 6 ก่อนเชือดต่อเวลา 103-100
ท้ายสุดฮีตแซงคว้าแชมป์ 4-3 เกม
มานู จิโนบลี่ สนิทกับโพโพวิชอย่างมาก นั่งกินมื้อค่ำกันเป็นร้อยๆ ครั้ง คุยกันทุกเรื่องตั้งแต่การเมือง สงคราม การแข่งขัน และลูกๆ
โพโพวิชเคยมาเคาะห้องมานูตอนตี 1 พร้อมขวดไวน์ เพื่อให้กำลังใจ หลังจากผลงานแย่
แต่มันมีมื้อค่ำที่ตราตรึงใจมานูกับโค้ชพ็อพมากที่สุด
“มันมีร้านอาหารที่โรงแรมชื่ออิลกับเบียอาโน่ ผมลืมไม่ลงจริงๆ”
ร้านอาหารในไมอามี่ตั้งชื่อตามนกนางนวลในภาษาอิตาลี
ผู้เล่นสเปอร์สเข้ามานั่งเซื่องซึมกันอย่างไม่เชื่อตัวเอง
วันที่ 19 มิถุนายน 2013 อีกไม่กี่วินาทีสเปอร์สก็จะได้แชมป์ NBA อยู่แล้ว กลับโดนพิษสงแอลเล่นเข้าไป
นั่นคือหนึ่งในช็อตแห่งความทรงจำประวัติศาสตร์รอบชิงฯ NBA
ผ่านมานาน แต่มานูยังจำได้แม่น
“เราเกือบได้แชมป์อยู่แล้ว แต่ก็เป็นโค้ชพ็อพที่บอกว่า
“ชนะด้วยกัน แพ้ด้วยกัน ยังไงพวกแกก็ต้องกินข้าว ดังนั้นเรากินข้าวด้วยกัน”
ต่อให้เป็นอาหารอิตาเลียนเลิศรส กลิ่นหอมกรุ่นของไวน์ที่หน้าหาดไมอามี ก็ไม่สามารถชะล้างความรู้สึกเจ็บปวดจากลูกชู้ตของแอลเล่นได้
จิโนบลี่เจ็บใจตัวเองอย่างมากที่โดน คริส บอสช์ เข้าแย่งรีบาวด์เกมบุกใส่ ก่อนที่ลูกบาสจะส่งไปถึงมือแอลเล่นตรงมุมคอร์ตเป็นระยะ 3
ภาพแอลเล่นชู้ตลงยังวนในหัวสมองผู้เล่นสเปอร์ส
โพโพวิชยังพยายามเดินปลอบลูกทีมทุกโต๊ะ
“เราคุยกัน เราร้องไห้ด้วยกัน เขาเดินไปแต่ละโต๊ะเพื่อปลอบผู้เล่น พยายามให้กำลังใจ ขณะที่เราเสียใจอย่างหนัก”
คุณสมบัติผู้นำอย่างนึงของโพโพวิชก็คือการใช้คำพูดทำให้เกิดมุมมองที่ดี ไม่ว่าจะเผชิญสถานการณ์แบบใด
“หนึ่งในประโยคที่เราได้ยินบ่อยก็คือ ถ้านี่คือสิ่งเลวร้ายสุดที่เกิดขึ้นในชีวิตคุณ ต้องถือว่าคุณโชคดีอย่างมาก พระเจ้าคุ้มครอง และมีชีวิตที่โชคดีเหลือเกิน”
หนึ่งปีหลังจากมื้อค่ำดังกล่าวในไมอามี
สเปอร์สล้างตาฮีตในรอบชิง NBA 4-1 เกม คว้าแชมป์สมัย 5
“เขาต้องการทุกอย่างจากคุณถึงที่สุด” จิโนบลี่แข่งให้สเปอร์ส 16 ซีซัน กล่าว
“สิ่งที่ทำให้เขายิ่งใหญ่ก็คือวันหลังจากนั้น หรือเมื่อไรก็ตามที่เกิดอะไรขึ้น 2-3 ชั่วโมงต่อมา, วันรุ่งขึ้น หรือแม้แต่วันคริสต์มาสที่บ้านเขา คุณต้องนึกว่าเขาคงหงุดหงิด อารมณ์เสีย ผิดหวังกับตัวคุณมาก
“จู่ๆ คุณกลับได้นั่งจิบไวน์และคุยกัน ราวกับเรื่องที่เกิดขึ้นในเกมไม่เคยมีมาก่อน”
ไม่น่าแปลกใจที่เราจะเห็นภาพทั้งมานูและดันแค่นยืนขนาบข้างโพโพวิช ขณะเดินช้าๆ ขึ้นบนโพเดียม เพื่อกล่าวอำลาตำแหน่งโค้ชอย่างเป็นทางการ
โค้ชพ็อพบอกว่า อดีตลูกทีมทั้งสองคนไม่ได้เพิ่งมาเคียงข้าง แต่อยู่กับเขาตลอดช่วงเวลาทำกายภาพเพื่อฟื้นฟูตัวเองหลังเส้นเลือดสมองปริ
องค์กรสเปอร์สให้เกียรติโพโพวิชอย่างมาก ปล่อยเขาตัดสินใจด้วยตัวเองที่จะวางมือ
แม้ทีแรกเจ้าตัวยังอยากกลับมาทำงาน อยากเป็นโค้ช
เขาเคยบอกว่า การได้ทำงานกับผู้เล่นหนุ่มซึ่งอยากเรียนรู้ ก็ช่วยเติมพลังให้ตัวเองไปด้วย
เมื่อเกิดเหตุการณ์โพโพวิชเป็นลมในร้านสเต็กท้องถิ่นซานแอนโตนิโอกลางเดือนเมษายน ต้องขึ้นรถพยาบาลไปรักษาตัว เหมือนฟางเส้นสุดท้ายทำให้โพโพวิชตัดใจยกงานให้จอห์นสัน
สเปอร์สกำลังตกต่ำ ไม่ได้เข้าเพลย์ออฟ 6 ปีซ้อน
แต่ผู้บริหารลีกคนหนึ่งกลับชื่นชมโพโพวิช
“เขารับความพ่ายแพ้มากมายในช่วงหลายปีหลังอย่างดีทั้งๆ ไม่จำเป็นต้องทนทำยังได้นั่นคือความไม่เห็นแก่ตัว เขาพยายามสร้างรากฐานเพื่อให้ทีมมีความสำเร็จ”
รอยนิ้วมือของโพโพวิชยังปรากฏอยู่กับคลื่นลูกใหม่ในทีมมากมาย รวมทั้ง วิกเตอร์ เวมบันยาม่า เซ็นเตอร์กำลังสำคัญ ซึ่งถูกดราฟต์คนแรกปี 2023
ผู้เล่นชาวฝรั่งเศสทวีตถึงโค้ชพ็อพในวันอำลาตำแหน่ง
“29 ปี โค้ช, ขอบคุณมากครับสำหรับคำสอนและความเป็นผู้นำ รวมทั้งวัฒนธรรมทีมที่สร้างขึ้นมา
“แต่ที่สำคัญสุดก็คือความเป็นคนที่ยิ่งใหญ่และสร้างแรงบันดาลใจ
“รู้สึกเป็นเกียรติกับการมีส่วนร่วมในช่วง 29 ปีดังกล่าว 🙏🏽 ขออวยพรให้โค้ชไปได้สวยกับบทบาทใหม่”
หลายต่อหลายองค์กรพยายามเลียนแบบวิธีสร้างทีมในแบบโพโพวิช ทั้งจ้างผู้บริหารและสตาฟฟ์โค้ชไปจากเขา
นั่นเพราะโพโพวิชเชื่อในเรื่องการปั้นผู้ช่วยตัวเองเหมือนการปั้นผู้เล่น ใครที่เห็นแววว่ามีศักยภาพก็จะหนุนเต็มที่
เอาเฉพาะสายตรงจากเขา ทั้งอดีตลูกทีมหรือผู้ช่วยที่กำลังคุมทีม NBA ก็มีทั้ง สตีฟ เคอร์ (วอร์ริเออร์ส), อิเม่ อูโดก้า(ร็อคเก็ตส์), ด็อก ริเวอร์ส(บัคส์), วิลล์ ฮาร์ดี้ (แจซ), ควิน สนายเดอร์(ฮอว์คส)
อย่างจอห์นสันถูกฝึกให้เป็นเฮดโค้ช โดยที่โค้ชพ็อพปล่อยให้วางแผนการเล่นช่วงท้ายเกมมาพักใหญ่แล้ว
เขาเข้ามาในองค์กรสเปอร์สตั้งแต่ ปี 2016 รุ่นเดียวกับ ไบรอัน ไรท์ ผู้จัดการทีมคนปัจจุบัน
ตั้งแต่เกิดเรื่องโพโพวิชเส้นเลือดสมองปริต้นเดือนพฤศจิกายน ก็เข้ารับงานต่อได้ทันที
แม้สถิติการคุมสเปอร์สเพียง 31-45 ก็คงต้องมีดอกจัน เพราะเวมบันยาม่าพักยาวตั้งแต่พ้นออล-สตาร์ เบรค จากอาการลิ่มเลือดอุดตันบริเวณไหล่ จากนั้น ดิแอร่อน ฟ็อกซ์ การ์ดตัวดังซึ่งเพิ่งเทรดเข้ามา ก็ปิดเทอมตามไปด้วย
สเตฟอน แคสเซิ่ล การ์ดดาวรุ่ง ยังเพิ่งได้ตำแหน่งรูกกี้แห่งปีคนล่าสุด
นับว่าทรัพยากรภายในทีมสเปอร์สเพื่อเดินหน้าสู่เพลย์ออฟไม่เลวเลย
นี่ยังไม่รวมความหวังลุ้นดราฟต์อันดับต้นๆ โดยสเปอร์สจะมีโอกาสขยับจากที่ 8 ขึ้นสู่อันดับ 1 ถึง 6% รวมกับอีก 0.7% ของแอตแลนต้า ที่ต้องยกสิทธิ์มาให้จากสมัยเอา เมอร์รี่ย์เข้าทีม
ถ้าผู้เล่นซูเปอร์สตาร์อย่าง เควิน ดูแรนท์ หรือ ยานนิส อันเดโทคุนโบ ได้รับไฟเขียวจากต้นสังกัดเพื่อการเทรด
สเปอร์สมีทรัพยากรเอาไว้เทรดแลกพวกเขาคนใดคนหนึ่งทีเดียว
เรามาจับตากันว่า สเปอร์สเมื่อพ้นยุคการเป็นโค้ชของโพโพวิชจะเดินอย่างมั่นคงเพียงใด
เริ่มตั้งแต่วันออกหวยดราฟต์ NBA เช้าวันที่ 13 พฤษภาคม
