“การศึกษาเป็นอาวุธที่ทรงพลังที่สุดที่เราจะนำมาใช้ในการเปลี่ยนแปลงโลก” 

นี่คือหนึ่งในวลีสุดคลาสสิกจาก เนลสัน แมนเดลา อดีตประธานาธิบดีผู้ยิ่งใหญ่ของแอฟริกาใต้ ที่สะท้อนให้เห็นว่าการศึกษาสำคัญต่อมวลมนุษยชาติเพียงใด

ถึงอย่างนั้นก็ตาม ปัญหาเด็กด้อยโอกาสทางการศึกษาก็ยังคงเป็นหนึ่งในปัญหาที่หลายประเทศทั่วโลกกำลังเผชิญอยู่ ไม่เว้นแม้แต่ประเทศไทยที่ต้องยอมรับว่าเรื่องการศึกษายังคงเป็นหนึ่งปัญหาใหญ่ที่เฝ้ารอให้ผู้ใหญ่ในประเทศช่วยกันแก้ไขอย่างเร่งด่วน เพื่อลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำที่เกิดกับวงการการศึกษาให้ได้มากที่สุด เพราะในแต่ละปีมีเด็กไทยหลุดออกจากระบบการศึกษาไม่น้อยกว่า 1 แสนคน และยังไม่รวมตัวเลขของเด็กๆ ที่เป็นกลุ่มเสี่ยงอีกกว่า 4.8 ล้านคน

โดย ชัยภัทร ทรงลิลิตชูวงศ์ ตัวแทนจากเครือข่ายร้อยพลังการศึกษา เล่าถึงปัญหาพื้นฐานทางการศึกษาไทยว่า ทุกวันนี้ยังมีเด็กไทยอีกจำนวนไม่น้อยที่ยังมีปัญหาเรื่องของการศึกษาอยู่มาก 

หากยกตัวอย่างที่จับต้องได้ชัดและพบเห็นได้บ่อยเลยก็คือสถิติที่บ่งชี้ว่ามีเด็กไทยจำนวนกว่า 1.4 แสนคนโดยประมาณที่มีทักษะอ่าน-เขียนภาษาไทยไม่ค่อยได้

“ปัญหาที่ดูง่ายๆ เหล่านี้ทำให้เรารู้สึกตกใจพอสมควร เพราะเด็กที่มีปัญหาอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ที่เราพบส่วนใหญ่เป็นเด็กที่ขาดโอกาสทางการศึกษา ซึ่งพวกเขาไม่ใช่เด็กที่เกเรหรือเด็กที่ใช้ชีวิตไปวันๆ เพราะไม่อยากเรียน แต่ปัญหาคือพวกเขาอยากเรียน แต่ระบบการศึกษาไม่เอื้ออำนวยให้ได้พัฒนาศักยภาพของตัวเองได้อย่างเต็มที่” 

‘ร้อยพลังการศึกษา’ ลดความเหลื่อมล้ำ สร้างความเท่าเทียมให้การศึกษา

ปัญหาการศึกษาไทยนั้นเป็นปัญหาที่ใหญ่ ซับซ้อน และขยายวงกว้างอย่างรวดเร็วเกินกว่าที่เราจะสามารถแก้ได้ด้วยตัวคนเดียว เราจึงมองว่าเรื่องดังกล่าวนั้นต้องอาศัยการมีส่วนร่วมจากหลายองค์กรที่มีการทำงานที่หลากหลาย

“ยกตัวอย่างเช่น หากต้องการช่วยลดความเหลื่อมล้ำให้กับเด็กด้อยโอกาสด้วยการช่วยเหลือเรื่องเงินเพียงอย่างเดียว ผมคิดว่าไม่พอ เพราะเด็กไม่ได้ต้องการเงินเพียงอย่างเดียว หากแต่พวกเขายังต้องการสื่อการเรียนการสอนที่มีคุณภาพด้วย หรือแม้แต่ครูที่มีความตั้งใจดี อยากจะสอนเด็กให้ดีที่สุดเองก็มีจำนวนไม่เพียงพอ ทุกวันนี้ครูตามต่างจังหวัดต้องดูแลนักเรียนในอัตรา 1 ต่อ 50 บางโรงเรียนถึงขั้นต้องดูแลกันทั้งระดับชั้น และครูต้องดูแลหลายเรื่อง ไม่ใช่แค่เรื่องการสอน สิ่งนี้ล่ะที่ทำให้เห็นว่าครูไทยทุกวันนี้รับภาระเกินกว่าที่ควรจะเป็นจนไม่มีเวลาพอสำหรับการเตรียมสอนเด็กได้อย่างเต็มศักยภาพ จะเห็นได้ว่าหากแก้ทีละเรื่องหรือทีละจุดคงไม่ทันการแน่ เราจึงต้องสร้างการมีส่วนร่วมจากหลากหลายองค์กรเพื่อแก้ปัญหาและให้ความช่วยเหลือในจุดต่างๆ ไปพร้อมกัน เพื่อให้เด็กไทยได้รับการศึกษาที่ดีและมีคุณภาพที่สุด”

เครือข่ายร้อยพลังการศึกษาจึงเกิดขึ้นจากการรวบรวมองค์กรที่ทำงานเกี่ยวกับการแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำด้านการศึกษา โดยมีทั้งหมด 6 องค์กร ประกอบด้วย มูลนิธิยุวพัฒน์, บริษัท เลิร์นเอ็ดดูเคชั่น จำกัด, บริษัท เอ็ดดูเทค อินโนเวชั่น จำกัด, มูลนิธิทีช ฟอร์ ไทยแลนด์, บริษัท อาชีฟ โซเชียล เอนเทอไพรส์ จำกัด และเครือข่ายจิตอาสา

ปัจจุบันเครือข่ายร้อยพลังการศึกษาได้ช่วยเหลือเด็กไปแล้วกว่า 15,000 คน ใน 82 โรงเรียน 30 จังหวัดทั่วประเทศ 

Limited Education

ต่อมาคือแคมเปญ Limited Education เป็นโครงการที่เริ่มต้นขึ้นตั้งแต่ปี 2017 อยู่ในเครือข่ายร้อยพลังการศึกษา กับเป้าหมายที่อยากสร้างการตระหนักรู้ถึงปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาที่เกิดขึ้นกับเด็กไทยไปพร้อมกับเป้าหมายในการเปลี่ยนวิธีการช่วยเหลือของคนทั่วไปให้น่าสนใจมากกว่าเพียงการบริจาคเงิน ภายใต้แนวคิด ‘เปลี่ยนการศึกษาไทยให้เป็นของ(ไม่)ลิมิเต็ด’

เนื่องจากพฤติกรรมของผู้คนในทุกวันนี้มีไลฟ์สไตล์ที่ชอบกิน เที่ยว ช้อปปิ้ง มากกว่า Limited Education จึงมีการเชิญชวนแบรนด์ผลิตภัณฑ์ต่างๆ ร่วมผลิตสินค้าในรูปแบบ ‘ลิมิเต็ดเอดิชัน’ เพื่อสื่อถึงปัญหาการศึกษาไทย เพราะทุกคนที่เข้าร่วมเชื่อว่าเด็กไทยทุกคนควรได้รับการศึกษาที่เท่าเทียมกัน

โดยที่ผ่านมา Limited Education ร่วมมือกับแบรนด์สินค้าต่างๆ เพื่อนำเงินจากการจำหน่ายสินค้าเข้าระดมทุนในแคมเปญนี้ เช่น ในปีแรกทางแคมเปญได้ร่วมกับแบรนด์เสื้อผ้าสัญชาติไทยอย่าง Greyhound ที่ออกแบบเสื้อยืดคอลเล็กชันพิเศษด้วยตัวอักษรจากลายมือจริงของเด็กๆ ผู้เผชิญกับปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา อ่านไม่ออก เขียนไม่ได้ กลายมาเป็นเสื้อยืดคำผิดที่มีชื่อเขียนผิด โดยปีแรกสามารถขายและระดมทุนไปได้ถึง 2 ล้านบาท

หลังจากนั้นทางทีมยังสานต่อความสำเร็จจากปีแรกต่อมาเรื่อยๆ ด้วยความตั้งใจที่จะสร้างให้ Limited Education เป็นแพลตฟอร์มที่จะเชื่อมให้แบรนด์ สื่อ และผู้บริโภคได้ร่วมมือกันสร้างความเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นกับเด็กไทย ผ่านการร่วมสนับสนุนสินค้าลิมิเต็ดเอดิชันจากแบรนด์ต่างๆ ที่เต็มไปด้วยไอเดียสดใหม่ เข้ากับไลฟ์สไตล์ของผู้บริโภคที่แตกต่าง สอดแทรกความเข้าใจปัญหาการศึกษาไทย ไม่ว่าจะเป็น After You (ขนมปังเนยโสด), Club 21, LOVEiS, B2S และแบรนด์อื่นๆ อีกมาก จนระดมทุนร่วมบริจาคได้เป็นจำนวนมาก

“ทั้งหมดนี้เป็นเพราะเราเล็งเห็นว่าเด็กไทยในทุกวันนี้ขาดโอกาสด้านการศึกษาเป็นจำนวนมาก จึงมีการจับมือกับแบรนด์ต่างๆ เข้ามาร่วมมือกันและสร้างสินค้าระดับลิมิเต็ดเอดิชัน เพื่อเล่าเรื่องราวความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาไปในตัว  

“สิ่งที่กำลังเป็นสัญญาณที่ดีขึ้นเรื่อยๆ จากแคมเปญ Limited Education ที่ทำมาก็คือการได้เห็นแบรนด์สินค้าต่างๆ เห็นความสำคัญในการทำงานของเครือข่ายและปัญหาที่นำเสนอออกไป จนทำให้ถึงตอนนี้มีเจ้าของผลิตภัณฑ์จำนวนมากที่เข้าร่วม โดยในปีนี้มี 7 แบรนด์แล้วอยากที่จะส่งสินค้ารุ่นพิเศษเพื่อวางจำหน่ายในแคมเปญปีนี้ ด้วยความคิดที่อยากทำให้วิกฤตด้านการศึกษาของไทยดีขึ้นกว่าที่เป็นอยู่” ชัยภัทรกล่าว

อีกทั้งในปีนี้ Limited Education ตั้งใจปักหมุดหมายที่จะจัดขึ้นในเดือนกันยายนของทุกปี เพื่อเป็นจุดเริ่มต้นและเพื่อร่วมเฉลิมฉลองกับวันสำคัญประจำเดือนนี้คือ International Literacy Day (8 กันยายน) ซึ่งกำหนดโดยองค์การ UNESCO ที่มีความตั้งใจให้ทุกคนตระหนักถึงความสำคัญของการอ่านออกเขียนได้

รู้จัก 3 โครงการสร้างสรรค์ที่จะช่วยให้เด็กไทยทุกคนเท่าเทียม

Saturday School 

สำหรับ Saturday School เป็นหนึ่งในมูลนิธิที่ต้องการแก้ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ซึ่งมีความเชื่อว่าเด็กทุกคนมีศักยภาพ แต่ขึ้นอยู่กับกิจกรรมพื้นที่ที่จะดึงให้เด็กแสดงศักยภาพออกมาได้เป็นอย่างดี จึงได้มีการจัดพื้นที่ให้เป็นโรงเรียนวันเสาร์ ซึ่งมีการเชิญผู้มีความรู้ความสามารถด้านต่างๆ เข้ามาร่วมให้ความรู้ มาเผยแพร่ความสามารถในด้านนั้นๆ เพื่อให้น้องๆ ที่เข้าร่วมได้เห็นมุมมองที่หลากหลายจากที่พวกเขาชอบ เช่น เต้น ร้องเพลง รวมไปถึงการกีฬา 

ซึ่งมูลนิธิจะทำให้พวกเขาเชื่อว่าศักยภาพในตัวคนเรานั้นสามารถพัฒนาต่อได้อีก มันเป็นการเสริมสร้างความเชื่อมั่นให้ตนเอง ไม่ใช่ให้ทุกคนคิดว่าเกิดมาอย่างไรต้องเป็นไปตามนั้น ดังนั้นพื้นที่ในส่วนนี้นอกจากจะเสริมสร้างศักยภาพความสามารถแล้ว ยังเป็นการเสริมสร้างความมั่นใจให้ทำและแสดงออกในสิ่งที่ดีและมีคุณประโยชน์ยิ่งขึ้นไปอีก

เครือข่ายพัฒนาบ้านเด็ก

สำหรับเครือข่ายพัฒนาบ้านเด็ก เดิมทีเริ่มทำจากจังหวัดเชียงใหม่ แต่ตอนนี้ขยับมาทำที่กรุงเทพฯ ด้วย ตอนนี้ทำอยู่ 57 ชุมชน ช่วยเด็กไปได้แล้วประมาณ 1,500 คน 

“เครือข่ายนี้ไม่ได้พัฒนาเพียงแค่เรื่องการศึกษาเพียงอย่างเดียว แต่ยังเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตเยาวชน ซึ่งส่วนใหญ่ที่โครงการดูแลจะเป็นกลุ่มแรงงานต่างชาติที่พาลูกน้อยไปไหนมาไหนด้วย ทำให้เด็กจำนวนไม่น้อยต้องเติบโตมากับไซต์ก่อสร้าง ซึ่งการอยู่ในที่แบบนี้มีความเสี่ยงสูงมาก เสี่ยงในที่นี้คือเสี่ยงเรื่องสุขอนามัยหรือสภาพแวดล้อมที่เด็กต้องดำรงชีวิต ซึ่งไม่ค่อยพึงประสงค์เท่าที่ควร เราในฐานะบุคคลภายนอกเห็นว่าเด็กเหล่านี้ไม่เพียงมีความเสี่ยงที่ไม่ได้ไปโรงเรียน แต่ยังมีเรื่องสุขภาพและอื่นๆ อีกมาก”

อีกปัญหาที่พบก็คือสำหรับเด็กที่มีพ่อแม่ทำอาชีพก่อสร้าง ซึ่งอย่างที่ทราบกันว่าหากโครงการก่อสร้างที่ทำอยู่เสร็จแล้วก็จะมีการโยกย้ายไปตามที่ต่างๆ อยู่ตลอดเวลา ฉะนั้นเด็กเหล่านี้แทบจะย้ายโรงเรียนเกือบทุกๆ 6 เดือนก็ว่าได้ มันจึงเป็นผลพวงทำให้เด็กๆ ไม่สามารถมีคุณภาพชีวิตที่ดีและไม่ได้เรียนรู้ได้อย่างต่อเนื่องเท่าที่ควร 

ดังนั้นสิ่งที่เครือข่ายพัฒนาบ้านเด็กเข้ามาทำคือการพาวิทยากรหรือจิตอาสาเข้ามาส่งต่อความรู้สู่เด็กๆ รวมถึงการฝึกในเรื่องของศาสตร์วิชาชีพให้กับแม่และผู้ปกครองของเด็กๆ ให้สามารถทำงานฝีมือ เช่น กระเป๋าทำมือ ซึ่งจะนำมาขายในงาน Good Society Expo นี้ด้วย โดยรายได้จากการขายจะมอบให้มูลนิธิบ้านเด็ก เพื่อนำไปพัฒนาคุณภาพเด็กอีกหลายชีวิตที่ยังด้อยโอกาสทั้งคุณภาพชีวิตและการศึกษาด้วย

‘Good Society Expo’ คืออะไร และ ‘ร้อยพลังการศึกษา’ มีส่วนร่วมอย่างไร

สำหรับงาน Good Society Expo เป็นมหกรรมทำดีประจำปี และเป็นงานเดียวที่รวมองค์กรเพื่อสังคมเด่นๆ งานอาสาดีๆ จากทั่วประเทศไว้ในงานนี้ ผ่านหัวข้อและประเด็นทางสังคมมากมาย

โดยเครือข่ายร้อยพลังการศึกษาซึ่งร่วมเป็นส่วนหนึ่งของมหกรรม Good Society Expo เป็นปีที่ 3 ติดต่อกันแล้วได้ร่วมกับองค์กรด้านการศึกษาอีก 6 องค์กร ประกอบด้วย เครือข่ายร้อยพลังการศึกษา, Saturday School, เครือข่ายพัฒนาบ้านเด็ก, องค์การยูนิเซฟ ประเทศไทย (UNICEF), โรงเรียนมีชัยพัฒนา และบริษัท นานมีบุ๊คส์ จำกัด

ในปีนี้พาวิลเลียนด้านการศึกษาและเยาวชนได้เปลี่ยนชื่อเป็น Chance – Change – Child  (โอกาส – เอื้อ – อนาคต) ด้วยความมุ่งหวังที่จะกระตุ้นให้สังคมได้ตระหนักว่าการศึกษาเป็นเรื่องเร่งด่วน ใกล้ตัว และต้องการพลังของเราทุกคนในสังคม เพราะเรื่องนี้ไม่ใช่หน้าที่ของใครคนใดคนหนึ่ง

“ในงาน Good Society Expo นี้ร้อยพลังการศึกษา ได้นำสินค้าจากแคมเปญ Limited Education มาร่วมด้วย โดยเงินที่ได้รับจากสินค้าในงานนี้จะกลายเป็นเงินบริจาคให้กับเครือข่ายร้อยพลังการศึกษา เพื่อจัดสรรเงินที่ได้เปลี่ยนเป็นการช่วยเหลือในหลายรูปแบบ ทั้งทุนการศึกษา ห้องเรียนคุณภาพสำหรับเด็กๆ และการแนะแนวเส้นทางอาชีพให้พวกเขาเดินอย่างมั่นคงต่อไปในอนาคต ตามคอนเซปต์ ‘ยิ่งช้อป ยิ่งได้ลด (ความเหลื่อมล้ำ)’ รวมถึงเหล่าภาคีอีกมากมายที่จะนำสินค้าในโครงการเข้ามาจำหน่ายในงานครั้งนี้ด้วย”

ดังนั้นเมื่อทุกคนเข้ามาที่งาน Good Society Expo นอกจากจะได้ร่วมสนับสนุนสินค้าลิมิเต็ดเอดิชันแล้ว ผู้ร่วมงานยังจะได้เห็นสถานการณ์ความเหลื่อมล้ำกับเด็กไทยที่ไม่ใช่แค่เรื่องของคุณภาพชีวิต แต่คือเรื่องของการศึกษา สิทธิประโยชน์พื้นฐานที่เด็กๆ ควรจะได้รับเป็นอย่างดีที่สุด

“หากคุณเห็นป้าย Sale ในงานนี้ เราอยากบอกว่านี่ไม่ใช่การลดราคา แต่เป็นการช่วยลดความเหลื่อมล้ำที่เกิดขึ้นในสังคม” 

สุดท้ายนี้ต้องขอฝากงาน Good Society Expo ในวันที่ 10-13 ตุลาคม 2562 ณ ลานชั้น 1 ห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัลเวิลด์ ในงานมีประเด็นดีๆ ที่ไม่ใช่แค่เรื่องของการศึกษาเพียงอย่างเดียว แต่จะมีเรื่องของสิ่งแวดล้อม เรื่องของการต่อต้านคอร์รัปชัน และประเด็นที่น่าสนใจอีกมากมาย หรือหากใครที่อยากเป็นส่วนหนึ่งของโครงการเพื่อช่วยเหลือเยาวชนไทยแบบนี้ แต่ไม่สามารถมาร่วมงานได้ ก็สามารถร่วมสนับสนุนสินค้าจากแคมเปญ Limited Education ผ่านร้านค้าออนไลน์ www.limitededucation.org และ shopee.co.th/limited_education เพราะทุกการช้อปของคุณช่วยลดปัญหาความเหลื่อมล้ำเพื่ออนาคตของเด็กไทยที่ดีขึ้นในอนาคต

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์