พาสปอร์ตเหลือ 6 เดือน ออกเดินทางนอกประเทศได้ไหมนะ?

เป็นเวลาเกือบ 3 ปีแล้ว นับตั้งแต่การแพร่ระบาดของโควิดเกิดขึ้นบนโลกของเรา ตอนนี้ทุกสิ่งอย่างกำลังอยู่ในช่วงฟื้นตัวจนเรียกได้ว่าเราก้าวเข้าสู่ยุคหลังโควิดเรียบร้อยแล้ว พรมแดนระหว่างประเทศเปิดให้ท่องเที่ยว ผู้คนไปมาหาสู่กันได้แม้จะมีเงื่อนไขเล็กๆ น้อยๆ โผล่ขึ้นมาก็ตาม

สำหรับนักเดินทางอย่างเราๆ เชื่อว่าหลายคนคงกำลังงงสงสัย เอ…จะจองตั๋วเดินทาง แต่พาสสปอร์ตอยู่สภาวะก้ำกึ่งเฉียดๆ เหลือ 6 เดือนในวันเดินทาง หรือมีอายุใช้งานผ่าน 6 เดือนสุดท้ายมาไม่กี่วัน พาสสปอร์ตเล่มนี้ยังใช้ได้อยู่หรือไม่นะ? เราจำเป็นต้องทำใหม่หรือเปล่า?

อายุของพาสปอร์ตแต่ละประเทศนั้นไม่เท่ากัน 5 ปี 10 ปีบ้าง แล้วแต่กำหนด สำหรับประเทศไทยเปลี่ยนสู่ระบบ 10 ปีในช่วงก่อนการระบาดไม่นาน ซึ่งผู้เขียนมองว่าเป็นเรื่องที่ดีมาก เพราะมีไม่กี่คนหรอกที่จะใช้พาสปอร์ตหมดเล่ม ส่วนใหญ่แล้วมักหมดอายุเสียก่อน เผลอๆ บางคนใช้ครั้งเดียวก็ต้องทิ้งเล่มเสียแล้ว กฎข้อบังคับส่วนใหญ่กำหนดว่าหนังสือเดินทางต้องมีอายุมากกว่า 6 เดือนถึงเดินทางออกนอกประเทศได้ แต่เอ๊ะ…เคยสงสัยกันไหมว่าทำไมพาสปอร์ตต้องมีอายุมากกว่า 6 เดือน ขาดแค่ 2-3 วันได้ไหม และทำไมในทางปฏิบัติจึงหมดอายุการใช้งานเร็วกว่าเวลาจริง

🙋📕 สากลโลกเขากำหนดไว้ 6 เดือน

จริงๆ พาสปอร์ตยังคงทำหน้าที่จวบจนวันสุดท้ายที่ระบุไว้ในตัวเล่ม เพียงแต่ว่าหน้าที่บางประการของมันถูกตัดทอนลง ซึ่งหน้าที่นั้นก็ใหญ่เสียด้วย นั่นคือใช้เป็นใบเบิกทางผ่านข้ามพรมแดน มากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ของประเทศทั้งหมดทั่วโลก กำหนดอายุพาสปอร์ตว่าต้องมีอายุขั้นต่ำ 6 เดือนจวบจนวันเดินทางกลับ ถึงอนุญาตให้เดินทางเข้าประเทศได้ เหตุที่เป็นเช่นนั้นเพราะต้องการเผื่อเหลือเผื่อขาดกรณีมีเหตุฉุกเฉินสารพัดอย่างที่สามารถเกิดขึ้นได้โดยไม่คาดคิด ไม่ว่าจะเป็นการพลัดหลง การติดค้างอยู่สนามบินในเที่ยวบิน เผื่อเวลาเปลี่ยนเครื่อง ฯลฯ ซึ่งขนาดเผื่อไว้ 6 เดือนแล้ว ก็ยังมีนักเดินทางหลายคนตกค้าง มีปัญหาให้สถานทูตช่วยเหลือตลอดเวลา

และด้วยตัวเลข 6 เป็นจำนวนเดือนที่ประชาคมโลกส่วนใหญ่กำหนดไว้ ทางสายการบิน รวมถึงผู้ประกอบการในธุรกิจท่องเที่ยวต่างๆ จึงใช้เลข 6 เป็นบรรทัดฐานในการป้องกัน บางแห่งเคร่งครัดถึงขั้นทำธุรกรรมใดๆ ล่วงหน้าไม่ได้เลยถ้าหนังสือเดินทางอายุไม่ถึง 6 เดือน แต่บางแห่งทำได้ แค่วันเดินทางต้องผ่านเงื่อนไขเท่านั้น

🙋📕 ในกรณีขาดแค่ 2-3 วัน จะลักไก่ได้ไหม

คำตอบคือ ได้ แต่ไม่เสมอไป อย่างที่กล่าวไว้ข้างต้นว่าส่วนใหญ่แล้วใช้เลข 6 เดือนเป็นบรรทัดฐานในการตรวจคนเข้าเมือง แต่ก็มีอีกหลายประเทศที่สามารถรับตราประทับเข้าเมืองได้โดยมีอายุพาสปอร์ตต่ำกว่าเลข 6 เช่น ญี่ปุ่น หรือบางประเทศในแถบเอเชีย ฉะนั้นหากจำนวนวันพาสปอร์ตขาดแค่ 1-2 วันจึงจะครอบคลุมทั้งทริป แล้วคุณเดินทางไปประเทศดังกล่าว บางสายการบินก็จะปล่อยให้เราขึ้นเครื่องตามปกติ แต่อาจมีเอกสารยืนยันว่า ‘คุณจะต้องรับผิดชอบค่าตั๋วเองในกรณีที่ถูกปฏิเสธจากการตรวจคนเข้าเมืองประเทศปลายทาง’ หรือถ้าใครจะเถียงว่า “ไม่นะ ฉันก็เคยมาแล้ว ไม่เคยเป็นอะไร” ดิฉันขอบอกว่า นั่นเพราะคุณโชคดี ประสบการณ์ของนักเดินทางแต่ละคนที่ได้รับมักจะต่างกัน ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของเจ้าหน้าที่ด่านตรวจคนเข้าเมืองล้วนๆ

ภาพ: Passportindex.com

🙋📕ตัวอย่างกำหนดขั้นต่ำของแต่ละกลุ่มประเทศ

มีหลายประเทศทั่วโลกที่พาสปอร์ตอายุไม่ถึง 6 เดือนก็เที่ยวได้ รายชื่อด้านล่างที่เรานำมานั้นเป็นรายละเอียดสากลของแต่ละประเทศว่าประเทศไหนจัดอยู่ในกลุ่มใด รายชื่อเหล่านี้ปรับเปลี่ยนอยู่เสมอ ขึ้นอยู่กับเวลาและข้อตกลงระหว่างประเทศ ฉะนั้นอย่าลืมเช็กกับสถานกงสุลของแต่ละประเทศก่อนเดินทาง นี่เป็นเรื่องสำคัญ

1. เชงเก้น (Schengen Area)

ประเทศในกลุ่มเชงเก้น หรือกลุ่มสมาชิก EU ส่วนใหญ่ยึดพาสปอร์ตอายุมากกว่า 6 เดือนสำหรับชาวเอเชีย ยกเว้นเสียแต่ว่าคุณจะถือพาสปอร์ตในกลุ่มประเทศเชงเก้น และสหรัฐอเมริกา ถึงได้อนุโลมเหลือ 3 เดือนในบางประเทศ ฉะนั้นหากคุณต้องการเดินทางด้วยรถไฟไป-มาหลายประเทศทริปเดียวในพื้นที่นี้ ควรมีจำนวนอายุพาสปอร์ตอย่างน้อย 6 เดือน

2. เอเชีย (Asia)

มากกว่าครึ่งของเอเชียกำหนดอายุพาสปอร์ตไม่น้อยกว่า 6 เดือน จนถึงวันเดินทางกลับ (รวมถึงประเทศไทยเราด้วย) ยกเว้นบางประเทศ เช่น ญี่ปุ่น และฟิลิปปินส์ ที่ต้องการอายุพาสปอร์ตครอบคลุมระยะเวลาที่อยู่ในประเทศเท่านั้น ฮ่องกง มาเก๊า คือขั้นต่ำ 3 เดือน เมื่อเดินทางถึง รัสเซีย และอินเดียต้องการขั้นต่ำ 6 เดือน พร้อมหน้าพาสปอร์ตว่าง 2 หน้า

3. ตะวันออกกลาง (Middle East)

บางประเทศในตะวันออกกลางต้องการแค่หน้าว่างเพื่อตราประทับเท่านั้น แต่ก็มีหลายประเทศต้องการอายุหนังสือเดินทางขั้นต่ำ 6 เดือน เช่น บาห์เรน, อียิปต์, อิรัก, อิหร่าน, อิสราเอล, จอร์แดน, คูเวต, ซาอุดีอาระเบีย, สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์, เขตเวสต์แบงก์, ฉนวนกาซา และเยเมน

4. สหรัฐอเมริกาและแถบทะเลแคริบเบียน (U.S. and the Caribbean)

สหรัฐอเมริกาและประเทศในแถบทะเลแคริบเบียนกำหนดอายุพาสปอร์ตขั้นต่ำไว้ 6 เดือนสำหรับชาวเอเชีย ยกเว้นเสียว่าคุณจะถือพาสปอร์ตสหรัฐฯ หรือเม็กซิโก ที่ต้องการแค่หน้าว่างเท่านั้น และปานามา ขั้นต่ำ 3 เดือนในวันเดินทาง

5. แอฟริกา (Africa)

กำหนดอายุพาสปอร์ตขั้นต่ำไว้ 6 เดือน ไว้ 27 ประเทศ เช่น อัลจีเรีย, บอตสวานา, คองโก, เคนยา, มาดากัสการ์, มอริเตเนีย, นามิเบีย, รวันดา, โซมาเลีย, ซูดาน, แทนซาเนีย และจิบูตี เป็นต้น

จากข้างต้นจะเห็นได้ว่าประเทศส่วนใหญ่ล้วนกำหนดขั้นต่ำไว้ที่ 6 เดือนทั้งนั้น ฉะนั้นเพื่อความปลอดภัย ไม่เสียอารมณ์ และลดความเสี่ยงต่างๆ ที่จะทำให้ทริปในฝันของคุณล่ม เราแนะนำให้คุณเช็กวันหมดอายุพาสปอร์ตก่อนจองตั๋วเครื่องบินหรือออกเดินทาง ถ้าสุ่มเสี่ยงเกิดความไม่มั่นใจก็ไปทำใหม่เสียเถิด ลงเงินเสียทริปไปหลายบาทแล้ว ถ้าไม่ได้ไปคงต้องนั่งน้ำตาตก เดี๋ยวนี้กรมการกงสุลมีสถานที่ทำพาสปอร์ตรองรับการให้บริการหลายสาขา ใช้เวลาทำ 20 นาทีเสร็จ จองคิวผ่านทางออนไลน์ได้ด้วย ฉะนั้นทำเสียเถอะ ปลอดภัยไว้ก่อนเป็นดี

ภาพ: Kiyoshi Hijiki / EyeEm

อ้างอิง: