เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา รัฐมนตรีคลังของกลุ่มประเทศอุตสาหกรรมชั้นนำของโลก (G7) ประกอบด้วย สหรัฐฯ แคนาดา สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส เยอรมนี อิตาลี และญี่ปุ่น ได้เห็นพ้องในข้อตกลงครั้งประวัติศาสตร์ในการปฏิรูประบบการเก็บภาษีบริษัทข้ามชาติยักษ์ใหญ่ เพื่อแก้ปัญหาการใช้ช่องโหว่ทางกฎหมายหลบเลี่ยงภาษี และเพื่อเพิ่มรายได้ให้รัฐบาลชาติต่างๆ
โดยประเทศร่ำรวยทั้ง 7 เห็นตรงกันในหลักการว่าควรกำหนดอัตราการเรียกเก็บภาษีเงินได้นิติบุคคลขั้นต่ำไว้ที่ 15% เพื่อป้องกันประเทศต่างๆ ตัดราคาภาษีเพื่อดึงดูดนักลงทุน เนื่องจากที่ผ่านมาบริษัทขนาดใหญ่หลายแห่งมักใช้ช่องโหว่ทางกฎหมาย เพื่อหลบเลี่ยงการเสียภาษีในประเทศแม่ด้วยกลยุทธ์ต่างๆ เช่น การตั้งบริษัทสาขาในประเทศที่มีการเรียกเก็บภาษีเงินได้นิติบุคคลในอัตราต่ำแล้วยื่นเสียภาษีที่นั่น แม้ว่าบริษัทจะมีผลกำไรส่วนใหญ่มาจากยอดขายในประเทศอื่นก็ตาม
เจเน็ต เยลเลน รัฐมนตรีคลังสหรัฐฯ ระบุว่า ข้อตกลงในการกำหนดอัตราเรียกเก็บภาษีขั้นต่ำจากธุรกิจขนาดใหญ่ครั้งนี้จะช่วยยุติปัญหาการแข่งขันไปสู่จุดเสื่อมหรือจุดต่ำสุด (Race to the Bottom) ของภาษีเพื่อดึงดูดเม็ดเงินลงทุน ขณะเดียวกัน จะช่วยสร้างความเป็นธรรมให้กับชนชั้นกลางและชนชั้นแรงงานในสหรัฐฯ และทั่วโลกมากขึ้น
ทั้งนี้ ข้อตกลงเกี่ยวกับภาษีในครั้งนี้จะถูกนำไปหารือและต่อยอดเพิ่มเติมในการประชุมกลุ่มประเทศ G20 ที่กำลังจะมาถึงในเดือนถัดไปด้วย โดยธุรกิจที่คาดว่าจะได้รับผลกระทบจากมาตรการภาษีใหม่นี้อย่างมาก คือ ธุรกิจด้านเทคโนโลยีชั้นนำของโลก เช่น Amazon, Facebook, Google เป็นต้น เนื่องจากบริษัทลูกของยักษ์ใหญ่เหล่านี้หลายแห่งใช้วิธีจดทะเบียนบริษัทในประเทศที่เรียกเก็บภาษีในระดับต่ำมากหรือไม่มีการเรียกเก็บภาษีนิติบุคคลหรือภาษีเงินได้เลย
องค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ หรือ OECD ได้ประเมินว่า หากกฎใหม่นี้ถูกนำมาบังคับใช้ จะทำให้ธุรกิจขนาดใหญ่ทั่วโลกจะต้องจ่ายภาษีเพิ่มขึ้นรวมกันตั้งแต่ 5-8 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ
แผนที่แสดงอัตราภาษีทั่วโลกแบ่งตามสี อัตราภาษีต่ำจะเป็นสีฟ้า ส่วนอัตราภาษีสูงจะเป็นสีแดง
สำนักข่าว CNBC ได้สำรวจกลุ่มประเทศที่เรียกเก็บภาษีนิติบุคคลสูงที่สุดและต่ำที่สุดในโลก โดยอ้างอิงข้อมูลจาก Tax Foundation, OECD และบริษัทด้านที่ปรึกษา KPMG พบว่า ปัจจุบันกลุ่มประเทศในแถบแอฟริกาและอเมริกาใต้เรียกเก็บภาษีธุรกิจสูงกว่ากลุ่มประเทศในแถบยุโรปและเอเชีย ขณะที่กลุ่มประเทศขนาดเล็ก เช่น บัลแกเรีย และลิกเตนสไตน์ มักเรียกเก็บภาษีในอัตราต่ำ
รายชื่อประเทศที่เก็บภาษีนิติบุคคลสูงที่สุด
รายชื่อประเทศที่เก็บภาษีนิติบุคคลต่ำที่สุด
โดยมี 15 ประเทศทั่วโลกที่ไม่เรียกเก็บภาษีนิติบุคคล เช่น เบอร์มิวดา หมู่เกาะเคย์แมน และหมู่เกาะบริติชเวอร์จิน ซึ่งเป็นที่รู้จักดีในหมู่นักลงทุนว่าเป็นดินแดนแห่งการเลี่ยงภาษี (Tax Haven) โดยประเทศเหล่านี้จะได้รับประโยชน์จากการจ้างงาน เช่น บริการทางบัญชีและกฎหมาย รวมถึงค่าธรรมเนียมในการตั้งบริษัทจากนักลงทุนแทน
แดเนียล บันน์ รองประธานของ Tax Foundation เชื่อว่า ประเทศเล็กๆ เหล่านี้ได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจอย่างแน่นอน หากเกณฑ์ภาษีใหม่ถูกนำมาบังคับใช้
อย่างไรก็ดี บันน์กล่าวว่า ขณะนี้ยังไม่มีความชัดเจนว่าภาษีขั้นต่ำจะถูกเรียกเก็บด้วยวิธีการใด และรายได้ส่วนใดของธุรกิจที่จะถูกนำไปคำนวนภาษีบ้าง โดยเขาเชื่อว่า Tax Haven จะไม่หายไปอย่างสิ้นเชิง
“ยังมีความไม่ชัดเจนว่าจะเกิดอะไรขึ้นใน 2-3 ปีข้างหน้า แต่ช่องทางและโอกาสในการหลบเลี่ยงภาษีจะยังมีอยู่ หลายประเทศอาจจะเปลี่ยนแปลงกฎต่างๆ เพื่อทำให้ตัวเองเป็นที่ดึงดูดของนักลงทุน”
พิสูจน์อักษร: วรรษมล สิงหโกมล
อ้างอิง:
