เมื่อปีที่แล้ว อัลฟาโกะ (AlphaGo) ปัญญาประดิษฐ์ของบริษัทดีปมายด์ (DeepMind) ภายใต้การบริหารของกูเกิล เคยสร้างความฮือฮามาแล้วครั้งหนึ่ง หลังโชว์เหนือคว่ำผู้เล่นโกะบนโลกออนไลน์รวดเดียว 60 ราย
และยังกำราบเซียนโกะระดับโลกอย่าง เค่อเจี๋ย (Ke Jie) จากจีน และอีเชดอล (Lee Sedol) จากเกาหลีใต้ไปแบบราบคาบ
ถึงอย่างนั้นก็ดี อัลฟาโกะในช่วงเวลาดังกล่าวยังต้องพึ่งพาอาศัยการป้อนข้อมูลและชุดคำสั่งจากทีมผู้พัฒนาอยู่
แต่ล่าสุดดีปมายด์ได้เปิดเผยข้อมูลว่า อัลฟาโกะเวอร์ชันใหม่นี้ หรือ อัลฟาโกะ ซีโร่ (AlphaGo Zero) จะไม่จำเป็นต้องพึ่งพามนุษย์ในการป้อนข้อมูลอีกต่อไป ซึ่งจะทำให้มันกลายเป็นปัญญาประดิษฐ์นักเล่นโกะที่เก่งและฉลาดที่สุดไปโดยปริยาย
เดิมทีปัญญาประดิษฐ์อัลฟาโกะรุ่นแรกจะต้องใช้ระยะเวลาในการฝึกฝนเกมโกะของมนุษย์ที่มีความยากระดับมือสมัครเล่นและมืออาชีพมากกว่า 1,000 เกม มันจึงจะสามารถเรียนรู้ทริคและกลยุทธ์ในการเดินหมากบนกระดานรูปแบบต่างๆ ได้
ตรงกันข้ามกับอัลฟาโกะ ซีโร่ ที่ไม่จำเป็นต้องมีใครมาคอยสอนหรือป้อนข้อมูลต่างๆ ให้เลย แต่มันเรียนรู้ได้ด้วยการฝึกกับตัวเองตั้งแต่วันแรก จนกระทั่งกลายเป็น AI เซียนโกะเบอร์หนึ่งของโลกในเวลาแค่เดือนกว่าๆ เท่านั้น!
เมื่อปัญญาประดิษฐ์กลายเป็นครูของตัวเอง
ดีปมายด์อธิบายว่า สาเหตุที่เจ้าปัญญาประดิษฐ์เซียนโกะรายใหม่นี้สามารถเรียนรู้หลักการเล่นเกมโกะต่างๆ ได้อย่างรวดเร็วและเชี่ยวชาญเป็นผลมาจากกระบวนการเรียนรู้แบบเสริมกำลัง หรือ Reinforcement Learning (RL) ที่อาศัยการทำงานร่วมกันระหว่างโครงข่ายทางประสาท (Neural Networks) และอัลกอริทึมทรงประสิทธิภาพ (Powerful Search Algorithm)
แม้วันแรกสุดที่อัลฟาโกะ ซีโร่ ถือกำเนิดขึ้นมา มันจะเล่นโกะไม่เป็นหรือไม่มีความรู้ใดๆ เกี่ยวกับศาสตร์เกมกระดานหมากล้อมมาก่อน แต่มันก็เริ่มเรียนรู้ทุกอย่างได้อย่างรวดเร็วผ่านการฝึกเล่นกับตัวเองแล้วใช้โครงข่ายทางประสาทในการคาดเดาทิศทางการเคลื่อนที่ของผู้เล่นอีกฝ่าย (ตัวเอง)
เมื่อแต่ละเกมจบลง มันจะเรียนรู้ข้อบกพร่องรวมถึงจุดแข็งของตัวเองแล้วเก็บมาพัฒนาขีดความสามารถในการเดินหมากเกมถัดไป ทั้งยังไม่มีข้อจำกัดเรื่องข้อมูลความรู้ของมนุษย์มาเป็นอุปสรรคในการพัฒนาฝีมืออีกด้วย
หลังผ่านการเล่นเกมโกะซ้ำแล้วซ้ำเล่ากับตัวเองได้แค่ 3 วัน อัลฟาโกะ ซีโร่ ก็ล้มปัญญาประดิษฐ์อัลฟาโกะอี (AlphaGo Lee) ที่เคยโค่นอีเซดอลด้วยชัยชนะ 100 ต่อ 0 เกมสำเร็จ
ผ่านไป 21 วัน มันปราบอัลฟาโกะระดับมาสเตอร์ (AlphaGo Master) ที่เคยมีชัยเหนือเค่อเจี๋ย ปรมาจารย์โกะจากจีนทั้ง 3 เกมรวดที่แข่งด้วยกัน รวมถึงผู้เล่นบนโลกออนไลน์จำนวน 60 คน
เข้าสู่วันที่ 40 อัลฟาโกะ ซีโร่ ก็คว่ำปัญญาประดิษฐ์เซียนโกะรุ่นก่อนของมันได้แบบขาดลอยและใสสะอาด ชนิดที่ว่าดีปมายด์ยกให้มันเป็นผู้เล่นโกะที่เก่งที่สุดในโลกจากกระบวนการเรียนรู้ด้วยตัวเองและไม่มีมนุษย์คอยช่วยเหลือป้อนข้อมูล
กระบวนการเรียนรู้และแข่งขันกับตัวเองนี้ยังทำให้อัลฟาโกะ ซีโร่ สามารถประมวลผลศาสตร์เกมกระดานหมากล้อมที่มนุษย์ฝึกฝนและเล่นมาตลอดหลายพันปี จนกระทั่งก่อเกิดเป็นความรู้ใหม่ๆ และนำมาปรับเป็นกลยุทธ์การเดินหมากในสถานการณ์คับขันรูปแบบต่างๆ ตลอดจนเกิดเป็นทิศทางการเดินหมากเชิงสร้างสรรค์ที่โดดเด่นกว่าเทคนิคที่เคยใช้ปราบเค่อเจี๋ยและอีเชดอล
นำความสามารถที่มีไปประยุกต์ใช้กับศาสตร์ด้านอื่นๆ
แม้จะดูเข้าข่ายภัยเงียบคุกคามเผ่าพันธ์ุมนุษย์อยู่พอสมควร กับการที่ปัญญาประดิษฐ์สามารถเรียนรู้ได้ด้วยตัวเองและไม่ต้องพึ่งพามนุษย์อย่างเราอีกต่อไป
อย่างไรก็ดี ดีปมายด์ได้กล่าวทิ้งท้ายเชิงให้ความหวังกับเราไว้ว่า ความสามารถและมันสมองที่ชาญฉลาดของปัญญาประดิษฐ์อัลฟาโกะ ซีโร่ จะถูกนำไปประยุกต์ใช้เพื่อแก้ปัญหาและสร้างประโยชน์ของมวลมนุษยชาติในด้านอื่นๆ นอกเหนือจากการเล่นโกะอย่างแน่นอน เช่น การม้วนพับโปรตีนเพื่อลดการใช้พลังงาน และการค้นหาวัสดุใหม่ๆ สำหรับโลกใบนี้
“ช่วงเวลาการสร้างสรรค์เหล่านี้ช่วยเพิ่มความมั่นใจให้กับเราว่าปัญญาประดิษฐ์จะช่วยคูณความฉลาดให้กับมนุษย์ ทั้งยังช่วยพวกเราปฏิบัติภารกิจต่างๆ เพื่อแก้ปัญหาและความท้าทายครั้งสำคัญที่มวลมนุษยชาติกำลังเผชิญอยู่ ณ เวลานี้” ดีปมายด์กล่าวในแถลงการณ์
การพัฒนาขีดความสามารถของปัญญาประดิษฐ์อัลฟาโกะ ซีโร่ ไม่เพียงแต่จะช่วยให้มันกลายเป็นผู้เล่นโกะอันดับหนึ่งของโลกเท่านั้น แต่ยังถือเป็นหลักฐานชิ้นสำคัญที่พิสูจน์ได้ว่าปัญญาประดิษฐ์อาจจะมีความสามารถแซงหน้ามนุษย์ไปแล้วจริงๆ!
อ้างอิง:
