หมอเลี้ยบ-นพ.สุรพงษ์ สืบวงศ์ลี อดีตรองนายกรัฐมนตรี และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ให้สัมภาษณ์กับ THE STANDARD เกี่ยวกับสาเหตุการระบาดที่ตลาดกลางกุ้ง จังหวัดสมุทรสาคร โดยได้ยกตัวอย่างกรณีศึกษาการระบาดของโรคซาร์สเมื่อปี 2546 ที่เกิดขึ้นที่ฮ่องกง โดยรายแรกๆ พบการระบาดที่โรงแรมแห่งหนึ่ง ซึ่งพบการติดเชื้อของผู้ที่อาศัยอยู่ที่ชั้น 6 เพียงชั้นเดียว ภายหลังมีการสรุปว่าสาเหตุที่มีการติดเชื้อเพียงชั้นเดียวเกิดจากการสัมผัสเชื้อที่ติดอยู่ที่ปุ่มกดชั้นที่ 6 ที่ลิฟต์โดยสาร และไม่มีการล้างมือ จึงการเกิดการระบาดขึ้น
นพ.สุรพงษ์ กล่าวว่า จากกรณีศึกษาดังกล่าวอาจใกล้เคียงกับตลาดกลางกุ้ง ทั้งที่เป็นพื้นที่ที่มีอากาศถ่ายเท ไม่น่าจะมีการสะสมของละอองต่างๆ แต่อาจจะมีแรงงานต่างชาติติดเชื้อโรคโควิด-19 โดยมีเชื้อติดอยู่ที่มือ และได้ไปจับปลาหรือกุ้ง จากนั้นคนที่จับต่อก็รับเชื้อต่อไปด้วย เมื่อไม่ได้ล้างมือและมีการขยี้ตา สัมผัสใบหน้า หยิบอาหารรับประทาน จึงเป็นช่องทางหนึ่งในการติดเชื้อโควิด-19
“เช่นเดียวกับการระบาดที่บ่อนซึ่งเป็นสถานที่สำคัญที่จะเกิด Super Spreader เนื่องจากผู้เล่นมีการสัมผัสตู้เล่นต่างๆ จากนั้นไม่มีการล้างมือ มีการสัมผัสใบหน้า และหยิบอาหารมารับประทานต่อ จึงเกิดการติดเชื้อ”
นพ.สุรพงษ์ กล่าวต่อว่า การสัมผัสเป็นเรื่องที่น่าสนใจ เนื่องจากเป็นช่องทางหนึ่งที่นำมาสู่การติดเชื้อแบบควบคุมไม่ได้ เช่น ฟิลิปปินส์ เมื่อเดือนเมษายนปีที่แล้วมีการบังคับให้ใส่หน้ากากเพื่อป้องกันโรค แต่พบว่าตัวเลขผู้ติดเชื้อไม่ได้ลดลง จนกระทั่งเมื่อวันที่ 15 ธันวาคมที่ผ่านมา ฟิลิปปินส์จึงออกประกาศให้ประชาชนที่ออกนอกบ้านต้องใส่ Face Shield ควบคู่กับการใส่หน้ากาก
นพ.สุรพงษ์ อธิบายว่า หากมีเชื้อติดอยู่ตามสิ่งต่างๆ แล้วมีการไปสัมผัส โดยไม่ได้ล้างมือหรือฉีดแอลกอฮอล์ และมีการสัมผัสใบหน้าหรือตาต่อ แม้ว่าจะใส่หน้ากากก็รับเชื้อโควิด-19 ได้ แต่ถ้าใส่ Face Shield จะมีการป้องกันใบหน้าและตา ไม่ให้เอามือไปสัมผัสใบหน้าโดยไม่ได้ตั้งใจ ซึ่งก่อนหน้านี้มีรายงานสังเกตพฤติกรรมพบว่า คนทั่วไปมีการสัมผัสใบหน้าวันละ 90 ครั้งโดยไม่ได้ตั้งใจ
“ผมคิดว่าทุกคนควรใส่หน้ากากเพื่อป้องกันคนอื่น ใส่ Face Shield เพื่อป้องกันตัวเอง ในทุกจุดที่มีความแออัด ทั้งรถไฟฟ้า ศูนย์การค้า และร้านอาหาร ซึ่งขณะนี้ Face Shield หาซื้อไม่ยาก ราคาไม่แพง เช็ดด้วยแอลกอฮอล์แล้วใช้ซ้ำได้หลายครั้ง” นพ.สุรพงษ์ ให้คำแนะนำ
นพ.สุรพงษ์ ยังฝากถึงสิ่งที่ต้องระวังเรื่องหน้ากากด้วยว่า หน้ากากที่ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมใส่ที่มีวาล์วสีดำ ไม่สามารถป้องกันทั้งตัวเองและคนอื่นได้ เนื่องจากวาล์วดังกล่าวช่วยในเรื่องของการพ่นคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากหน้ากาก ถ้า พล.อ. ประยุทธ์ มีเชื้ออยู่ในตัว ก็สามารถแพร่เชื้อไปหาคนอื่นได้ ขณะเดียวกันก็ไม่สามารถป้องกันตัวเองได้ เนื่องจากมือยังสามารถสัมผัสใบหน้าและตาได้อยู่
พิสูจน์อักษร: พรนภัส ชำนาญค้า
