จิรายุ ห่วงทรัพย์ คือใคร และนี่คือนิยาม รวมทั้งคำอธิบายตัวตนของเขา จากปากคำของเจ้าตัวเอง

เขาคือนักผจญภัย จากวัยเด็กอยู่แถวคู้บอน รามอินทรา ชานเมืองกรุงเทพฯ มีชีวิตวัยเด็กกับจักรยานที่ใช้ผจญภัยก่อนกลับบ้านตอนดึกๆ

ทุกวันนี้เขาเป็นนักเดินทางด้วยรถยนต์ที่ไปไกลตั้งแต่ไซบีเรียไปถึงทิเบต ไปกระทั่งคาซัคสถาน อุซเบกิสถาน บางทริปขับรถกว่า 45 วัน

เขาคือเด็กที่ใฝ่ฝันอยากเป็นตำรวจเหมือนกับพ่อ แต่ด้วยเหตุสายตาสั้น จึงหันเหมาสู่สายวารสารศาสตร์ เริ่มต้นชีวิตการทำงานกับหนังสือพิมพ์ บันทึกธุรกิจ ต่อด้วยหนังสือพิมพ์ ฐานเศรษฐกิจ ไทยไฟแนนเชียล และ ข่าวหุ้น

จิรายุได้รางวัลภาพถ่ายเหตุการณ์สลายการชุมนุมพฤษภาคม 2535 ต่อมาได้เข้ามาทำงานที่ไอทีวีในตำแหน่งผู้สื่อข่าวเศรษฐกิจ ไปหยุดที่บรรณาธิการข่าว ก่อนที่ไอทีวีโดนปิดแล้วหันเหไปที่ช่อง 11 ซึ่งก็โดนปิดล้อมโดยกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย

เขาคือนักการเมือง หลังการถูกไล่ออกจากช่อง 11 เมื่อเปลี่ยนรัฐบาลในปี 2551 จนตกงานอยู่ 15 วัน ก็หันเหมาสู่เส้นทางนี้เมื่อได้รับสายโทรศัพท์ของคุณหญิงสุดารัตน์ จนก้าวมาอยู่ในเส้นทางนี้มากว่า 10 ปี และเป็น ส.ส. มา 2 สมัยแล้ว

อย่างไรก็ดี การเลือกตั้งครั้งนี้ที่ห่างจากปี 2557 ถึง 5 ปี จิรายุมองการเลือกตั้ง มองการเมืองไทยหนนี้อย่างไร นับจากวันที่ถูกเชิญขึ้นรถตู้ จากการมีชื่อปรากฏในประกาศคณะปฏิวัติเรียกบุคคลมารายงานตัวเมื่อ 5 ปีที่แล้ว

และต่อจากนี้ นักอภิปรายในสภาที่มีแท็กติกสำคัญคือการ “ขอถอนคำพูด” อย่าง จิรายุ จะใช้พื้นที่สภาผู้แทนราษฎรทำงานการเมืองอย่างไร คุยกับ จิรายุ ห่วงทรัพย์ นักอภิปรายมือฉมังจากฝั่งเพื่อไทย เพื่อเจาะลึกกลยุทธ์ให้มากขึ้น

คิดว่าการเลือกตั้ง 24 มีนาคมเป็นอย่างไร

ผมไม่เคยเจอ รัฐบาลตั้งชื่อนโยบายว่า พลังประชารัฐ แล้วอยู่ๆ มาตั้งชื่อพรรคตัวเองว่าพลังประชารัฐได้ด้วยหรือ แล้วท่านทำอะไรต่างๆ ที่พวกผมทำไม่ได้ แล้วอยู่ๆ ท่านได้เสียงไม่ถึง 120 แล้วท่านก็เป็นผู้นำจัดตั้งรัฐบาล แล้วกลไกการเลือกตั้งก็อย่างที่เป็นข่าว ผมรู้สึกว่ามันไม่แจ่ม

บอกหน่อยว่าทำไมวันนี้ถึงเป็นหัวหอกหน่วยทะลวงฟัน ทั้งที่ก็มีคนอื่นอยู่มา 20-30 ปี

คือผมเป็นมานานแล้วนะ แต่ว่ามันไม่ได้จังหวะมากกว่า คือเพียงท่านที่เก่งๆ อย่างท่านเฉลิม อยู่บำรุง ท่านก็ไม่ได้เข้ามาในสภา วิธีการอภิปรายมันเหมือนมวยสากล 12 ยก

ผมเป็นยกแรก ยังมีคนนั่งอยู่ข้างหลังรออีก เพียงแต่เขาดูลีลาก่อน แล้ววันนั้นเป็นจังหวะ โอกาส คือผมพยายามอภิปรายพาดพิงประชาธิปัตย์ ภูมิใจไทย แม้กระทั่งนายกฯ ชวน ที่นั่งเป็นประธานสภา ผมก็พยายามจะพาดพิงท่าน ไม่ได้มีเจตนา แต่เป็นแท็กติกการเมือง สังเกตว่าปกติแค่พาดไม่ถึงขั้นต้องพิง แผงฝั่งโน้นลุกกันระนาว สังเกตนะ ประชาธิปัตย์ไม่ลุกแม้แต่คนเดียว ภูมิใจไทยไม่ลุกแม้แต่คนเดียว ถ้าลุกผมจะบอกว่า ตกลงท่านอยากฟังไหม “ช้าๆ ชัดๆ ไม่เอา พล.อ. ประยุทธ์” เราก็มีความรู้สึกว่า เอ๊ะ ทำไมเขาไม่ลุก

ถ้าจำได้ มีอยู่คำหนึ่งที่ผมอภิปรายหนักข้อมากที่สุดคำหนึ่ง “ท่านประธานที่เคารพครับ ผมอยากจะให้วุฒิสภาที่นั่งอยู่ทางโน้น ท่านใดไม่โหวตหรือยกมือสวน ผมจะเดินไปกราบเท้าท่าน” มีคนที่อยู่ด้านนอกคิดว่าผมต้องไปกราบเท้าแน่ เพราะผมอยู่สภามา วุฒิสภาเขามีวิป ซึ่งเขาจะมีแท็กติกของเขา ผมคิดเอาเองนะ เวลาโหวตอะไรก็แล้วแต่มันจะไม่ใช่ฝักถั่ว มันจะมีเสียง 10-20 เสียงโหวตสวน แต่นี่ป่าช้าเรียกพี่ หมายความว่าผมไม่ได้กราบเท้าใครในวันนั้น ซึ่งมันเป็นแท็กติกของเราในการบอกสังคมให้รับรู้ว่าวุฒิสภาเป็นกลางไหม ผมไม่รู้ แต่ท่านดูแล้วท่านตอบเอง อย่างนี้เป็นต้น

คิดว่า ส.ส. ที่ดีในความรู้สึกของ จิรายุ ห่วงทรัพย์ คืออะไร

เวลาเราพูดถึงนักการเมือง เราใส่ให้เขาเป็นคนร้าย เมื่อฝ่ายอำนาจแข็งแรงก็จะบอกนักการเมืองเลว ฝ่ายนักการเมืองแข็งแรงก็จะบอกข้าราชการเลว แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นผมมองว่า ในสภาผู้แทนราษฎร ท่านอย่าลืมนะครับ สภาแปลว่าที่พูด ใครก็ตามที่บอกว่าเข้าไปกัดกัน ทั่วโลกก็เป็นอย่างนี้ เขาทำสภาไว้เป็นที่พูด ให้โต้เถียงกัน ทะเลาะกัน จบกันในสภา อย่าคิดว่านักการเมืองดีหรือไม่ดี แต่นักการเมืองต้องอ่อนน้อมถ่อมตน ท่านจงใช้ปราชญ์ในตัวท่านเอง นักการเมืองที่เข้าไปแต่ละท่านมีความรู้ของเขา เถียงกันมันเป็นสีสันในสภา แต่ขอให้นำความรู้ในตัวเองมาแก้ไขปัญหาให้กับสังคมได้ ผมถือว่านี่คือคุณสมบัติสำคัญที่สุด

มองว่ารัฐบาลนี้จะอยู่เกิน 1 ปีไหม

ผมว่าอยู่เกิน เพราะ 5 ปีมานี้เขาเรียนรู้วิธีสี่เหลี่ยมด้านเท่า มันเป็นอย่างไร รู้ไหม

เป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส

มันเป็นด้านคูณด้านไง คือคุณเรียนรู้มาแล้ว ผมว่าแค่ปีเดียวคุณอยู่ได้อยู่แล้ว

ซึ่งเราก็พร้อมทำหน้าที่เต็มที่

นับจากวันนี้ ผมเชื่อว่าไม่เกิน 15 วันต้องประกาศคณะรัฐมนตรี ลุงตู่จะมายืนแถลงนโยบาย พวกผมมีหน้าที่อภิปรายตามนโยบายที่ท่านแถลง อภิปรายครั้งที่ 1 แล้วต่อมาผ่านไปเดือนกันยายน ก็จะอภิปรายงบประมาณรายจ่ายประจำปี 2563 แล้วครั้งที่ 3 ปลายเดือนตุลาคม ก่อนปิดสมัยประชุม อภิปรายไม่ไว้วางใจ 3 แมตช์นี้ผมเชื่อว่ารอด เพราะถ้าเขาสี่เหลี่ยมจัตุรัสมากๆ ถึงขั้นเอากฎหมายใดๆ ก็ตามไปใช้เสียงของประธานกรรมาธิการแล้วโหวตว่าเป็นการปฏิรูป ถ้าท่านไปดูกฎหมายรัฐธรรมนูญบางมาตราพูดถึงการปฏิรูป ถ้ากฎหมายใดเป็นการปฏิรูปให้เอาเสียงสมาชิกรัฐสภามาโหวตด้วย ถ้าท่านสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาดนั้น ท่านเอาเสียง ส.ว. มาโหวต ท่านถามใจประชาชนทั้งประเทศว่าไหวไหม

กลับไปที่พรรคเพื่อไทย จะมีหัวหน้าพรรคอย่างเป็นทางการเมื่อไร

ตอนนี้ 2 ประเด็นที่เราคุยกัน หนึ่ง เลือกท่านสมพงษ์ อมรวิวัฒน์ หรือสอง เปลี่ยนตัวใหม่เลย เอาคนหนุ่มๆ อย่างท่าน น.อ. อนุดิษฐ์ นาครทรรพ เข้ามาทำ แล้วให้รุ่นใหญ่ๆ เป็นประธานที่ปรึกษาของพรรค ซึ่งตำแหน่งก็ไม่ได้ต่ำต้อย แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นไม่ว่าใครก็แล้วแต่ ผมว่ากองทัพไม่ได้มีแต่แม่ทัพอย่างเดียว แต่มีไพร่พลที่จะช่วยยิงขีปนาวุธให้แม่นๆ โดยมีแม่ทัพถือธงให้ลุยมากกว่านะ เพราะฉะนั้นผมไม่เคยกลัวเลยว่าหัวหน้าพรรคจะเป็นใคร

สมมติกลับกัน เพื่อไทยได้กลับเป็นรัฐบาลอีกครั้ง วันนั้นชื่อของ จิรายุ ห่วงทรัพย์ มีโอกาสได้เป็นรัฐมนตรี กระทรวงไหนที่อยากทำงาน

คือมีคนพูดกับผมว่า ถ้าคุณจิรายุเป็นรัฐมนตรี ต้องรัฐมนตรีสำนักนายกฯ แน่เลย เพราะเป็นสื่อ ผมบอกเลยว่า ไม่ได้หมายความว่าคนที่เชี่ยวชาญด้านใดด้านหนึ่งต้องไปทำงานตรงนั้นนะ คือผมทำอะไรก็ได้ ท่องเที่ยวเดินทางผมก็รู้ คมนาคมผมก็รู้เรื่อง เพราะฉะนั้นอะไรก็แล้วแต่ ก็ได้ ยกเว้นกระทรวงการต่างประเทศกับกระทรวงศึกษาธิการ เพราะตอนเด็กๆ ผมขี้เกียจ ผมเรียนไม่เก่ง

ความฝันสูงสุดของ จิรายุ ห่วงทรัพย์ ตอนนี้คืออะไร เกี่ยวกับการเมืองไหม

คือการเมืองผมคิดว่ามันเป็นจังหวะชีวิต บางคนเดินเปลี่ยนรองเท้าสิบคู่ก็ไม่ได้เป็น เป้าหมายชีวิตอยากเป็นคนแก่ที่สบาย ไม่มีภาระ ไม่มีอะไรที่มาวุ่นวายกายและใจ แต่ถ้าวิถีชีวิตมันเดินไปทางไหนก็ปล่อยให้เป็นอย่างนั้น

สิ่งเดียวที่ผมเจ็บปวดมากที่สุดในชีวิต คือการที่เราไม่ได้ทำผิด แล้วมีคนชี้หน้าว่าเราผิด คือบางเรื่องเหมือนเราไปต่อยกับยักษ์ ไม่ยอมก็เจ็บ ก็ทนให้เขาตบกะโหลกไป แต่ว่าเป็นความเจ็บช้ำน้ำใจ อย่างอยู่พรรคการเมืองผมก็เคยโดน

ภาพของรัฐบาลในฝัน อยากให้เป็นแบบไหน

รัฐบาลที่เคารพกฎกติกา คือทั่วโลก 4 ปีก็อยู่กัน รัฐบาลทำไม่ดี 4 ปีก็เปลี่ยน เราไม่มีความอดทน เรามีกลไกพิเศษที่จะทำให้รัฐบาลล้มได้ เมื่อคุณบอกว่า เฮ้ย พวกนี้โฆษณาเก่ง ทำการตลาดเก่ง ท่านก็ทำแบบเขาสิ มาทำต่ำต้อยว่าเราต้องใช้อย่างอื่นไปล้มมัน ก็ทำแบบเขาสิ แต่การเลือกตั้งครั้งนี้เรารอ 4 ปีนะ เราล้มรัฐบาลด้วยการปฏิวัติไม่ได้ ล้มได้อย่างเดียวด้วยการยกมือในสภาไม่ไว้วางใจ เพราะฉะนั้นเรารอ 4 ปี เอาล่ะ ชาวบ้านอดทนมา 5 ปี กินแกลบกันแล้ว ถึงอีก 4 ปีข้างหน้าเลือกตั้งใหม่ วันนั้นประชาชนต้องเอาให้ชัด พรรคไหนเลือกลุงตู่ ท่านก็พิพากษาไปเลยว่าไม่เอา ก็จะมีแค่ 2 พรรคแล้ว

ประสบการณ์ชีวิตของผู้ชายชื่อจิรายุ อะไรคือสิ่งที่ชีวิตนี้เรียนรู้มาแล้วคิดว่าสำคัญที่สุด

การลิดรอนสิทธิเสรีภาพของมนุษย์ คือผมไม่เคยคิดว่าจะโดนจับไปขัง บรรพบุรุษก็ไม่เคยสอนให้ทำชั่ว ทำชั่วคุณก็ถูกลงโทษ อันนี้เป็นเรื่องปกติ แต่เมื่อใดก็แล้วแต่ที่เราคิดดีทำดี แล้วคุณเอาเราไปขัง มันเหมือนเราติดหนี้กันนะ ผมไม่โกรธ แต่ผมแค้นนะ อยู่ดีๆ เอาผมไปขังค่ายสระบุรี ประกาศคณะปฏิวัติให้คนมารายงานตัว มีชื่อผม ผมก็คิดนะ หนึ่งรายงานตัว สองหนีไปที่ไหน ก็มีที่ไป แต่หันกลับมามองที่บ้าน ผมก็ไปรายงานตัว รถตู้ทหาร ในรถมีครบมือ อาวุธ ไปถึงค่ายอดิศร ก็เจอคุณเดียร์ ลูกเสธ.แดง ก็จับแยกผมไปอยู่บ้าน ก็นอนไม่หลับ เป็นบ้านนายสิบ ทหารต่างจังหวัด

แต่เดี๋ยวจะต้องเข้าไปในสภา จะไปยั่วโมโหเขาไหม

ก็ผมดูจากท่าที พล.อ. ประยุทธ์ วันนี้ น่าจะดีขึ้น ก็ลองดูก่อนก็แล้วกัน ให้โอกาส ท่านก็ประกาศแล้ว ท่านมาจากวันเลือกตั้ง พล.อ. ประยุทธ์ จุดดีก็อาจมีน้อย จุดไม่ดีเขาก็มีมาก มันก็เลยทำให้เราต้องหามุมอภิปราย ไม่ใช่ไปมั่ว ไปเลอะเทอะ ก็ต้องหาเหตุผลถ้าท่านทำไม่ดีจริง เพราะท่านก็ต้องอย่าลืมว่าท่านมาโดยพี่น้องประชาชนที่ท่านอ้าง สอง ท่านใช้ภาษีของพี่น้องประชาชนทั้งนั้น แล้ววันนี้บ้านเมืองมันกำลังติดขัดกันมานาน การจะพูดอะไรเป็นสาระสำคัญ อันนี้ซีเรียสก่อนนะ วันนั้นฝ่ายค้านก็จะทำงานอย่างเป็นหลักเป็นการมากขึ้น จะพูดตลกโปกฮาไม่มีแล้ว ผมก็ต้องใช้ข้อมูลจากการทำงานชั้นกรรมาธิการ และการติดตามตรวจสอบจากพรรคร่วมฝ่ายค้านเพื่อไปตรวจสอบการทำงานของท่าน

คำถามสุดท้าย ถ้าสมมติมีพลังพิเศษ ดีดนิ้วสามารถเปลี่ยนแปลงได้หนึ่งสิ่งในประเทศไทย อยากเปลี่ยนอะไร

กฎ กติกาครับ ผมอยากเห็นรัฐธรรมนูญทำแบบอเมริกัน เหมือนไข่ในหินที่อยู่มา 200 กว่าปีแล้วมันไม่ถูกเปลี่ยน ถ้าทำได้แค่นี้ ขอแค่นี้ ถ้ากฎหมายแม่บทของประเทศคุณถูกเปลี่ยน ถูกฉีกมากี่ครั้งต่อกี่ครั้ง บ้านเมืองมันเดินไม่ได้หรอกครับ เหมือนมีครอบครัว เดี๋ยวพ่อเราเปลี่ยนกติกา เดี๋ยวเราหงุดหงิดทะเลาะกับพ่อ มาเปลี่ยนกติกา ไอ้ลูกคนนั้นดุกว่า ลุกขึ้นมาแก้ปัญหา มาเปลี่ยนกติกาของบ้าน เคยใส่รองเท้าได้ เดี๋ยวใส่ไม่ได้ วุ่นวาย เพราะฉะนั้นขอข้อเดียว ปกป้องรัฐธรรมนูญฉบับที่ดีที่สุด ที่ได้รับการยอมรับที่สุด ให้มันเป็นมาตรฐาน เหมือนที่นานาอารยประเทศเขาทำ อเมริกาอยู่มาสองร้อยสามร้อยปี ไม่เห็นปฏิวัติเลย รัฐธรรมนูญก็ฉบับเดียว คนก็เปลี่ยน 4 ปี ไม่ชอบก็เปลี่ยนไป

แต่ก่อนหน้าจะมีรัฐธรรมนูญที่มีเสถียรภาพ ก็เคยมีการบาดเจ็บล้มตาย สรุปคืออยากได้รัฐธรรมนูญฉบับเดียว ไม่มีฉีกอีก ซึ่งไม่ใช่ฉบับนี้

ฉบับนี้ไม่ได้มาจากประชาชน

แต่ประชาชนลงประชามตินะ

แหม ปี 2540 ที่ร่างรัฐธรรมนูญ ตอนนั้นทักษิณก็ยังไม่ได้เข้ามา ผมว่าอันนั้นยึดหลักนั้นไว้ให้แน่น เปลี่ยนเป็นธนาธร เปลี่ยนเป็นจุรินทร์ เปลี่ยนเป็นอภิสิทธิ์ หรือแม้แต่จิรายุ มันก็คือรัฐธรรมนูญฉบับนั้น เรารังเกียจตัวบุคคลหรือเปล่า เราไปจินตนาการว่าผีมีจริง แม้ยังไม่ถึงเวลานอนเลย คืนนี้เราจะฝันร้าย ตั้งใจจะฝันตั้งแต่ยังไม่นอน อย่างนี้มันไม่ได้

เพราะฉะนั้นกลไกของมันก็คือเมื่อคุณนอน คุณจะฝันอะไร คุณควบคุมไม่ได้ แต่คุณควบคุมวิถีชีวิตด้วยการนอนของคุณได้ นั่นคือหลักการทั่วไปนะ

รัฐธรรมนูญมันควรจะยึดหลักเป็นที่ตั้ง คนมันก็เปลี่ยนไปตามกาลเวลา เดี๋ยวก็ตาย รุ่นนี้ อายุไม่ถึงร้อยปี แต่รัฐธรรมนูญยึดหลักพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ เดี๋ยวก็เปลี่ยนได้ ก็ว่ากันไปตามยุคตามสมัย เดี๋ยวก็เปลี่ยนรุ่นต่อรุ่นเข้ามา

พิสูจน์อักษร: พรนภัส ชำนาญค้า