วานนี้ (19 ตุลาคม) นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก ประเด็น ‘โควิด-RSV-ไข้หวัดใหญ่ โรคที่คล้ายคลึงกัน’
นพ.ยงระบุว่า โรคทางเดินหายใจที่เกิดจากเชื้อไวรัสมีเป็นจำนวนมาก แต่ปัญหาสำคัญแต่เดิมจะเป็นไข้หวัดใหญ่ กับไวรัส Respiratory Syncytial Virus: RSV และในสมัยก่อนเราไม่ได้ตรวจเพราะวิธีการตรวจยุ่งยาก ไม่เหมือนสมัยนี้ ทั้งโควิด RSV และไข้หวัดใหญ่ มีวิธีการตรวจแบบ ATK จึงทำให้พบโรคดังกล่าวมากขึ้น
การระบาดของโรคทั้ง 3 นี้จะอยู่ในฤดูกาลเดียวกัน เป็นโรคประจำฤดูกาล และจะมีปัญหาในกลุ่มเสี่ยงคือ เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ ผู้มีโรคประจำตัว หรือที่เรียกว่า 608
นพ.ยงอธิบายเพิ่มเติมว่า ไวรัส RSV เป็นโรคที่มีมาแต่โบราณ จนถึงปัจจุบันก็ยังไม่สามารถพัฒนาวัคซีนมาใช้ป้องกันได้ โรคนี้เป็นแล้วเป็นอีกได้ จากการศึกษาที่ศูนย์ที่ตนทำอยู่ เด็กโตขึ้นมาจนถึง 5 ปี แทบจะไม่มีใครเลยที่ไม่เคยเป็น และแต่ละคนเป็นแล้วเป็นได้อีก บางคนเป็นทุกปี ภูมิต้านทานที่เกิดขึ้นจากแม่จะส่งมายังลูก และจะอยู่ประมาณ 6 เดือน ถึงมีภูมิต้านทานส่งต่อมาจากแม่ เด็กเล็กก็เป็นได้และมีอาการรุนแรง
แต่ส่วนใหญ่จะพบหลังจากที่ภูมิส่งต่อจากแม่หมดลงแล้วคือ ตั้งแต่อายุ 6 เดือนขึ้นไป ไวรัสนี้มีหลายสายพันธุ์ และจากการติดตามถึงสายพันธุ์เดียวกันก็สามารถเป็นซ้ำได้อีก ความรุนแรงจะมากในขวบปีแรก และเมื่อโตขึ้นความรุนแรงของโรคก็จะน้อยลง เช่นเดียวกันผู้ใหญ่ก็เป็นได้แต่อาการน้อย และจะไปมีอาการมากในกลุ่มที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง หรือผู้สูงอายุ 608 ไม่มียารักษาโดยตรงรักษาตามอาการ ส่วนใหญ่หายเป็นปกติ
ส่วนไข้หวัดใหญ่ก็เช่นเดียวกัน มีหลายสายพันธุ์ทั้ง A และ B ที่ระบาดอยู่ในปีนี้เป็นไข้หวัดใหญ่ A สายพันธุ์ H3N2 เกือบทั้งหมด ที่ศูนย์เราติดตามสายพันธุ์อยู่ตลอด วัคซีนป้องกันได้แต่ประสิทธิภาพไม่สูง ฉีดวัคซีนแล้วก็เป็นได้แต่อาการจะลดลง เช่นเดียวกันกับโควิด
และโควิดก็เป็นโรคประจำฤดูกาลไปแล้ว ก็จะพบในฤดูกาลเดียวกันคือฤดูฝน และจะน้อยลงในช่วงเดือนตุลาคม-ธันวาคม และจะไปเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อยในเดือนมกราคม-มีนาคม แล้วค่อยลดลงอีกแล้วไปเพิ่มอีกครั้งหนึ่งหลังจากกลางเดือนมิถุนายน
จากการศึกษาทั่วโลกพบว่าความรุนแรงตั้งแต่โควิดสายพันธุ์โอมิครอนลดลง แม้กระทั่งเกิดภาวะลองโควิดก็ลดลง การเกิด MIS-C ในเด็กก็ลดลง และความรุนแรงของ MIS-C ในเด็กก็ลดลง (จากการศึกษาในอิสราเอล) JAMA May 19, 2022 เปรียบเสมือนโรคนี้กำลังปรับตัวเข้าสู่โรคนี้ประจำฤดูกาล
สมัยก่อนอัตราการเสียชีวิตจากโรคในระบบทางเดินหายใจ เช่น ปอดบวม ปอดอักเสบ ภาวะหายใจล้มเหลวจากการติดเชื้อ เราพบได้มาก แต่เราไม่เคยแยกเชื้อว่าเกิดจากเชื้ออะไร และยังมีปอดบวมที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียเข้ามาซ้ำเติมอีก
อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันนี้การดูแลรักษาดีขึ้น อัตราการเสียชีวิตดังกล่าวลดลงอย่างมากถ้าเปรียบเทียบกับสมัยที่ผมดูแลผู้ป่วยเมื่อ 40 ปีก่อน เรารักษาปอดบวมในผู้ป่วยเป็นจำนวนมาก โดยบางครั้งไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามีสาเหตุจากอะไร
นอกจากไวรัสที่กล่าวถึงยังมีอีกเป็นจำนวนมากที่ทำให้เกิดโรคทางเดินหายใจ และถ้าจะตรวจให้ครบทุกตัวก็จะเสียค่าใช้จ่ายจำนวนมากโดยไม่จำเป็น ยกเว้นการศึกษาวิจัยเพื่อให้ทราบว่าขณะนี้อะไรกำลังระบาดอยู่ ซึ่งเป็นหน้าที่ของเราที่ทำตลอดเวลาอยู่แล้ว
