ประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ของรัสเซีย เกิดอาการอึ้ง พูดไม่ออกไปชั่วครู่ หลังเผชิญหน้ากับ ‘ตัวเขาเอง’ ในเวอร์ชันที่สร้างโดย AI
เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นระหว่างการแถลงข่าวประจำปี และมีการให้ประชาชนถามคำถามผู้นำรัสเซียผ่านระบบวิดีโอลิงก์ ซึ่งในช่วงหนึ่งมีเด็กหญิงถามคำถามเกี่ยวกับ AI (Artificial Intelligence) หรือระบบปัญญาประดิษฐ์ ก่อนที่พิธีกรจะบอกกับปูตินว่า มีอีกคำถามในประเด็นนี้ซึ่งน่าประทับใจมากและเขาควรดู ซึ่งกลายเป็นภาพของชายคนหนึ่งที่ทำให้ผู้นำรัสเซียต้องประหลาดใจถึงขั้นตาโตและอึ้งไปเล็กน้อย เนื่องจากเป็นตัวเขาเองในเวอร์ชัน AI ที่กำลังถามคำถามเขา
“วลาดิเมียร์ วลาดิมีโรวิช สวัสดี ผมเป็นนักศึกษาที่มหาวิทยาลัยแห่งรัฐเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก ผมอยากถามว่า จริงไหมที่คุณมีตัวปลอมเยอะ?” ปูติน AI ถามคำถาม ซึ่งเรียกเสียงหัวเราะในหมู่ผู้ชมในสตูดิโอถ่ายทอดสดการแถลงที่มอสโก ตามด้วยคำถามว่า
“คุณมองอันตรายที่ปัญญาประดิษฐ์และโครงข่ายประสาทเทียมเข้ามาในชีวิตของเราอย่างไร?”
คำถามดังกล่าวทำให้เกิดความลังเลใจจากปูติน ซึ่งขณะนั้นอยู่ในชั่วโมงที่ 4 ของการตอบคำถามประชาชน
“ผมเห็นว่าคุณดูเหมือนผมและพูดด้วยเสียงของผม แต่ผมคิดเรื่องนี้แล้วตัดสินใจว่ามีเพียงคนเดียวเท่านั้นที่จะต้องเป็นเหมือนผมและพูดด้วยเสียงของผม และนั่นก็คือผมเอง ด้วยความเคารพ อย่างไรก็ตาม นี่คือตัวปลอมแรกของผม”
ที่ผ่านมามีการคาดเดากันมากมาย โดยเฉพาะในสื่อตะวันตกว่า ปูตินมีตัวปลอมหลายคนที่คอยทำหน้าที่แทนเพื่อปกปิดความลับบางอย่างให้เขา เช่น การปรากฏตัวต่อสาธารณะ เนื่องจากมีปัญหาสุขภาพที่เคยเป็นข่าวลือก่อนหน้านี้ แต่รัฐบาลเครมลินปฏิเสธและยืนยันว่าสุขภาพของประธานาธิบดีรัสเซียนั้นอยู่ในเกณฑ์ดีเยี่ยม
ยุทธศาสตร์ AI ของรัสเซีย
ปฏิเสธไม่ได้ว่าเทคโนโลยี AI กำลังเป็นที่พูดถึงของทั่วโลก ในแง่ศักยภาพที่อาจเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตมนุษย์หรือพัฒนาอุตสาหกรรมต่างๆ ของประเทศในหลายด้าน
รัสเซียเองก็เป็นหนึ่งในประเทศที่ให้ความสนใจต่อเทคโนโลยีนี้ แม้ว่าจะเผชิญการคว่ำบาตรอย่างรุนแรงจากสหรัฐอเมริกาและชาติตะวันตกจากการทำสงครามรุกรานยูเครน
โดยในช่วงปลายเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา ประธานาธิบดีปูตินก็ได้ประกาศแผนสนับสนุนยุทธศาสตร์เพื่อการพัฒนา AI โดยเน้นย้ำความจำเป็นว่า เพื่อป้องกันการผูกขาดเทคโนโลยีของชาติตะวันตก
“มันจำเป็นต้องที่ใช้แนวทางของรัสเซียในด้านการสร้างระบบปัญญาประดิษฐ์ที่เชื่อถือได้และโปร่งใส ซึ่งปลอดภัยสำหรับมนุษย์ด้วย การผูกขาดเทคโนโลยีจากต่างประเทศในรัสเซียเป็นสิ่งที่รับไม่ได้ เป็นอันตราย และไม่อาจยอมรับได้”
AI ที่ส่งเสริมค่านิยมดั้งเดิม
ระบบ AI นั้นมีความสามารถในการเรียนรู้ผ่านการเทรนหรือการฝึกฝนจากข้อมูลต่างๆ ซึ่งปูตินตั้งข้อสังเกตว่า “ระบบ AI ยุคใหม่จำนวนมากที่ได้รับการเทรนข้อมูลของชาติตะวันตกนั้นมีไว้สำหรับตลาดของชาติตะวันตก” และ “สะท้อนให้เห็นถึงส่วนหนึ่งของจริยธรรมของชาติตะวันตก ตลอดจนบรรทัดฐานพฤติกรรมและนโยบายสาธารณะที่รัสเซียไม่เห็นด้วย”
ปูตินยังเตือนด้วยว่า อัลกอริทึมที่พัฒนาโดยแพลตฟอร์มตะวันตกอาจนำไปสู่การ ‘ยกเลิก’ การมีอยู่ของเทคโนโลยีดิจิทัลและวัฒนธรรมของรัสเซีย และมองไปถึงขั้นว่า “AI ที่สร้างขึ้นตามมาตรฐานและรูปแบบของชาติตะวันตกอาจก่อให้เกิดกระแสเกลียดชังชาวต่างชาติได้
“เสิร์ชเอนจินและรูปแบบ Generative AI ของตะวันตก มักจะทำงานในลักษณะที่เลือกสรรและลำเอียงโดยไม่ได้คำนึงถึง และบางครั้งก็เพิกเฉยและยกเลิกวัฒนธรรมรัสเซีย พูดง่ายๆ ก็คือ เครื่องจักรได้รับงานสร้างสรรค์บางอย่าง และจะแก้ไขมันโดยใช้ข้อมูลภาษาอังกฤษเท่านั้น ซึ่งสะดวกและเป็นประโยชน์ต่อนักพัฒนาระบบ ดังนั้น ตัวอย่างเช่น อัลกอริทึม ก็สามารถระบุให้เครื่องจักรทราบว่า รัสเซีย วัฒนธรรม วิทยาศาสตร์ ดนตรี และวรรณกรรมของเรานั้น ไม่มีอยู่จริง”
ทั้งนี้ ตลอดระยะเวลากว่า 2 ทศวรรษที่ครองอำนาจ ปูตินได้ดำเนินการหลายรูปแบบ เพื่อปราบปรามฝ่ายต่อต้านและภาคประชาสังคม ในขณะที่ส่งเสริม ‘ค่านิยมดั้งเดิม’ เพื่อต่อต้านอิทธิพลตะวันตก ซึ่งนับตั้งแต่เปิดฉากสงครามยูเครนในเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2022 รัสเซียได้เพิ่มแรงกดดันในนโยบายต่างๆ เกี่ยวกับการส่งเสริมค่านิยมดั้งเดิมมากยิ่งขึ้น
“ในยุคของการปฏิวัติทางเทคโนโลยี มรดกทางวัฒนธรรมและจิตวิญญาณนั้นเป็นปัจจัยสำคัญในการรักษาอัตลักษณ์ประจำชาติ ความหลากหลายของโลกของเรา และเสถียรภาพของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ค่านิยมดั้งเดิมของเรา ความสมบูรณ์และความงดงามของภาษารัสเซียและภาษาของชนชาติอื่นๆ ในรัสเซีย จะต้องเป็นรากฐานการพัฒนาของเรา เพื่อช่วยสร้างระบบ AI ที่เชื่อถือได้ โปร่งใส และปลอดภัย” ปูตินกล่าว
ขณะที่เขาให้คำมั่นที่จะทุ่มทรัพยากรเพิ่มเติมในการพัฒนาซูเปอร์คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีอื่นๆ เพื่อช่วยทำให้การวิจัย AI ระดับชาติมีความเข้มข้นมากขึ้น ซึ่งรวมถึง Generative AI และ AI แบบโมเดลภาษาขนาดใหญ่ (Large Language Model: LLM) ที่เทรนด้วยข้อมูลมหาศาล พร้อมเน้นย้ำว่า “การพยายามห้ามการพัฒนา AI นั้นเป็นไปไม่ได้”
“ผมเชื่อมั่นว่า อนาคตไม่ได้ขึ้นอยู่กับการแบนการพัฒนาเทคโนโลยี มันเป็นไปไม่ได้เลยถ้าเราแบนสิ่งใดสิ่งหนึ่ง มันจะพัฒนาไปในทางอื่น และเราจะล้าหลังเท่านั้น แค่นั้น”
อ้างอิง:
