วันนี้ (26 มิถุนายน) วันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานรัฐสภา และประธานสภาผู้แทนราษฎร กล่าวถึงการนำคณะผู้แทนรัฐสภาไทย เยือนเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ สาธารณรัฐประชาชนจีน โดยระบุว่า เป็นการเยือนในโอกาสเฉลิมฉลอง 50 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตไทย-จีน ในโอกาสนี้จึงไม่ได้หารือเรื่องการส่งกลับชาวอุยกูร์ 43 คนจากประเทศไทย เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2568 เพราะเป็นกิจการภายในของจีน
อย่างไรก็ตาม ได้สอบถามเป็นการส่วนตัว ซึ่งทราบว่าไม่มีปัญหาอะไร ชาวอุยกูร์ที่ถูกส่งกลับมานั้นเป็นกลุ่มที่ถูกสร้างความเข้าใจผิดว่าอยู่ที่ซินเจียงลำบาก ถ้าไปจากที่นี่แล้วจะมีคนพาไปประเทศที่ 3 จะได้อยู่สุขสบาย คนเหล่านี้จึงอยากไปประเทศที่ 3 ต้องเดินทางไปชายแดนจีนผ่านทางเมืองคุนหมิง ลัดเลาะมาทางภาคเหนือเพื่อไปมาเลเซีย จนมาพบบางส่วนที่อำเภอสะเดา จังหวัดสงขลา
“ชาวอุยกูร์ที่ถูกจับในไทยเมื่อ 11 ปีที่แล้ว เมื่อตำรวจจับก็กลายเป็นเรื่องเข้าเมืองไม่ถูกต้องตามกฎหมาย จึงเกิดปัญหาตามมา เพราะบางคนในชุดก่อนมีความผิด แต่ปัจจุบันรัฐบาลจีนเข้าใจว่าถูกหลอก ไม่ได้เป็นผู้ร้าย เขาก็รับกลับมา ซึ่งทางเจ้าหน้าที่สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงปักกิ่ง มีการโทรศัพท์ถามไปตลอด หลังรัฐมนตรีและสื่อมวลชนมาเยี่ยม ทราบว่าชาวอุยกูร์อยู่ได้สบาย ไม่มีปัญหารบกวนจากรัฐบาลจีนแต่อย่างใด” วันมูหะมัดนอร์กล่าว
ประธานรัฐสภายังกล่าวว่า ส่วนคนที่มีปัญหาก็มีบ้างบางส่วน เช่น ภรรยาและลูกไปประเทศที่ 3 เขาอยากพบลูกเมียเขาแต่ยังไม่ได้พบ แต่ถ้าเราดูแล้วไม่น่าจะยุ่งยากอะไร เพราะต้องให้เกิดความไว้เนื้อเชื่อใจสักพัก ปัจจุบันมีสายการบินตุรกีบินมาซินเจียง คนซินเจียงเดินทางไปตุรกีได้เกือบทุกวัน เชื่อว่าจะมีโอกาสได้พบกันแน่นอน
วันมูหะมัดนอร์ระบุว่า กรณีอุยกูร์ที่ทางจีนมีปัญหากับชาติตะวันตกที่โจมตีเรื่องสิทธิเสรีภาพ ซึ่งเป็นเรื่องภายใน ตนเองมาวันนี้เพื่อจะสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจ ได้มาเห็นการพัฒนาของซินเจียงก็ดีใจด้วย แต่นโยบายของจีนที่ไม่ขัดต่อมติของสหประชาชาติ ไม่ผิดกติกาโลก ไทยสนับสนุน เช่น นโยบายจีนเดียว ซึ่งปัญหาเรื่องคนกลุ่มน้อย ทุกประเทศมีกรอบรัฐธรรมนูญ ถ้าไม่ขัดรัฐธรรมนูญ เช่น การแบ่งแยกดินแดน ทั้งโรฮิงญา หรืออุยกูร์ ถ้าเรื่องศาสนาก็เชื่อว่าจะสามารถอยู่ร่วมกันได้
“ที่ผมมาจีนคราวนี้ พบกับผู้นำศาสนาอิสลามในซินเจียง อย่างเมืองอุรุมชี 70-80% ไม่ได้มีปัญหาทางศาสนา มีคนไปปฏิบัติศาสนกิจได้ตามปกติ การเข้าใจผิดอาจมีจุดใดจุดหนึ่ง เราไม่อยากไปพูดว่าทุกอย่างดีหมด ในเรื่องสิทธิและนับถือศาสนา เขาให้เสรีภาพในขอบเขต ประเทศที่ปกครองแบบคอมมิวนิสต์ ไม่ได้ให้โฆษณา ยังให้ละหมาดวันศุกร์ จะมีคนมาจำนวนมาก ถ้าเขากีดกันทางศาสนาคงทำอย่างนั้นไม่ได้ ในเรื่องการเผยแพร่ได้ แต่เขาไม่ให้ไปเผยแพร่ในคนที่ไม่ใช่มุสลิม” ประธานรัฐสภากล่าว
สำหรับกรณีหญิงที่ต้องคลุมฮิญาบนั้น วันมูหะมัดนอร์กล่าวว่า เท่าที่สอบถามในเมืองซินเจียงให้เสรีภาพในการคลุมฮิญาบ ซึ่งปกติตามหลักศาสนาอิสลามต้องคลุมมิดชิด แต่ปัจจุบันในหลายประเทศก็ไม่ได้คุมเข้ม อย่างไทยเองก็ไม่ได้มีข้อห้าม แต่ต้องสร้างความเข้าใจในสังคมให้ได้ กรณีชาวอุยกูร์ เนื่องจากอยู่ในระบอบการปกครองของจีน การจะสอบถามเรื่องศาสนาเป็นสิ่งที่ไม่ได้มีการถามกันอย่างเปิดเผย แต่เท่าที่ทราบผู้หญิงอุยกูร์ตามหมู่บ้านก็ยังปฏิบัติศาสนกิจตามหลักศาสนาได้ตามปกติ
