วันนี้ (4 มิถุนายน) หลังจากที่สมเด็จอัครมหาเสนาบดี เดโช ฮุน เซน ประธานวุฒิสภากัมพูชา โพสต์ภาพถ่ายขณะอยู่ที่ ศาลาตรีมุข พร้อมระบุสิทธิความเป็นเจ้าของศาลาดังกล่าว ล่าสุดมีการเปิดเผยภาพถ่ายเก่าแก่ที่แสดงให้เห็นถึงการก่อสร้างศาลาตรีมุขโดยกำลังพลของกองทัพไทย ซึ่งผู้ที่อยู่ในภาพยืนยันว่า เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อปี 1991 (พ.ศ. 2534) หรือประมาณ 34 ปีที่แล้ว ณ จุดบรรจบสามเหลี่ยมชายแดนช่องบก อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี
แหล่งข่าวซึ่งอยู่ในเหตุการณ์การก่อสร้างศาลาตรีมุขเมื่อปี 1991 เผยว่า ภาพดังกล่าวถ่ายไว้ขณะที่กำลังพลของร้อย ร.6022 ฉก.ร.6 กำลังปรับปรุงพื้นที่เพื่อเตรียมพิธีเปิดศาลาตรีมุข ซึ่งเกิดขึ้น 2 ปีหลังจากที่ พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ อดีตนายกรัฐมนตรี ประกาศนโยบาย ‘เปลี่ยนสนามรบเป็นสนามการค้า’
ศาลาตรีมุข ซึ่งตั้งอยู่ที่ตำบลโดมประดิษฐ์ อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี ถูกสร้างขึ้นโดยกองทัพภาคที่ 2 ตามการมอบหมายของทางการไทย เพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งสันติภาพในพื้นที่รอยต่อสามประเทศ ได้แก่ ไทย สปป.ลาว และกัมพูชา โดย ‘ตรี’ หมายถึงสาม และ ‘มุข’ หมายถึงด้าน ศาลาแห่งนี้สร้างขึ้นในสมัยที่ พล.อ. อิสระพงศ์ หนุนภักดี อดีตผู้บัญชาการทหารบก ซึ่งเคยดำรงตำแหน่งแม่ทัพภาคที่ 2
การจัดสร้างศาลาตรีมุขเกิดขึ้นหลังเหตุการณ์ปะทะชายแดนช่องบกยุติลงในปี 2530-2531 จากนั้นทั้งสามประเทศได้นัดหมายพูดคุยกันบริเวณอ่างเก็บน้ำห้วยพระลานเสือ โดยในพิธีเปิดศาลาตรีมุข มี พล.ท. นรินทร์ มุทุกันต์ อดีตรองผู้บัญชาการ ฉก.ร.6 (เตรียมทหาร 11) เข้าร่วมด้วย หลังจากนั้นเป็นต้นมา ทั้งสามประเทศได้มีการพบปะพูดคุยและจัดกิจกรรมร่วมกันอย่างต่อเนื่องเพื่อเชื่อมสัมพันธไมตรี เช่น การแข่งขันกีฬาระหว่างทหารในพื้นที่ รวมถึงกิจกรรมในเทศกาลสำคัญอย่างสงกรานต์และปีใหม่
การก่อสร้างศาลาตรีมุขเป็นการพูดคุยหารือกันระหว่างผู้แทนทั้งสามประเทศในสมัยนั้น ได้แก่ ผู้ว่าราชการจังหวัดอุบลราชธานีและกองทัพภาคที่ 2 ของไทย, ผู้ว่าราชการจังหวัดแขวงจำปาสักของ สปป.ลาว และผู้ว่าราชการจังหวัดพระวิหารของกัมพูชา แม้จะไม่มีการทำเอกสารลายลักษณ์อักษรไว้ แต่เป็นการดำเนินการด้วย ‘หัวใจ’ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นจุดประสานงานสำหรับเจ้าหน้าที่ทั้งสามประเทศ โดยเฉพาะหน่วยกำลังทหารที่ปฏิบัติภารกิจ ณ จุดรอยต่อช่องบก เพื่อเป็นสถานที่สำหรับพูดคุยและแก้ไขปัญหาต่างๆ ร่วมกัน อันจะเป็นประโยชน์สูงสุดต่อแต่ละประเทศหากมีการพัฒนาร่วมกัน
สมเด็จฮุน เซน ได้นำภาพถ่ายที่ตนเองถ่ายไว้เมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2553 มาเผยแพร่แก่ชาวกัมพูชา เพื่อระบุสิทธิความเป็นเจ้าของดินแดน และอ้างว่าทหารกัมพูชาอยู่ในพื้นที่นี้มาตั้งแต่ก่อนปี 2543 ทั้งที่ศาลาตรีมุขสร้างมากว่า 30 ปีแล้ว ก่อนหน้านี้ เมื่อคืนวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2568 ศาลาตรีมุข หรือที่ประชาชนในพื้นที่เรียกว่า ‘ศาลารวมใจ ไทย ลาว กัมพูชา’ ถูกเผาทำลาย หลังจากนั้นทหารกัมพูชาได้เข้ายึดพื้นที่สามเหลี่ยมมรกต และรุกล้ำเข้ามาในเขตแดนประเทศไทยบริเวณช่องบก
