จับตาวิกฤตระบบนิเวศทางทะเลศรีลังกา หลังเหตุไฟไหม้เรือสินค้านอกชายฝั่ง ทำขยะพลาสติกหลายตันเกลื่อนทะเล

กรณีเรือบรรทุกสินค้า X-Press Pearl สัญชาติสิงคโปร์ เกิดไฟไหม้นอกชายฝั่งกรุงโคลัมโบของศรีลังกา เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคมที่ผ่านมา กลายเป็นวิกฤตการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมทางทะเลครั้งใหญ่ที่น่าจับตามอง

ผู้เชี่ยวชาญหลายคนประเมินว่าเหตุการณ์นี้อาจก่อผลกระทบต่อระบบนิเวศทางทะเลของศรีลังการุนแรงมากที่สุดในประวัติศาสตร์ เนื่องจากเรือลำนี้บรรทุกสารเคมีเป็นพิษอย่างกรดไนตริก โซดาไฟ ตลอดจนเม็ดพลาสติกและเครื่องสำอางจำนวนมาก รวมน้ำหนักกว่า 25 ตัน โดยตู้สินค้าหลายตู้ร่วงหล่นจากเรือ ส่งผลให้เม็ดพลาสติกขนาดเล็กจำนวนมหาศาลลอยปกคลุมไปทั่วผืนน้ำ

จนถึงวันนี้ (31 พฤษภาคม) ทางการศรีลังกายังคงระดมเจ้าหน้าที่เร่งเก็บกวาดขยะพลาสติกที่ยังไม่รู้ว่าต้องใช้เวลานานแค่ไหน และความเสียหายต่อระบบนิเวศทางทะเลจะคงอยู่ไปอีกกี่ปี

คำถามของเหตุการณ์นี้คือ ทำไมเรือถึงไฟไหม้อยู่กลางทะเลศรีลังกา จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์เป็นมาอย่างไร ผลกระทบที่ตามมารุนแรงแค่ไหน และศรีลังกาจะรับมืออย่างไรกับวิกฤตครั้งนี้

กรดไนตริกรั่ว ต้นตอไฟไหม้

เรือบรรทุกสินค้า X-Press Pearl สัญชาติสิงคโปร์ ความยาว 186 เมตร ที่ดำเนินงานโดยบริษัท X-Press Feeders ออกเดินทางจากท่าเรือในเมืองฮาซิรา รัฐคุชราตของอินเดีย เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคมที่ผ่านมา มุ่งหน้าไปยังกรุงโคลัมโบของศรีลังกา โดยบรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ 1,486 ตู้ ซึ่งภายในมีทั้งสารเคมี เช่น กรดไนตริก โซดาไฟ เม็ดพลาสติกขนาดเล็กและเครื่องสำอาง น้ำหนักกว่า 25 ตัน

ทิม ฮาร์ตโนลล์ ประธานกรรมการบริหารของ X-Press Pearl เปิดเผยว่า ลูกเรือพบการรั่วไหลของกรดไนตริกจากตู้คอนเทนเนอร์ในวันที่ 11 พฤษภาคม หลังออกเดินทางจากอินเดียและอยู่ในทะเลอาหรับ โดยกัปตันเรือได้แจ้งไปยังท่าเรือเมืองฮาซิรา ตามด้วยท่าเรือในเมืองฮามัดของกาตาร์ ซึ่งอยู่ห่างไปไม่ไกล เพื่อขอให้ขนถ่ายตู้คอนเทนเนอร์บรรทุกกรดไนตริกลงจากเรือ แต่ถูกปฏิเสธจากทั้ง 2 ท่าเรือ โดยกาตาร์ระบุว่าไม่มีผู้เชี่ยวชาญจัดการกับกรดไนตริกที่รั่วไหล

เรือเดินทางถึงโคลัมโบในคืนวันที่ 19 พฤษภาคมที่ผ่านมา และได้ทอดสมอจอดอยู่นอกชายฝั่งเพื่อรอเทียบท่า แต่ไม่มีการแจ้งเหตุฉุกเฉินในกรณีการรั่วไหลของกรดไนตริก

วันต่อมาทางตัวแทนของเรือได้ร้องขอให้มีการซ่อมตู้คอนเทนเนอร์บรรจุกรดไนตริก โดยนายท่าของโคลัมโบเผยว่ามีผู้เชี่ยวชาญพร้อมช่วยเหลือ ก่อนจะเกิดเหตุไฟไหม้ขึ้น

เหตุไฟไหม้รุนแรงมากขึ้นในวันที่ 21 พฤษภาคม โดยกองทัพเรือศรีลังกาส่งเรือลาดตระเวน 2 ลำ พร้อมเครื่องบิน 1 ลำ ช่วยในการดับเพลิงและอพยพลูกเรือ ท่ามกลางสภาพอากาศเลวร้าย ขณะที่อินเดียส่งเรือบรรทุกหน่วยดับเพลิงและเจ้าหน้าที่ยามชายฝั่งไปช่วยรับมือสถานการณ์

ไฟยังคงไหม้ต่อเนื่องและเกิดการระเบิดขนาดใหญ่บนเรือในวันที่ 25 พฤษภาคม ลูกเรือทั้งหมด 25 คน ได้รับการอพยพออกจากเรืออย่างปลอดภัย แต่มีคอนเทนเนอร์หลายตู้ร่วงลงสู่ทะเล ขณะที่เปลวไฟที่โหมไหม้แรงขึ้น ทำให้หน่วยงานคุ้มครองสิ่งแวดล้อมทางทะเลของศรีลังกา (Marine Environmental Protection Authority: MEPA) ประกาศเตือนเหตุน้ำมันรั่วจากถังน้ำมันของเรือในระดับเทียร์ 2

MEPA แสดงความกังวลว่าน้ำมันภายในเรือ 378 ตัน อาจรั่วไหลลงสู่ทะเลมากกว่าครึ่ง และกำลังเก็บรวบรวมหลักฐานและประเมินความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมทางทะเลจากกรณีนี้

หายนะต่อระบบนิเวศทางทะเล

MEPA ชี้ว่า เศษขยะพลาสติกอาจเป็นตัวก่อมลพิษต่อชายหาดที่เลวร้ายที่สุดในประวัติศาสตร์ ซึ่งอาจก่อความเสียหายต่อระบบนิเวศทางทะเลไปอีกหลายปี และเตือนความเป็นไปได้ในการเกิดฝนกรดจากการระเหยของกรดไนตริก

27 พฤษภาคม ทางการศรีลังการะบุว่า เศษขยะพลาสติกหลายตันยังลอยเต็มผืนน้ำและเกยตื้นชายฝั่งอย่างต่อเนื่อง แม้จะระดมกำลังเจ้าหน้าที่เข้าเก็บกวาด พร้อมสั่งห้ามเรือประมงกว่า 5,600 ลำ เข้าทำประมงบริเวณแนวชายฝั่งระยะ 80 กิโลเมตร ใกล้จุดที่เรือ X-Press Pearl ลอยลำ ตั้งแต่เมืองโคลัมโบจนถึงเนกอมโบ โดยกังวลว่าอาจมีการปนเปื้อนของเศษพลาสติกหรือสารเคมีในสัตว์ทะเล

จุดที่ได้รับผลกระทบจากเศษขยะพลาสติกนั้นเป็นบริเวณชายหาดท่องเที่ยวยอดนิยม โดยทะเลในพื้นที่เป็นที่รู้จักของชาวประมงว่าเป็นแหล่งอาศัยของปูและกุ้งขนาดใหญ่

ดับไฟสำเร็จ – จ่อฟ้องบริษัทเจ้าของเรือ

บริษัท X-Press Feeders เปิดเผยในวันที่ 29 พฤษภาคม ว่าปฏิบัติการดับไฟไหม้เรือประสบความสำเร็จ โดยโครงสร้างของลำเรือยังไม่ได้รับความเสียหาย เช่นเดียวกับถังเก็บน้ำมัน และยืนยันว่าไม่มีน้ำมันรั่วลงทะเล สอดคล้องกับการยืนยันจากกองทัพเรือศรีลังกาที่ยังไม่พบคราบน้ำมันรั่วนับตั้งแต่เกิดเหตุ ขณะที่ทางบริษัทพร้อมให้ความร่วมมือต่อทางการศรีลังกาในการสืบสวนสาเหตุไฟไหม้และการสืบสวนที่เกี่ยวข้อง

วานนี้ (30 พฤษภาคม) ทางการศรีลังกาได้เริ่มดำเนินการสืบสวนกรณีไฟไหม้เรือที่เกิดขึ้น และระบุว่าจะมีการฟ้องร้องบริษัทเจ้าของเรือ โดยเจ้าหน้าที่ของ MEPA ได้พบกับอัยการสูงสุด เพื่อหารือแผนดำเนินการฟ้องร้องผู้รับผิดชอบตามกฎหมาย

ภาพ: Getty Images

พิสูจน์อักษร: วรรษมล สิงหโกมล

อ้างอิง: