อั๋น-ธนกร พงษ์สุวรรณ เป็นหนึ่งในผู้กำกับที่มีลายเซ็นเป็นเอกลักษณ์ของตัวเอง หนังของเขามักพูดถึงคนหนุ่มสาวในกรุงเทพฯ ที่สำคัญ การจับจ้องมันด้วยท่าทีที่พิเศษทำให้หนังของอั๋นมีสิ่งหนึ่งที่ปรากฏเด่นชัดเสมอมา นั่นคือการถ่ายทอดความเปลี่ยวเหงาในเมืองนี้ผ่านผู้คนที่ถวิลหาความรักให้กับตัวเอง
แต่ก็เป็นเรื่องน่าเศร้าที่ตอนโควิด-19 ระบาดมันได้พรากบุคลากรมากมายในวงการบันเทิงไปอย่างไม่มีวันหวนกลับ และอั๋นเองก็ตกเป็นเหยื่อของโรคร้ายจนจากโลกนี้ไปในที่สุด อย่างไรก็ตาม ก่อนหน้านั้นผู้กำกับคนนี้ก็ได้ทิ้งผลงานเอาไว้ให้กับคนดูของเขาอย่าง สมมติ (Supposed) ซึ่งเป็นหนังที่อั๋นได้บันทึกช่วงเวลาของกรุงเทพฯ เป็นครั้งสุดท้าย
สมมติ ติดตามชีวิตของ นน (อนันดา เอเวอริงแฮม) ชายหนุ่มวัยกลางคนที่กำลังออกตามหาความรัก แต่ถึงอย่างนั้นเขาก็ไม่ใช่คนที่มีใบหน้าที่ชัดเจน ตัวตนของเขาถูกสร้างขึ้นมาทาบทับกับโลกโซเชียลที่อนุญาตให้ผู้คนสามารถปกปิดทุกสิ่งอย่างและสวมบทเป็นคนอื่นได้ ผู้กำกับนำเสนอสิ่งเหล่านั้นด้วยการทำให้เห็นว่าก่อนไปทำงานเขามักจะฝึกพูดคุยกับตัวเองอยู่เสมอ แต่นั่นคือในแง่ของการเป็นอื่น และมันยิ่งตอกย้ำเมื่อตัวละครบอกพนักงานใหม่ที่เข้ามาเป็นรุ่นน้องว่าเขาชื่อ หนุ่ม ซึ่งดูจะตรงข้ามกับสิ่งที่หนังนำเสนอให้เห็นว่าผู้ชายคนนี้เป็นใคร
หรือว่าง่ายๆ นอกจากตัวตนที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเข้าสังคม หนังแทบจะไม่ได้พาไปสำรวจชีวิตด้านอื่นของเขาเลย เช่นเดียวกับ เดียร์ (แพต-ชญานิษฐ์ ชาญสง่าเวช) หญิงสาวที่นนได้พบทางอินเทอร์เน็ต เธอมีโลกที่แยกเป็นเอกเทศอย่างชัดเจน ใบหนึ่งมีไว้ให้กับชีวิตส่วนตัวที่ไม่อยากให้ใครรับรู้ ส่วนอีกใบมีไว้เพื่อปลดปล่อยและหาที่พึ่งทางใจ ซึ่งเธอเองก็ดูจะไม่ได้จริงจังอะไรกับความรักที่เกิดขึ้นเมื่อเทียบกับนนที่หนังฉายภาพอาการทุรนทุรายของเขา
หนังจับทั้งสองคนมาอยู่ภายใต้เงื่อนไขเดียวกัน นั่นคือการปกปิดตัวตนที่แท้จริง ด้านหนึ่งมันจึงเป็นเหมือนเกมความสัมพันธ์ที่ถูกตั้งกฎเหล็กเอาไว้ว่าหากใครสนใจหรือก้าวข้ามเส้นที่แบ่งเอาไว้ก็เท่ากับว่าทุกอย่างจบลงทันที แต่ขณะเดียวกันถ้าไม่ทำก็ยังคงสามารถสานสัมพันธ์ต่อได้แม้จะไม่ยั่งยืนก็ตาม
ทั้งหมดนี้สะท้อนแง่หนึ่งที่เกิดขึ้นในสังคม เมื่อความสัมพันธ์ของผู้คนไม่จำเป็นต้องยึดติดกับคำว่า ‘แฟน’ อีกต่อไป เพราะในยุคนี้มีคำศัพท์มากมายที่ผุดขึ้นมาใช้เพื่อนิยามถึงสถานะที่คลุมเครือ ก้ำกึ่ง หรือไม่จำเป็นต้องผูกพันอยู่ตลอด เช่น Friend with Benefits และ One Night Stand แต่ถ้าเป็นคนไทยก็น่าจะคุ้นหูกับคำว่าคนคุยมากกว่า
ในทำนองเดียวกัน สิ่งที่ตัวละครกำลังเผชิญหรือจะพูดให้ถูกคือลงไปเล่นอยู่ในวังวนนี้ก็เป็นสิ่งที่ผู้กำกับหยิบนำมาขยายให้เห็นภาพ ไม่ใช่แค่ในเรื่องของความรัก แต่เป็นความไม่แน่นอนที่บ่อยครั้งหลังจากห้วงเวลาที่ดูแฟนตาซี ความเคว้งคว้างไร้จุดหมายก็เป็นสิ่งที่ตัวละครจะต้องประสบพบเจออย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
ในแง่นี้พื้นหลังอย่างกรุงเทพฯ จึงกลายเป็นตัวกลางที่คอยสร้างและบดขยี้อารมณ์ของพวกเขาตลอดทั้งเรื่อง ซึ่งอั๋นก็ยังคงถ่ายทอดความเหงาในเมืองแห่งแสงสีนี้ผ่านงานภาพได้ดีเช่นเคย และมันสะกดสายตาทุกครั้งเวลาที่หนังเลือกจะทิ้งจังหวะให้กับบรรยากาศภายในเรื่อง
ถ้าว่ากันตามตรง กรุงเทพฯ ก็เป็นเหมือนตัวละครสำคัญในหนังของเขา มันไม่เคยแยกจากไปไหน เพียงแค่เปลี่ยนบริบทของผู้คนไปตามกาลเวลา นับแต่ชีวิตวัยรุ่น Y2K มาจนถึงชีวิตของคนหนุ่มสาวที่ถักทอความสัมพันธ์ผ่านโซเชียลมีเดีย เมืองใหญ่แห่งนี้ไม่เคยเปลี่ยนไปเลย ความเหงาที่เคยปรากฏเมื่อ 20 ปีก่อนเป็นแบบไหน ตอนนี้มันก็ยังคงเป็นแบบนั้น
และอย่างที่หลายคนพอรู้ว่านี่เป็นหนังเรื่องสุดท้ายของอั๋น การได้รับรู้ว่านี่เป็นผลงานชิ้นสุดท้ายจึงยิ่งทำให้เรื่องราวของตัวละครและการมองกรุงเทพฯ ของผู้กำกับสำแดงพลังมากกว่าครั้งไหนๆ เมื่อเราในฐานะคนดูตระหนักได้ว่านี่คงเป็นครั้งสุดท้ายที่จะได้เห็นบันทึกกรุงเทพฯ ในแบบฉบับของเขา
อนันดา เอเวอริงแฮม และ แพต-ชญานิษฐ์ ชาญสง่าเวช ต่างก็เป็นองค์ประกอบที่น่าชื่นชม แม้จะมีบางช่วงที่บทสนทนาปะทะคารมดูจะไม่สามารถควบคุมน้ำหนักได้ดีเท่าที่ควร ความน่าจดจำของพวกเขาเลยไปตกอยู่ตอนที่ตัวละครไม่พูดอะไรเสียมากกว่า โดยเฉพาะเมื่อผสมรวมเข้ากับเพลง พื้นที่ว่าง ของ INSPIRATIVE มันก็ยิ่งทำให้การแสดงของพวกเขาดูลื่นไหลและจับต้องความรู้สึกได้มากขึ้นในช่วงที่ไม่ต้องเอื้อนเอ่ยถ้อยคำใดๆ
รวมๆ แล้ว สมมติ เป็นหนังที่ถ่ายทอดความสัมพันธ์ของคนในยุคปัจจุบันได้อย่างมีเสน่ห์ และเป็นอีกครั้งที่ทำให้เห็นว่า อั๋น-ธนกร พงษ์สุวรรณ เก่งกาจเพียงใดในการบันทึกกรุงเทพฯ ลงในงานของเขา เพราะมันไม่ได้มีแค่สภาพแวดล้อมของเมือง แต่ทำให้เข้าใจถึงความเป็นอยู่และวิถีชีวิตของผู้คนในช่วงเวลานั้น ที่สำคัญ การได้ดูหนังเรื่องนี้ในโรงภาพยนตร์ก็เป็นการย้ำเตือนว่าวงการภาพยนตร์ไทยได้สูญเสียผู้กำกับมากความสามารถไปแล้วอีกราย แต่อย่างน้อยก่อนจะจากไปเขาก็ได้ปิดม่านชีวิตด้วยการทิ้งสิ่งที่รักเอาไว้ให้กับคนดูของตัวเอง
สมมติ (Supposed) เข้าฉายแล้ววันนี้ ในโรงภาพยนตร์
รับชมตัวอย่างได้ที่นี่: https://youtu.be/X1pO6P2hsKk
