คณะกรรมาธิการศึกษาการจัดทำและติดตามการบริหารงบประมาณ แนะกองทุนประกันสังคมเปิดเผยข้อมูลมากขึ้น ช่วยลดความเสี่ยงล้มละลายในอีก 30 ปีข้างหน้า
จากงาน ‘HACK งบประกันสังคม’ ที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา เพื่อเสนอแนะแนวทางในการจัดทำงบประมาณของกองทุนประกันสังคมให้เหมาะสม สุรเชษฐ์ ประวีณวงศ์วุฒิ ประธานคณะกรรมาธิการศึกษาการจัดทำและติดตามการบริหารงบประมาณ กล่าวว่า กองทุนประกันสังคมซึ่งถือได้ว่าเป็นกองทุนที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของไทย แต่ปัจจุบันกองทุนยังคงมีปัญหาหลายด้าน และมีความเสี่ยงต่อการล้มละลายในอนาคต
“สิ่งที่เป็นปัญหาในทางปฏิบัติไม่ใช่แค่หน่วยงานนี้ แต่หลายหน่วยงานของรัฐ เป็นเรื่องของวิธีคิด ซึ่งควรจะเปิดเผยเป็นปกติ ปกปิดเป็นข้อยกเว้น ยิ่งเรารู้ว่ากองทุนประกันสังคมในอนาคตมีความเสี่ยงขนาดนี้ การเปิดเผยข้อมูลจึงเป็นเหมือนการปกป้องตัวเองว่าสิ่งที่ทำอยู่นั้นเป็นการทำอย่างดีที่สุดแล้วหรือยัง” สุรเชษฐ์กล่าว
สำหรับการลงทุนของกองทุนประกันสังคมที่อาจจะขาดทุนบ้างเป็นสิ่งที่เข้าใจได้ เพราะทุกการลงทุนมีความเสี่ยงและสามารถเกิดความผิดพลาดได้ แต่สิ่งสำคัญคือต้องเปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใส และเมื่อพูดถึงเงินกองทุนประกันสังคมจะเห็นว่าระบบการตรวจสอบงบประมาณกองทุนต่ำกว่ากลไกปกติ
ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี อาจารย์ประจำวิทยาลัยสหวิทยาการ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผู้ศึกษาวิจัยด้านรัฐสวัสดิการ และผลักดันนโยบายที่ส่งเสริมให้ประเทศไทยกลายเป็นรัฐสวัสดิการ กล่าวว่า การทำให้ภาคสังคมและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องเข้ามาตรวจสอบได้ จะเป็นผลดีระยะยาวต่อกองทุนประกันสังคม
ปัจจุบันงบประมาณของประกันสังคมมีเงินเข้าปีละประมาณ 200,000 ล้านบาท และมีค่าใช้จ่ายปีละ 5,000 ล้านบาท โดยการจัดสรรเงินสมทบของกองทุนจะแบ่งเป็น 3 ส่วนหลักคือ
- สงเคราะห์บุตรและบำนาญ มีรายรับ 163,891 ล้านบาท มาจากการสมทบ 118,891 ล้านบาท และลงทุน 45,000 ล้านบาท ขณะที่รายจ่ายอยู่ที่ 49,000 ล้านบาทต่อปี และมีงบประมาณสำรอง 2.19 ล้านล้านบาท
กอง 2 กรณี เป็นกองทุนที่ใหญ่ที่สุด มีการลงทุนระยะยาวและสามารถแบกรับความเสี่ยงได้มากที่สุด
- เสียชีวิต ทุพพลภาพ เจ็บป่วย คลอดบุตร มีรายรับ 83,137 ล้านบาท มาจากการสมทบ 81,456 ล้านบาท และลงทุน 1,681 ล้านบาท รายจ่าย 72,764 ล้านบาทต่อปี และมีงบประมาณสำรอง 83,000 ล้านบาท
กอง 4 กรณี เป็นกองที่มีค่าใช้จ่ายแทบจะวันต่อวัน ทำให้การลงทุนรับความเสี่ยงได้น้อยกว่า ปัจจุบันกองทุนนี้ติดลบเพราะค่ารักษาพยายามที่กองทุนนี้แบกรับจะสูงขึ้นทุกปี
- ว่างงาน มีรายรับ 24,993 ล้านบาท มาจากการสมทบ 21,164 ล้านบาท และลงทุน 3,829 ล้านบาท มีรายจ่าย 10,166 ล้านบาทต่อปี และมีงบประมาณสำรอง 161,321 ล้านบาท
การจะทำให้กองทุนประกันสังคมเดินหน้าต่อไปได้ หัวใจสำคัญคือการสร้างความเชื่อใจ โดยสามารถทำได้ผ่าน 5 ส่วนหลัก ได้แก่ ความโปร่งใสและธรรมาภิบาล, การวางแผนระยะยาวแบบมีส่วนร่วม, การปรับปรุงกฎหมายเพื่อความเป็นอิสระ, การออกแบบสิทธิประโยชน์ที่จูงใจ และการสร้างความยั่งยืนทางการเงิน
ษัษฐรัมย์กล่าวต่อว่า จากการศึกษาข้อมูลพบว่า หากไม่มีการปรับเปลี่ยนใดๆ กองทุนประกันสังคมจะเริ่มมีรายรับไม่เพียงพอกับรายจ่ายในปี 2050 แต่หากสามารถเพิ่มผลตอบแทนจากการลงทุนจาก 3% ไปเป็น 6% อายุของกองทุนจะยืดออกไปอีก 6-7 ปี รวมทั้งการปรับสิทธิประโยชน์ต่างๆ ก็จะช่วยยืดอายุกองทุนได้เช่นกัน
นอกจากนี้ ข้อมูลจาก World Bank, OECD และ Transparency International ระบุว่า การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐอย่างโปร่งใสจะส่งผลต่อประสิทธิภาพขององค์กรในหลายด้าน ทั้งต้นทุนการดำเนินงานที่ลดลง 10-20% คุณภาพบริการเพิ่มขึ้น 15-25% ลดการทุจริตลง 40-50% ประสิทธิภาพการจัดเก็บภาษีเพิ่มขึ้น 3-5% และช่วยเพิ่มการมีส่วนร่วมของประชาชน 200-300%
