เรือรบ ‘มอสควา’ ของรัสเซียจมทะเลดำ สำคัญอย่างไรต่อสงครามรัสเซีย-ยูเครน

มอสควา (Moskva) เรือลาดตระเวนติดขีปนาวุธ (Guided Missile Cruiser) ที่ได้รับการตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่เมืองหลวงของรัสเซีย และเป็นความภาคภูมิใจของกองเรือทะเลดำ ได้จมลงใต้ทะเล ซึ่งฝ่ายยูเครนระบุว่าถูกโจมตีด้วยขีปนาวุธยูเครน แต่ฝั่งรัสเซียอ้างว่าเกิดจากไฟไหม้บนเรือ

 

เรือธงรัสเซียแห่งกองเรือทะเลดำลำนี้เข้าประจำการตั้งแต่สมัยโซเวียต และมีบทบาทในการช่วยรัสเซียทำการรบในจอร์เจีย ซีเรีย และยูเครน นอกจากนี้ในยามสงบ มอสควายังมีส่วนร่วมในการวิจัยทางวิทยาศาสตร์กับสหรัฐฯ ด้วย

 

การอับปางจึงเป็นอวสานที่น่าอับอายสำหรับมอสควา 

• เกิดอะไรขึ้นกับมอสควา

กระทรวงกลาโหมรัสเซียแถลงว่า เกิดไฟไหม้หลังเครื่องกระสุนบนเรือระเบิดขึ้น ส่งผลให้ลูกเรือต้องอพยพลงจากเรือ ก่อนที่ทางกระทรวงจะออกมาเปิดเผยในเวลาต่อมาว่า เรือมอสควาได้รับความเสียหายอย่างหนักจากไฟไหม้ดังกล่าว และจมลงในทะเลขณะถูกลากไปที่ท่าเรือ

 

อย่างไรก็ดี เจ้าหน้าที่ยูเครนอ้างว่าเป็นฝ่ายโจมตีเรือมอสควาด้วยขีปนาวุธร่อน เนปจูน (Neptune) หลังจากประสบความสำเร็จในการเปลี่ยนทิศทางระบบเรดาร์ของเรือ 

 

ขณะที่สหรัฐฯ ระบุว่าสามารถยืนยันคำกล่าวอ้างของยูเครนได้

 

ทั้งนี้ คาดว่าในช่วงที่เกิดเพลิงไหม้ เรือรบมอสควาซึ่งโดยปกติจะมีลูกเรือประมาณ 500 คนอยู่บนเรือ น่าจะลอยลำอยู่ที่ใดที่หนึ่งในทะเลดำ ไม่ไกลจากเมืองท่าโอเดสซาของยูเครน

• เรือมอสควาจมมีความสำคัญอย่างไร

เรือมอสความีขนาดระวางขับน้ำ 12,500 ตัน ติดตั้งขีปนาวุธต่อต้านเรือรบและขีปนาวุธจากพื้นสู่อากาศ และเป็นเรือลาดตระเวนติดขีปนาวุธลำเดียวในทะเลดำ ขณะที่เรือชั้นเดียวกันอีก 2 ลำ (ชั้น Slava) ได้แก่ มาร์แชล อุสตินอฟ (Marshal Ustinov) และวาร์ยาก (Varyag) ประจำการร่วมกับกองเรือเหนือและกองเรือแปซิฟิกของรัสเซียตามลำดับ

 

สถาบันสงครามศึกษา (Institute for the Study of War: IOW) ระบุว่า ไม่สามารถตรวจสอบยืนยันได้ว่ายูเครนเป็นฝ่ายจมเรือรบ แต่ไม่ว่าสาเหตุจะเกิดจากอะไร การสูญเสียมอสควาก็นับเป็นชัยชนะในการโฆษณาชวนเชื่อที่สำคัญสำหรับยูเครน ขณะที่ในทางกลับกันก็อาจทำลายขวัญกำลังใจของรัสเซีย

 

อย่างไรก็ตาม ในแง่การทหาร การสูญเสียมอสควาอาจไม่สำคัญนัก

 

IOW ระบุว่า ส่วนใหญ่แล้วมอสความักถูกใช้ในการโจมตีด้วยขีปนาวุธคาลิบร์ (Kalibr) ตามสถานที่ต่างๆ ซึ่งรวมถึงศูนย์โลจิสติกส์และสนามบินในยูเครน

 

“การโจมตีเหล่านี้ได้ผล แต่จำกัด เมื่อเทียบกับการโจมตีทางอากาศและขีปนาวุธที่ยิงจากภาคพื้นตลอดช่วงของการรุกราน และการสูญเสียมอสควาไม่น่าจะเป็นจุดชี้ขาดได้” IOW ระบุ

 

นอกจากนี้ ผู้เชี่ยวชาญด้านการทหารของรัสเซียก็ไม่ให้ความสำคัญกับเหตุการณ์นี้ในมุมของการทหาร

 

“เรือลำนี้เก่ามาก อันที่จริงรัสเซียมีแผนที่จะปลดประจำการมาห้าปีแล้ว” อเล็กซานเดอร์ ครามชิคิน นักวิเคราะห์ทางทหารของรัสเซียกล่าวกับสำนักข่าว Reuters

 

“มันมีคุณค่าทางสถานะมากกว่าในมุมของการรบ และโดยทั่วไปแล้ว เรือลำนี้ไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับปฏิบัติการที่ดำเนินอยู่ มันจะไม่มีผลใดๆ ต่อวิถีการสู้รบ”

• ประวัติเรือมอสควา

มอสควาเป็นหนึ่งในกลุ่มเรือที่สหภาพโซเวียตออกแบบในช่วงปลายทศวรรษ 1970 เพื่อต่อต้านกองเรือบรรทุกเครื่องบินของสหรัฐฯ และเพื่อป้องกันทางอากาศให้กับเรือโซเวียตที่ปฏิบัติการในมหาสมุทรที่ห่างไกล

 

ในเวลานั้น กลุ่มเรือได้รับสมญานามว่า ‘นักฆ่าเรือบรรทุกเครื่องบิน’ (Carrier Killers)

 

Janes บริษัทข่าวกรองโอเพนซอร์สเปิดเผยว่า เรือมอสความีชื่อเดิมว่า สลาวา (Slava) ซึ่งแปลว่าความรุ่งโรจน์ โดยถูกปล่อยจากอู่ต่อเรือที่เมืองมิกโคลาอีฟในยูเครน ซึ่งขณะนั้นเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต เมื่อเดือนกรกฎาคม 1979 ก่อนเข้าประจำการในกองเรือรัสเซียเมื่อปลายเดือนธันวาคม 1982 โดยเรือมีความยาว 186 เมตร และออกแบบมาเพื่อบรรทุกลูกเรือ 476 คน พร้อมนายทหารอีก 62 นาย

 

สลาวาเป็นเรือธงของกองเรือโซเวียตในทะเลดำ และติดตั้งปืนดาดฟ้า ท่อยิงตอร์ปิโด และปืนครก ตลอดจนอาวุธนิวเคลียร์ในช่วงสงครามเย็น นอกจากนี้ยังมีลานจอดเฮลิคอปเตอร์ด้วย

 

เรือได้รับการซ่อมแซมในช่วงทศวรรษ 1990 ในขณะที่สหภาพโซเวียตล่มสลาย เศรษฐกิจของรัสเซียประสบปัญหา และยูเครนกลายเป็นประเทศอิสระที่มีอำนาจอธิปไตย

 

เรือสลาวาถูกเปลี่ยนชื่อเป็นมอสควา หลังจากประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ขึ้นสู่อำนาจในปี 1999 และได้เป็นเจ้าภาพต้อนรับผู้นำโลกหลายคน เช่น อดีตนายกรัฐมนตรีซิลวิโอ แบร์ลุสโคนี ของอิตาลี ระหว่างที่ปูตินเดินทางเยือนซาร์ดิเนียเมื่อปี 2003

 

ในปี 2008 ระหว่างที่รัสเซียทำสงครามในจอร์เจีย ซึ่งเคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียตเช่นกันนั้น มอสควาได้เข้าร่วมปฏิบัติการในทะเลดำ และรัฐบาลจอร์เจียกล่าวว่ามอสควายังมีส่วนร่วมในการโจมตีประเทศอีกด้วย

 

นอกจากนี้ มอสควายังมีส่วนร่วมในการปิดล้อมกองทัพเรือยูเครนเมื่อเดือนมีนาคม 2014 ในระหว่างที่รัสเซียผนวกไครเมีย ก่อนที่ในปีต่อมา มอสควาได้ช่วยกองทัพรัสเซียป้องกันภัยทางอากาศในซีเรีย 

 

ทั้งนี้ ลูกเรือมอสควาได้รับการประดับยศจากการรับใช้กองทัพรัสเซียในการทำสงครามกับจอร์เจีย และการทำสงครามในซีเรีย

 

สำหรับการรุกรานยูเครนที่ดำเนินอยู่ในเวลานี้ เรือมอสควาก็มีส่วนร่วมเช่นกัน 

เรือมอสควาได้ช่วยกองกำลังรัสเซียโจมตีเกาะงู (Zmiinyi) ซึ่งปฏิบัติการนี้ถือเป็นหนึ่งในช่วงเวลาสำคัญของสงคราม โดยในคลิปเสียงที่มีการเผยแพร่ทางออนไลน์ ทหารยูเครนนายหนึ่งตอบโต้การโจมตีครั้งนี้ว่า “เรือรบรัสเซีย ไปตายซะ” 

 

เหตุการณ์ดังกล่าวได้กลายเป็นการปลุกระดมชาวยูเครน และยูเครนเพิ่งออกแสตมป์เพื่อระลึกถึงการเผชิญหน้าครั้งนี้

 

แฟ้มภาพ: Yoruk Isik / Reuters (18 มิถุนายน 2021)

อ้างอิง:

• https://www.aljazeera.com/news/2022/4/15/explainer-what-is-the-significance-of-the-moskva-sinking