วันนี้ (5 พฤศจิกายน) ตัวแทนเครือข่ายญาติผู้เสียหายจากการทรมานและอุ้มหาย องค์กรเครือข่ายด้านสิทธิมนุษยชน ตัวแทนภาคประชาชน เช่น มูลนิธิผสานวัฒนธรรม, สิตานันท์ สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ พี่สาววันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์, จตุภัทร์ บุญภัทรรักษา หรือ ไผ่ ดาวดิน ได้นัดพบกับ สมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ที่อาคารสภาผู้แทนราษฎร เพื่อชี้แจงความจำเป็นเร่งด่วนในการเสนอให้รัฐมนตรีเร่งรัดนำร่าง พ.ร.บ. ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. …. ชื่อเดียวกับฉบับของรัฐบาล เข้าสู่การพิจารณาให้ผ่านเป็นกฎหมาย โดยไม่ชักช้า หรือเร็วที่สุด เพื่อเป็นการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน ให้ปราศจากการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่ร้ายแรงทั้งสองข้อหานี้ได้อย่างจริงจัง
โดยตัวแทนระบุเหตุผลว่า ขณะนี้สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาได้พิจารณาร่าง พ.ร.บ. ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. …. ซึ่งอนุมัติสำเร็จเรียบร้อยแล้วในวันที่ 17 กันยายน 2563 ตามที่เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2563 มีมติ ครม. ให้คณะกรรมการกฤษฎีกานำร่าง พ.ร.บ. ฉบับดังกล่าวให้ตรวจทานอีกครั้ง ทั้งที่นับตั้งแต่ปี 2555 เป็นต้นมา ร่างกฎหมายของรัฐบาลได้ผ่านการตรวจแก้ไขทั้งจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งจากสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา และการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนหลายรอบแล้วก็ตาม โดยที่ขณะเดียวกัน มีร่าง พ.ร.บ. ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย ซึ่งเป็นร่าง พ.ร.บ. ที่เป็นชื่อเดียวกัน เสนอต่อสภาผู้แทนราษฎรด้วยเป็นเวลาสามเดือนเศษมาแล้ว
เครือข่ายญาติผู้เสียหายจากการทรมานและอุ้มหาย องค์กรเครือข่ายด้านสิทธิมนุษยชน ตัวแทนภาคประชาชนทราบว่า ทางคณะกรรมาธิการการกฎหมาย การยุติธรรมและสิทธิมนุษยชน สภาผู้แทนราษฎรได้นำ (ร่าง) พ.ร.บ. ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. …. (ฉบับประชาชน) มาปรับปรุงรายมาตราสำเร็จเป็นร่างกฎหมายสมบูรณ์แล้ว ตั้งแต่วันที่ 26 มิถุนายน 2562 และได้เสนอร่าง พ.ร.บ. ฉบับดังกล่าว ที่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากพรรคการเมืองต่างๆ ได้ร่วมกันลงชื่อ เสนอต่อประธานรัฐสภาไปแล้ว ยิ่งไปกว่านั้น พรรคการเมืองบางพรรค โดยสมาชิกสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในสังกัด เช่น พรรคประชาธิปัตย์ และพรรคประชาชาติ ก็ได้ยื่นร่างกฎหมายชื่อเดียวกันเข้าสู่การพิจารณาของรัฐสภาด้วยเช่นกัน แสดงให้เห็นว่า เป็นฉันทามติของบรรดาสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรส่วนหนึ่ง ที่ต้องการให้ประเทศไทยมีกฎหมาย
ตัวแทนยังระบุว่า กฎหมายฉบับนี้จะยืนยันสิทธิเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย ที่ทุกคนปลอดพ้นจากการทรมานและอุ้มหายโดยเจ้าหน้าที่รัฐ ที่ถือว่าการกระทำทรมานหรืออุ้มหายโดยเจ้าหน้าที่รัฐเป็นอาชญากรรม โดยจะกระทำต่อบุคคลใดๆ มิได้ ไม่ว่าโดยข้ออ้าง เหตุผล หรือภายใต้สถานการณ์ใดๆ เช่น ภาวะสงคราม กฎอัยการศึก หรือสถานการณ์ฉุกเฉิน รวมทั้งการเลือกปฏิบัติ ไม่ว่าด้วยเหตุใดๆ ที่ห้ามผลักดันบุคคลใดๆ ออกนอกราชอาณาจักร หากบุคคลนั้นอาจต้องเผชิญกับการทรมาน ที่ผู้บังคับบัญชาที่ละเลย หรือรู้เห็นเป็นใจ จะต้องร่วมรับผิดต่อการกระทำผิดของผู้ใต้บังคับบัญชา ที่กำหนดมาตรการป้องกันการทรมานและอุ้มหาย โดยให้มีการบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับผู้ถูกจำกัดเสรีภาพ ให้สิทธิในการพบญาติ พบและปรึกษาทนายความ ที่ให้ศาลพลเรือนเท่านั้นมีอำนาจพิจารณาคดีเกี่ยวกับการทรมานและการอุ้มหาย มีอำนาจตรวจสอบและสั่งระงับการกระทำผิด รวมทั้งเยียวยาความเสียหายเบื้องต้นให้แก่ผู้เสียหาย เป็นต้น
ด้าน ไผ่ ดาวดิน ได้เปิดเผยถึงวิธีการจับกุมตัวของเจ้าหน้าที่ในปัจจุบันที่ไม่ได้ทำตามขั้นตอนของกฎหมาย ที่เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนที่ควรมีมาตรฐานเดียวกันทั้งหมด แต่จากสภาพความเป็นจริงจะเห็นว่า มีการพยายามจับกุมด้วยความเกลียดชังผู้ชุมนุมหรือประชาชน ด้วยการใช้กำลัง และมีการอายัดตัวเพื่อดำเนินคดีต่อเนื่องจากคดีอื่นๆ ทั้งๆ ที่ผู้ชุมนุมทุกคนเข้าสู่กระบวนการตามขั้นตอนทางกฎหมายทุกคดีด้วยตนเอง และจนถึงวันนี้ก็ไม่ปรากฏว่ามีใครหลบหนี เจ้าหน้าที่ไม่เคยใช้หลักสันนิษฐานไว้ก่อนว่า จนกว่าจะมีคำพิพากษา ทุกคนคือผู้บริสุทธิ์ มักจะอ้างเรื่องการที่จะหลบหนี เพื่อคัดค้านการประกันเสมอ มองว่า การอายัดตัวเป็นเรื่องเหตุผลทางการเมือง มากกว่าเป็นการใช้กระบวนการยุติธรรมปกติ เหมือนกับต้องการที่จะให้พวกตนถูกคุมขังอยู่ข้างในไม่ต้องออกมา
“อยากให้เกิดมาตรฐานขั้นพื้นฐานของความยุติธรรมเบื้องต้นในการปฏิบัติกับประชาชน เรื่องที่เกิดขึ้นเป็นวิธีคิดของเจ้าหน้าที่ที่เลือกจะใช้กฎหมาย ด้วยการมองว่าพวกเราเป็นปัญหา วิธีการจึงเป็นไปแบบที่เกิดขึ้น มีการละเมิดสิทธิหลายอย่าง ทั้งการพบทนาย การแจ้งสิทธิ ผิดขั้นตอนไปหมดหลายอย่าง ทำให้มีโอกาสที่จะไปสู่การซ้อมทรมานได้ หากไม่มีใครติดตามดูแล” ไผ่ ดาวดิน ระบุ
พิสูจน์อักษร: วรรษมล สิงหโกมล
