วันนี้ (19 กันยายน) นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ประธานศาลรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย เป็นประธานในพิธีปิดการประชุมใหญ่สมาคมศาลรัฐธรรมนูญและสถาบันเทียบเท่าแห่งเอเชีย (AACC) ครั้งที่ 5 ในหัวข้อ ‘ศาลรัฐธรรมนูญและสถาบันเทียบเท่าในการเสริมสร้างความยุติธรรมทางรัฐธรรมนูญเพื่อสังคมที่ยั่งยืน’ ซึ่งเป็นการประชุมระหว่างประเทศภายใต้กรอบการดำเนินการของสมาคมศาลรัฐธรรมนูญและสถาบันเทียบเท่าแห่งเอเชีย นำเสนอบทความในหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับการวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ หลักนิติธรรม การคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ฯลฯ ของบรรดาประเทศสมาชิก ผู้สังเกตการณ์ และแขกผู้ได้รับเชิญ
โดยมีประธานศาลรัฐธรรมนูญต่างประเทศและสถาบันเทียบเท่าแห่งเอเชีย จำนวน 14 ประเทศ และกลุ่มภูมิภาคศาลรัฐธรรมนูญอีก 4 ภูมิภาค เข้าร่วมการประชุมตั้งแต่วันที่ 17-21 กันยายน 2567
ในระหว่างการประชุม ศาลรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยในฐานะประธานการประชุม และประเทศสมาชิกสมาคมศาลรัฐธรรมนูญและสถาบันเทียบเท่าแห่งเอเชีย ร่วมกันจัดทำปฏิญญากรุงเทพมหานคร (Bangkok Declaration) สาระสำคัญคือการยึดหลักความเป็นกฎหมายสูงสุดของรัฐธรรมนูญ หลักการแบ่งแยกอำนาจ การคุ้มครองสิทธิขั้นพื้นฐาน และความจำเป็นของหลักความเป็นอิสระของตุลาการ ซึ่งล้วนเป็นพื้นฐานของความยุติธรรม สันติภาพ และเสถียรภาพในสังคมโลก ในโลกที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของเทคโนโลยี สิ่งแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ประธานศาลรัฐธรรมนูญ ให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชนภายหลังการประชุมใหญ่ฯ โดยกล่าวถึงโมเดลของศาลรัฐธรรมนูญสเปนที่สามารถรับฟ้องจากประชาชนได้โดยตรงว่า เรื่องดังกล่าวศาลรัฐธรรมนูญไทยรับเรื่องไว้แล้ว แต่ยังมีช่องทางที่จำกัดมาก สามารถร้องตรงได้ตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 213 ซึ่งมีการกำหนดเงื่อนไขไว้มากมาย จึงต้องเรียนรู้จากประเทศสเปนและกลุ่มประเทศลาตินอเมริกา เชื่อว่าหลังจากนี้ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญจะมีการหารือและแลกเปลี่ยนทางวิชาการกันต่อไป
ส่วนกรณีที่พรรคการเมืองเตรียมเสนอแก้รัฐธรรมนูญ กำหนดมาตรฐานทางจริยธรรมของรัฐมนตรี ในฐานะประธานศาลรัฐธรรมนูญคงให้ความเห็นเรื่องนี้ไม่ได้ เพราะความคิดเรื่องนี้มาจากฝ่ายการเมืองและรัฐสภา ขอให้เขาดำเนินการด้วยความถูกต้องเรียบร้อย
ทั้งนี้ กรณีที่พรรคประชาชนจะมีการยื่นแก้ไขรัฐธรรมนูญ เพื่อขอให้ทบทวนอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญนั้น เรามีการทบทวนอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญอยู่แล้วเป็นระยะๆ มีการประชุมวิชาการภายในและการประชุมระหว่างประเทศ รวมถึงมีการอธิบายการทำงานให้กับ AACC และคณะกรรมาธิการเวนิส (Venice Commission) หรือคณะกรรมาธิการแห่งสหภาพยุโรปเพื่อประชาธิปไตยโดยกฎหมายได้รับทราบ
“เนื่องจากประเด็นศาลรัฐธรรมนูญไม่ใช่เพียงปรากฏการณ์ในประเทศไทยเท่านั้น แต่มีศาลรัฐธรรมนูญและองค์กรเทียบเท่าอีกประมาณ 150 ประเทศทั่วโลก หากมีการแก้ไขอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมืองจริง เราจะทำหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญ ไม่สามารถทำหน้าที่ในสิ่งที่กฎหมายไม่ได้เขียนไว้ได้ ทั้งรัฐธรรมนูญและกฎหมายชั้นรอง เช่น พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ (พ.ร.ป.)” นครินทร์กล่าว
นครินทร์ยืนยันว่า ในที่ประชุมไม่ได้มีการพูดถึงการพิจารณาคดีการเมืองของแต่ละประเทศ และการพิจารณาคดีที่ละเอียดอ่อน เพราะทุกประเทศให้เกียรติซึ่งกันและกัน เราพูดคุยกันเป็นการทั่วไปเท่านั้น เราคุยเรื่องประเทศของเรา เขาก็คุยเรื่องประเทศของเขา เป็นการแชร์ประสบการณ์ร่วมกันมากกว่า
