กระแสวิตก ‘Polexit’ หรือการที่โปแลนด์จะถอนตัวออกจากการเป็นสมาชิกสหภาพยุโรป (EU) กำลังกลายเป็นประเด็นร้อนแรงมากขึ้น หลังจากที่เมื่อวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา (7 ตุลาคม) ศาลรัฐธรรมนูญของโปแลนด์ได้วินิจฉัยว่า มาตราสำคัญของสนธิสัญญาหลักฉบับหนึ่งของสหภาพยุโรปไม่สอดคล้องกับกฎหมายของโปแลนด์ ซึ่งเท่ากับว่าเป็นการปฏิเสธหลักการที่ว่ากฎหมายของสหภาพยุโรปมีความสำคัญเหนือกฎหมายของประเทศในบางขอบเขตของการพิจารณาคดี
คำตัดสินดังกล่าวของศาลรัฐธรรมนูญโปแลนด์นับเป็นความท้าทายล่าสุด และเป็นการยกระดับความขัดแย้งระหว่างรัฐบาลโปแลนด์ภายใต้การนำของนายกรัฐมนตรี มาเตอุซ โมราเวียสกี กับสหภาพยุโรป และจุดกระแสความวิตกกังวลมากขึ้นว่าโปแลนด์กำลังเดินหน้าไปสู่ ‘Polexit’
เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา (8 ตุลาคม) รัฐมนตรีต่างประเทศของฝรั่งเศสและเยอรมนีออกโรงตำหนิโปแลนด์ โดยระบุว่า สมาชิกของสหภาพยุโรปต้องยึดถือค่านิยมและกฎเกณฑ์ร่วมกันอย่างสมบูรณ์และไม่มีเงื่อนไข ซึ่งหลักการดังกล่าวไม่ใช่เพียง ‘ความมุ่งมั่นทางศีลธรรมเท่านั้น แต่ยังเป็นพันธะทางกฎหมายอีกด้วย’
ฝรั่งเศสกล่าวว่า การออกจากสหภาพยุโรปถือเป็น ‘ความเสี่ยงโดยพฤตินัย’ ขณะที่คณะกรรมาธิการยุโรปเตือนว่าจะใช้อำนาจทั้งหมดกับโปแลนด์
แพทริก วาโคเวียส นักวิจัยจาก Bingham Centre for the Rule of Law บอกกับ BBC ว่า “ในทางปฏิบัติ คำตัดสินดังกล่าวของศาลโปแลนด์ทำให้มองเห็นแง่มุมของ Polexit ในแง่ของกฎหมาย เนื่องจากจะทำให้ปัญหาความร่วมมือด้านตุลาการระหว่างศาลโปแลนด์และยุโรปร้าวลึกยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งการยอมรับคำตัดสินร่วมกัน”
วาโคเวียสกล่าวว่า โมราเวียสกีท้าทาย EU ในเรื่องของกฎหมายตลอดหกปีที่ผ่านมา นอกจากนี้ โมราเวียสกียังพยายามที่จะขัดขวางผู้พิพากษาโปแลนด์ไม่ให้ใช้กฎหมายของสหภาพยุโรป
คณะกรรมาธิการยุโรปกล่าวว่า ฝ่ายบริหารของโปแลนด์ได้เข้ามาเปลี่ยนแปลงฝ่ายตุลาการเป็นวงกว้าง ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเป็นการบ่อนทำลายความเป็นอิสระของตุลาการ และเปิดโอกาสให้ศาลถูกแทรกแซงทางการเมือง
ศาลรัฐธรรมนูญเป็นเป้าหมายแรกของการปฏิรูปของพรรค Poland’s Law and Justice (PiS) โดยศาลสิทธิมนุษยชนยุโรประบุว่า ขณะนี้ศาลรัฐธรรมนูญโปแลนด์ถูกครอบงำโดยผู้พิพากษาที่สนับสนุนพรรค PiS ซึ่งหนึ่งในนั้นได้รับการแต่งตั้งอย่างผิดกฎหมาย
อย่างไรก็ตาม ทั้งนายกรัฐมนตรีโมราเวียสกี และ จาโรสลอว์ คาซินสกี หัวหน้าพรรค PiS ซึ่งเป็นนักการเมืองที่ทรงอิทธิพลที่สุดของโปแลนด์ ยืนกรานว่าโปแลนด์ต้องการอยู่ในสหภาพยุโรปต่อไป
พวกเขากล่าวหาฝ่ายค้านที่เผยแพร่ ‘ข่าวปลอม’ เพื่อทำให้เขตเลือกตั้งที่สนับสนุนการเป็นสมาชิก EU รู้สึกหวาดกลัว แม้ว่าตอนนี้จะเริ่มมีชาวโปแลนด์จำนวนมากขึ้นที่แสดงความกังวลเกี่ยวกับการสูญเสียอธิปไตยให้กับสหภาพยุโรปก็ตาม ขณะเดียวกันทั้งคู่ยอมรับด้วยว่า การเป็นสมาชิก EU ทำให้โปแลนด์เข้าถึงเงินหลายพันล้านยูโรเพื่อการลงทุนในโครงการพัฒนาและปฏิรูปประเทศ ตลอดจนการเข้าถึงตลาดเดียว
ด้าน โดนัลด์ ทัสก์ อดีตประธานคณะมนตรียุโรป และปัจจุบันเป็นหัวหน้ากลุ่ม Civic Coalition ซึ่งเป็นกลุ่มพันธมิตรฝ่ายค้านที่ใหญ่ที่สุดของโปแลนด์ ได้เรียกร้องให้ชาวโปแลนด์ออกมาชุมนุมประท้วงเพื่อต่อต้านคำตัดสินของศาลรัฐธรรมนูญ ที่กรุงวอร์ซอ ในวันอาทิตย์นี้ (10 ตุลาคม)
“ปฏิบัติการนำโปแลนด์ออกจากยุโรปตามแผนการของ จาโรสลอว์ คาซินสกี ได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว หากเรายังคงไม่เคลื่อนไหว จะไม่มีอะไรหยุดเขาได้” ทัสก์กล่าวในวิดีโอที่เผยแพร่ทาง Twitter
ภาพ: Getty
อ้างอิง:
