ภาคิน นิมมานนรวงศ์

ชีวิตคืออะไร?   ในมุมชีววิทยา นอกเหนือจากเรื่องการสืบพันธุ์ยังมีมุมอื่นอีกไหม แล้วในมุมปรัชญามองเรื่องนี้แบบไหน   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดสุดท้ายของซีซันนี้ ชวนคุยถึงคำถามสำคัญที่ทั้งนักวิทยาศาสตร์และนักปรัชญาอยากทำความเข้าใจ ชีวิตคืออะไร เราเป็นแค่พาหนะของยีนจริงไหม เราเป็นอย่างอื่นนอกเหนือจากสิ่งที่ยีนกำหนดได้หรือเปล่า บทสนทน...

“สิ่งที่น่ากลัวที่สุด คือคนที่อ้างว่าตัวเองเป็นคนดี แต่จริงๆ อาจไม่ใช่คนดี”   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้เล่าแนวคิดที่สนใจเรื่อง ‘คนดี’ เป็นพิเศษ คือแนวคิดอย่างจริยศาสตร์คุณธรรม หรือ Virtue Ethics ที่เชื่อว่าความดีนั้นซับซ้อนกว่าการมองทุกอย่างเป็นตัวเลขแบบอรรถประโยชน์นิยม หรือซับซ้อนกว่าการปฏิบัติให้ถูกต้องตามหลักศีลธรรมแบบหน้าที่นิยม ...

“ทำดีเพราะอยากขึ้นสวรรค์ ไม่ทำชั่วเพราะกลัวตกนรก”   ดูแล้วก็เหมือนเป็นแนวคิดที่ดี เพราะผลลัพธ์คือทุกคนอยากทำดี และไม่มีใครอยากทำชั่ว    แต่ อิมมานูเอล คานต์ นักปรัชญาผู้เชื่อมั่นในแนวคิดแบบ ‘หน้าที่นิยม’ หรือ ‘Deontology’ ขอค้านหัวชนฝา เพราะเขาเชื่อว่าการทำดีต้องมาจาก ‘เจตนาดี’ ที่ไม่หวังผลเท่านั้น!   Shortcut ...

ทำไมการบอกว่าอะไรดีหรือไม่ดีจึงยาก แล้วเราควรเลือกทางไหนดี?   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ชวนคุยเรื่อง Trolley Problem หรือปัญหารถราง การทดลองทางความคิดเชิงปรัชญา ที่มีสถานการณ์สมมติว่า หากเราเป็นคนขับรถรางแล้วเห็นว่าข้างหน้ามีคน 5 คนอยู่บนราง แต่เราสามารถสับรางเพื่อเปลี่ยนไปอีกเส้นทาง แต่จะทับคน 1 คนแทน เราจะเลือกทางไหน?   จาก...

ทำไมเราถึงรู้สึกหมดไฟ?   เป็นเพราะเราเองที่เหนื่อยล้าเกินไป ไม่แข็งแกร่งมากพอสำหรับการใช้ชีวิตในปัจจุบัน หรือเป็นเพราะสังคมยุคนี้กำลังเชื้อเชิญให้เราเดินไปสู่กรงขังอันใหม่ที่มีชื่อว่า ‘ความสำเร็จ’ มากเกินควร จนนำเราไปสู่ภาวะของ ‘การหมดไฟ’   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ชวนอ่านหนังสือ The Burnout Society ของนักปรัชญาเยอรมันเชื้อสา...

“ไม่เป็นไรนะ” “คุณดีพอแล้ว” “ไม่ต้องพิสูจน์ตัวเองกับใครอีก”   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้ ขอปลอบโยนทุกคนด้วยปรัชญาวะบิ ซะบิ และคินสึงิ หนทางรับมือกับการเป็น Perfectionist ด้วยมุมมองที่บอกว่าความไม่สมบูรณ์คือธรรมชาติของชีวิต และชีวิตมีคุณค่าและความงามได้ต่อให้มันไม่สมบูรณ์ พร้อมชวนมองต่อว่าเราจะนำแนวคิดนี้มาปรับใช้กับตัวเองและสังคมได...

51 ชั่วโมงต่อสัปดาห์คือค่าเฉลี่ยการทำงานของคนไทย ที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยทั่วโลกที่สัปดาห์ละ 40-44 ชั่วโมง   สถิติฟ้องว่าเราทำงานหนักแล้ว แล้วเราต้องทำงานหนักอีกแค่ไหน ชีวิตถึงจะดี?   Shortcut ปรัชญา ชวนคุยเรื่อง Work Hard กับ Work-Life Balance ที่เรื่องคุยเยอะจนต้องขอแบ่งเป็น 2 เอพิโสด    เอพิโสดนี้ชวนคุยถึงจุดเริ่...

เวลาถูกถามว่าเราคือใคร เรามักตอบด้วยชื่อ แต่จริงๆ ‘ชื่อ’ ไม่ใช่เรา เพราะคนชื่อเหมือนกับเราเป๊ะๆ ก็เป็นคนละคนกับเรา หรือถึงเราเปลี่ยนชื่อ เราก็ยังรู้สึกว่าเราเป็นคนเดิม   ถ้าอย่างนั้น ‘ตัวตน’ ของเราคืออะไรกันแน่?   ในทางพุทธศาสนาอาจสรุปได้ทันทีว่า ‘ตัวตนไม่มีจริง’ แต่ถ้าไม่มีจริง แล้วอะไรคือสิ่งที่ทำให้เราต่างจากคนอื่น  ...

‘รักคืออะไร ทำไมเราจึงเจ็บปวดเพราะความรัก’   บางคนอาจเคยถามตัวเองแบบนี้ เพราะเมื่อเป็นเรื่องความรัก เราต่างกลายเป็นนักปรัชญาผู้ครุ่นคิดอย่างลึกซึ้งได้เสมอ    แล้วทำไมเราล้วนแต่เป็น ‘เม่น’ ในความรัก?   Shortcut ปรัชญา เอพิโสดนี้มีเฉลย และอยากพาผู้ชมไปสำรวจนิยามความรัก 4 รูปแบบ เพื่อทำความเข้าใจว่ารักคืออะไร รักท...

เราเป็นเจ้าของอะไรได้จริงไหม?   คำถามเชิงปรัชญาที่ดูเหมือนจะมีคำตอบทางกฎหมาย จำพวกเอกสารยืนยันความเป็นเจ้าของรูปแบบต่างๆ เช่น โฉนดที่ดิน หรือหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์    แต่เรื่อง ‘ความเป็นเจ้าของ’ ยังมีอีกหลายมุมที่ตัดสินทางกฎหมายไม่ได้โดยง่าย และเป็นสาเหตุของปัญหาจำนวนมาก ตั้งแต่ระดับส่วนตัวจนถึงระดับสาธารณะ   ...